Vikipedi

Samsun: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
172. satır:
Samsun, [[Karadeniz Bölgesi]]'nin Orta Karadeniz Bölümü içerisindeki Canik Dağları Yöresi'nde yer almaktadır.<ref>{{web kaynağı|başlık=DSİ 7. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ / SAMSUN|url=http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi7/|yayıncı=dsi.gov.tr|erişimtarihi=4 Şubat 2014|arşivurl=http://www.webcitation.org/6NLIS2Nay|arşivtarihi=13 Şubat 2014}}</ref> Karadeniz'e doğru akarak iki büyük delta oluşturan Kızılırmak ve Yeşilırmak nedeniyle Samsun kıyıları geniş bir koy niteliğini almış olup Samsun coğrafyasının %45'ini dağlar, %37'sini platolar, %18'ini ise ovalar meydana getirmektedir.<ref>{{dergi kaynağı|soyadı1=Öner|ad1=Ertuğ|başlık=Samsun ve Çevresinin Jeomorfolojisi|tarih=1996|yayıncı=Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu|yer=Ankara|sayfa=198|dergi=Coğrafya Araştırmaları|sayı=4}}</ref>{{kdş|Geçmişten Günümüze Kültür Değerleriyle Samsun|1997|s=37}}
 
İlin toplam yüzölçümü 9.725 [[Kilometrekare|km²]]'dir ve 1.674 &nbsp;km² ile [[Vezirköprü]] en geniş yüzölçümüne sahip ilçe durumundadır.<ref name=yüzölçüm>{{web kaynağı|başlık=İL VE İLÇE YÜZ ÖLÇÜMLERİ|url=https://www.hgk.msb.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf|yayıncı=hgk.msb.gov.tr|erişimtarihi=12 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/T96dT|arşivtarihi=12 Haziran 2018}}</ref> İlin en doğudaki ilçesi [[Terme]], en batıdaki ilçesi Vezirköprü, en kuzeydeki ilçesi [[Bafra]] ve en güneydeki ilçesi [[Ladik]] olup; doğusunda [[Ordu (il)|Ordu]], batısında [[Sinop]], güneyinde [[Tokat (il)|Tokat]] ve [[Amasya (il)|Amasya]], güney batısında ise [[Çorum (il)|Çorum]] illeri ile komşudur.<ref>{{web kaynağı|başlık=Coğrafi Yapı|url=http://www.samsun.gov.tr/cografi-yapi|yayıncı=samsun.gov.tr|erişimtarihi=12 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/l9IfT|arşivtarihi=12 Haziran 2018}}</ref>
[[Dosya:Kunduz ormanı 4.JPG|250px|küçükresim|[[Vezirköprü]]'deki [[akçaağaç]], [[gürgen]], [[kayın]], [[Sarıçam (bitki)|sarıçam]] gibi farklı ağaç örtülerinin bulunduğu [[Kunduz Dağları]]ndan bir görünüm.]]
Bitki örtüsü ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir yapıya sahip olan Samsun'daki kuş varlığı da [[kuş bilimi]] açısından uluslararası öneme sahiptir.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}} Çoğunlukla dağlık ve ormanlık bir yapıya sahip olması nedeniyle ilin bitki örtüsünün önemli bir kısmı ağaçlardan oluşmaktadır.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}} Ovalık yerlerde orman örtüsü yok denecek kadar az olmasına karşın Alaçam, Ayvacık, Çarşamba, Kavak, Vezirköprü ve [[Samsun Kent Ormanı]]'nı barındıran [[19 Mayıs, Samsun|19 Mayıs]] önemli bir orman kesimine sahiptir.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}}<ref>{{web kaynağı |başlık=Kent Ormanları |url=https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent%20Ormanlar%C4%B1.pdf |yayıncı=ogm.gov.tr |erişimtarihi=19 Ağustos 2018 |arşivURL=http://web.archive.org/web/20180819100507/https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent%20Ormanlar%C4%B1.pdf|arşivtarihi=19 Ağustos 2018}}</ref> İl coğrafyasının %62'sine tekabül eden 586.283 [[Hektar|ha]]'lık kısımsa ormansız alan olup normal orman olarak kategorilendirilen 317.653 ha'lık kısım %31, bozuk ormanlardan oluşan 71.168 ha'lık kısım ise %7'lik bir alanı kaplamaktadır.<ref>{{web kaynağı |başlık=Orman varlığımız: Samsun |url=https://www.ogm.gov.tr/Lists/Orman%20varlmz/DispForm.aspx?ID=55&ContentTypeId=0x01003EE3700B53E8B64B8D07228D5B7B1F3E |yayıncı=ogm.gov.tr |erişimtarihi=19 Ağustos 2018 |arşivURL=https://archive.is/7KBpu |arşivtarihi=19 Ağustos 2018 |tarih=6 Haziran 2018}}</ref>
180. satır:
[[Kuzey Anadolu Fay Hattı]]'nın kuzey ve güneyindeki iki farklı tektonik ünite üzerinde yer alan Samsun'un büyük kısmı Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın yanı sıra Erikli Fay Hattı'nın da etkisiyle birinci ilâ üçüncü derece tehlike skalasında yer almaktadır.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun deprem haritası|url=http://www.deprem.gov.tr/sarbis/depbolge/samsun.gif|yayıncı=deprem.gov.tr|erişimtarihi=12 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140212122642/http://www.deprem.gov.tr/sarbis/depbolge/samsun.gif|arşivtarihi=12 Şubat 2014}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun İlinin Deprem Riski ve Alınabilecek Önlemler|url=http://www.omu.edu.tr/samsun-ilinin-deprem-riski-ve-alinabilecek-onlemler-9948-html|yayıncı=omu.edu.tr|erişimtarihi=12 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140212122655/http://www.omu.edu.tr/samsun-ilinin-deprem-riski-ve-alinabilecek-onlemler-9948-html|arşivtarihi=12 Şubat 2014}}</ref> Özellikle güney bölgeleri birinci derece riskli durumda olan ilin kuzey uçlarında ikinci ile üçüncü derece bölgeler bulunmasına karşın değişen fay hatları nedeniyle bu bölgelerin de birinci dereceye kayacağı<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun birinci derece deprem bölgesi!|url=http://www.ntvmsnbc.com/id/25011166/|yayıncı=ntvmsnbc.com|erişimtarihi=12 Şubat 2014|tarih=16 Ekim 2009|arşivurl=http://www.webcitation.org/6NLIpJXdl|arşivtarihi=13 Şubat 2014}}</ref> ve geçmişte de depremler yaşayan<ref name=s'dad>{{Web kaynağı | başlık = SAMSUN'DA DEPREM | url = http://www.bakisarisakal.com/samsundadeprem.pdf | yayıncı = bakisarisakal.com | erişimtarihi = 12 Şubat 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140801114809/http://www.bakisarisakal.com:80/samsundadeprem.pdf | arşivtarihi = 1 Ağustos 2014}}</ref> Samsun'un gelecekte daha şiddetli deprem tehlikesi altında olacağı öngörülmektedir.<ref>{{web kaynağı|başlık=AB Araştırmalarına Göre Samsun'da Deprem Riski Teyitlendi|url=http://www.samsunhaber.tc/samsun-haber/ab-arastirmalarina-gore-samsunda-deprem-riski-teyitlendi-h53682.html|yayıncı=samsunhaber.tc|erişimtarihi=12 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140212124409/http://www.samsunhaber.tc/samsun-haber/ab-arastirmalarina-gore-samsunda-deprem-riski-teyitlendi-h53682.html|arşivtarihi=12 Şubat 2014|tarih=19 Ağustos 2013}}</ref> Samsun'da şimdiye dek hissedilen en şiddetli deprem [[1943 Tosya-Ladik depremi]] olmuş, bu sarsıntıda 8 kişi ölmüş ve çok sayıda bina hasar görmüştür.<ref name=s'dad/>
 
2013 yılında Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından dönemin büyükşehir ilçeleri olan Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy kapsamında hazırlanan Samsun Hava Kalitesi Değerlendirme Raporu'na göre ısınma amacıyla kullanılan yakıtlardan, sanayide kullanılan hammaddelerden ve motorlu araçların yarattığı kirlilik nedeniyle açığa çıkan [[azot oksit]], [[kükürt dioksit]] ve [[partikül]]ler Samsun'un en önemli hava kirliliği sorununu teşkil etmektedir.<ref name=shkdr>{{web kaynağı|başlık=SAMSUN HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME RAPORU (KENTAIR PROJESİ)|url=http://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/editordosya/SAMSUN.pdf|yayıncı=csb.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/aRcnM|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=Aralık 2013}}</ref> [[Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı|Çevre ve Şehircilik Bakanlığı]]nın Atakum, Bafra, Canik, Tekkeköy ve Yüzüncüyıl'da kurduğu hava izleme istasyonlarının Ağustos 2018 verilerine göre bu noktalardaki hava kalitesi 24-42 arası değişmekte ve [[hava kalitesi indeksi]]ne göre iyi olarak sınıflanmaktadır.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Tekkeköy|url=http://index.havaizleme.gov.tr/Index/Station/73|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/bblnn|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Atakum|url=http://index.havaizleme.gov.tr/Index/Station/190|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/QLj1u|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Bafra|url=http://index.havaizleme.gov.tr/Index/Station/191|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/wliFB|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Canik|url=http://index.havaizleme.gov.tr/Index/Station/189|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/X3W6l|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Yüzüncüyıl|url=http://index.havaizleme.gov.tr/Index/Station/197|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/AvWIn|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref> Yine aynı istasyonlardan elde edilen aynı tarihli verilerine göre ildeki en yüksek partikül madde kirliliği 51 {{Kısaltma|µg/m³|Mikrogram bölü metreküp}} ile Tekkeköy'de, en yüksek kükürt dioksit kirliliği oranı 5 &nbsp;µg/m³ ile Atakum'da, en yüksek azot oksit kirliliği oranı ise 56 &nbsp;µg/m³ ile İlkadım'da ölçülmektedir.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Atakum|url=http://www.havaizleme.gov.tr/StationInfo.aspx?ST_ID=190|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/GJ9jr|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Tekkeköy|url=http://www.havaizleme.gov.tr/StationInfo.aspx?ST_ID=73|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/P76pG|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun - Canik|url=http://www.havaizleme.gov.tr/StationInfo.aspx?ST_ID=189|yayıncı=havaizleme.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/rxq01|arşivtarihi=13 Haziran 2018|tarih=13 Haziran 2018}}</ref>
 
Samsun iklimi şehrin konumu ve coğrafyası dolayısıyla sahil ve iç kesimlerde değişiklik göstermektedir.{{kdş|Geçmişten Günümüze Kültür Değerleriyle Samsun|1997|s=39}} [[Köppen iklim sınıflandırması]]na göre cfa türünde [[ılıman dönencealtı iklimi]] görülen ilin tipik [[Türkiye'de Karadeniz iklimi|Karadeniz iklimi]]nin yaşandığı sahil şeridinde yaz ayları çok sıcak ve nemli, kışlar ise ılık-serin geçmekte; buna karşın Akdağ ve Canik Dağlarının etkisiyle [[karasal iklim]]e sahip olan iç kesimlerde kışlar soğuk, yağmurlu ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçmektedir.<ref name=sifda>{{Web kaynağı | başlık = Samsun İlinin Fiziki Durumu ve Avantajları | url = http://samsuntarim.gov.tr/yayinlar/kitap/kitap_pdf/samsun_ilinin_fiziki_durumu_ve_avantajlari.pdf | yayıncı = samsuntarim.gov.tr | erişimtarihi = 4 Şubat 2014|yıl=2007|arşivurl=http://web.archive.org/web/20140315174409/http://samsuntarim.gov.tr/yayinlar/kitap/kitap_pdf/samsun_ilinin_fiziki_durumu_ve_avantajlari.pdf | arşivtarihi = 15 Mart 2014}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Köppen İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye İklimi|url=https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/koppen.pdf|yayıncı=mgm.gov.tr|erişimtarihi=12 Ağustos 2018|arşivURL=https://archive.is/cXDmR|arşivtarihi=12 Ağustos 2018}}</ref> [[Meteoroloji Genel Müdürlüğü]]nün 1929-2017 yılları arasındaki ölçüm değerlerine göre Samsun'un yıllık sıcaklık ortalaması 14.5 [[Santigrat|°C]] olup ölçülen en yüksek sıcaklık 15 Ağustos 1938 günü kayda geçen 39.0 &nbsp;°C, en düşük sıcaklık ise 9 Şubat 1929 günü kayda geçen -9.8 &nbsp;°C'dir.<ref>{{web kaynağı|başlık=İllere Ait Mevsim Normalleri - Samsun|url=https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=SAMSUN|yayıncı=mgm.gov.tr|erişimtarihi=13 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/WKF2f|arşivtarihi=13 Haziran 2018}}</ref>
 
{{İklim bilgi kutusu
231. satır:
|}}
 
Sınırlı maden çeşitliliği ve rezervine sahip olan Samsun genelinde yatakları bulunan [[çinko]], [[kurşun]], [[manganez]], [[tuğla]], [[kireç taşı]], doğal taş ve [[kiremit]] endüstriyel hammadde olarak çıkarılmaktadır.<ref name=simvek>{{Web kaynağı | başlık = SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI | url = http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Samsun_madenler.pdf | yayıncı = mta.gov.tr | erişimtarihi = 4 Şubat 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121106222502/http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Samsun_madenler.pdf | arşivtarihi = 6 Kasım 2012}}</ref> Endüstriyel hammaddelerin yanı sıra Havza'daki [[eosen]] çökeltileri içerisinde keşfedilen [[linyit]] yatakları da çıkarılarak işlenmekte ve ısınma amaçlı kullanılmaktadır.<ref name=simvek/> Hammaddeler ile birlikte jeotermal kaynaklara da sahip olan Samsun'da bu varlıklar Havza ve Ladik ilçelerinde toplanmış durumdadır. Havza'daki kuyulardan sondaj ile çıkarılan 53-56 &nbsp;°C sıcaklıktaki sudan 155.5 {{kısaltma|lt/sn|Litre bölü saniye}} debide üretim sağlanmış olup 11.92 {{kısaltma|MWt|Megawatt ısı}} termal güce sahip jeotermal enerji elde edilmiştir.<ref name=simvek/> Ladik'teki Hamamayağı jeotermal alanında ise yine sondaj ile çıkarılan 28-38 &nbsp;°C sıcaklığa ve 91 lt/sn debiye sahip olan su kaynağı bulunmaktadır.<ref name=simvek/> Ayrıca Hamamayağı'nda doğal olarak su yüzüne çıkan 36 &nbsp;°C derece ve 18 lt/s debiye sahip ayrı bir kaynak bulunmaktadır.<ref name=t8byer/>
 
Samsun'da önemli derecede su varlığı taşıyan [[Terme Çayı]], [[Mert Irmağı]], [[Kürtün Çayı]], [[Miliç Irmağı]], [[Tersakan Çayı]], Karaboğaz Deresi, Akçay, [[Uluçay]], Esenli, İncesu, Hızırilyas ve Ballıca dereleri bulunmakla birlikte Yeşilırmak ve Kızılırmak ilin asıl su zenginliğini oluşturmaktadır.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = SAMSUN | url = http://dokap.gov.tr/userfiles/file/DOKAP%20%C4%B0lleri/SAMSUN.pdf | yayıncı = dokap.gov.tr | erişimtarihi = 4 Şubat 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140315184618/http://dokap.gov.tr/userfiles/file/DOKAP%20%C4%B0lleri/SAMSUN.pdf | arşivtarihi = 15 Mart 2014}}</ref> Sivas sınırları içerisinde Kösedağ'ın eteklerinde doğan [[Yeşilırmak]], Amasya ve Tokat'ı aşarak kuzeydoğu doğrultusunda akıp Samsun-Tokat sınırını oluşturduktan sonra Karakuş Çayı'yla birleşerek Çarşamba'nın ortasından geçip Civa Burnu'ndan Karadeniz'e dökülür.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}} Sivas sınırları içerisinde doğan bir diğer ırmak olan [[Kızılırmak]] ise [[Kızıldağ (Sivas)|Kızıldağ]]'dan kaynağını alıp Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Ankara ve Çankırı yolunu takip ederek Bafra'nın batısından kollara ayrılarak Samsun'a girer ve ilçenin içerisinden geçerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülür.{{kdş|Seçilmiş Göstergelerle Samsun|2014|s=XIII}} Yeşilırmak'ın oluşturduğu [[Yeşilırmak Deltası]], Kızılırmak'ın oluşturduğu [[Kızılırmak Deltası]] ve [[Terme Ovası|Terme]] ile [[Vezirköprü Ovası|Vezirköprü]] ovalarıyla birlikte zengin delta alanlarına sahip olan Samsun bu nedenle "Karadeniz'in Mezopotamyası" olarak anılmaktadır.<ref>{{dergi kaynağı|soyadı2=Öztürk|ad2=Derya|soyadı1=Akçay|ad1=Yaşar|başlık=Fındık Yetiştiriciliğinin Yatırım Analizi ve Karlılığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (Samsun ili Çarşamba ve Terme Ovası Örneği)|dergi=KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si|tarih= Aralık 2011|sayı=14|sayfalar=65-73|yayıncı=Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi|yer=Karaman|issn=1309-9132}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|başlık=Kuzey Yıldızı Samsun|dergi=Ceylife|tarih=Ocak-Şubat-Mart 2017|sayı=1|sayfa=29}}</ref> Ayrıca bu iki ırmak üzerinde [[Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü|Devlet Su İşleri 7. Bölge Müdürlüğü]]ne bağlı faal [[Altınkaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali|Altınkaya]], [[Derbent Barajı ve Hidroelektrik Santrali|Derbent]], [[Hasan Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali|Hasan Uğurlu]] ve [[Suat Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali|Suat Uğurlu]] barajları bulunmakta olup şehrin enerji ihtiyacının büyük kısmı bu barajlardaki [[hidroelektrik santrali|hidroelektrik santralleri]] tarafından karşılanmaktadır.<ref>{{web kaynağı|başlık=İŞLETMEDEKİ BARAJLAR VE HİDROELEKTRİK SANTRALLAR|url=http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi7/samsun.htm#baraj|yayıncı=dsi.gov.tr|erişimtarihi=4 Şubat 2014|arşivurl=http://www.webcitation.org/6NLIVl2CC|arşivtarihi=13 Şubat 2014}}</ref>
459. satır:
Kentin denizyolu ulaşım tarihi kendisi kadar eskidir.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun Liman İşletmesi Kontrol Müdürlüğü|url=http://www.tcdd.gov.tr/content/51|yayıncı=tcdd.gov.tr|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivurl=https://archive.is/GfTVG|arşivtarihi=8 Temmuz 2018}}</ref> Denizyolu ile ulaşımın sağlandığı şehir Anadolu'yu Kırım'a bağlayan önemli bir ticaret merkezi olup Selçuklular ve beylikler dönemlerinde Anadolu içlerinden gelen ticaret kervanlarının Sivas yoluyla Karadeniz'e ulaştığı limanlar arasında yer almıştır.<ref name=odsvçyuvkp/> Anadolu menşeli ürünlerin toplanma noktası olan Samsun [[Kırım Savaşı]] sırasında ittifak ordularının tedarik merkezlerinden biri olarak öne çıkmış, savaş sonrasında da Fransız, Yunan ve Rus gemileri şehrin Suriye, Tuna ve Rumeli vilayetlerinin yanı sıra Yunanistan, İtalya ve Fransa'daki limanlarla bağlantı kurmasını sağlamıştır.<ref name=2ybslfkhdcrg>{{kitap kaynağı|soyadı1=Yılmaz|ad1=Özgür|editör1-soyadı=Köse|editör1-ad=Osman|başlık=Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik|tarih=2013|yayıncı=Canik Belediyesi Kültür Yayınları|yer=Samsun|isbn=9786058747333|sayfalar=181-195|cilt=2|bölüm=20. Yüzyılın Başlarında Samsun Limanı: Fransız Konsolosu H. de Cortanze'nin Raporlarına Göre}}</ref> Şehre modern bir liman inşa edilmesi 19. yüzyılın ortalarında gündeme girse de bu fikir ancak 1950'lerde somutlaşmıştır. 4 Nisan 1954 tarihinde yapılan temel atma töreni ile inşası başlayan liman 14 Aralık 1960 tarihinde kullanıma açılmış, 2010 yılında ise özelleştirilerek Ceynak Lojistik'e devredilmiştir.<ref name=slibaytal/><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun Limanı Ceynak'ın oldu|url=http://www.haberturk.com/ekonomi/makro-ekonomi/haber/74765-samsun-limani-ceynakin-oldu|yayıncı=haberturk.com|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/w0NUK|arşivtarihi=8 Temmuz 2018|tarih=16 Mayıs 2008}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun Limanı 36 yıllığına CEY Group'a devredildi|url=https://www.dunya.com/gundem/samsun-limani-36-yilligina-cey-group039a-devredildi-haberi-110409|yayıncı=dunya.com|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/F51WD|arşivtarihi=8 Temmuz 2018|tarih=6 Nisan 2010}}</ref> [[Samsun Limanı]]'nın hâricinde 2005 yılında hizmete giren Toros Gübre Limanı ve 2008 yılında açılan Yeşilyurt Limanı ile birlikte Samsun'da üç ayrı liman bulunmaktadır. Samsun Limanı Karadeniz'in en büyük, Türkiye'nin ise 5. büyük limanı olmakla birlikte 2017 yılında 12.325.083 ton yükün [[:wiktionary:tr:elleçleme|elleçlendiği]] limanlarıyla Samsun Türkiye'nin en yoğun yedinci denizyoludur.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun'da Yatırım|url=http://www.oka.org.tr/bolgede-yatirim-olanaklari.asp?SayfaAltCatId=4|yayıncı=oka.org.tr|erişimtarihi=12 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140212171812/http://www.oka.org.tr/bolgede-yatirim-olanaklari.asp?SayfaAltCatId=4|arşivtarihi=12 Şubat 2014}}</ref><ref>{{web kaynağı|soyadı1=Çağlar|ad1=Tolgahan|başlık=Samsun'un liman başarısı|url=http://www.hedefhalk.com/samsunun-liman-basarisi-1459315h.htm|yayıncı=hedefhalk.com|erişimtarihi=3 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/M4Pr4|arşivtarihi=3 Temmuz 2018|tarih=3 Temmuz 2018}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=LİMAN BAŞKANLIKLARI BAZINDA LİMANLARIMIZDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TOPLAM ELLEÇLEME İSTATİSTİKLERİ-TON|url=https://atlantis.udhb.gov.tr/istatistik/files/YUK_ISTATISTIKLERI/2017/Liman_Baskanliklari_Bazinda_Ellecleme.xls|erişimtarihi=9 Temmuz 2018|arşivURL=http://web.archive.org/web/20180708214501/https://atlantis.udhb.gov.tr/istatistik/files/YUK_ISTATISTIKLERI/2017/Liman_Baskanliklari_Bazinda_Ellecleme.xls|arşivtarihi=9 Temmuz 2018|yayıncı=atlantis.udhb.gov.tr}}</ref>
[[Dosya:AnsaldoBreda Sirio in Samsun.jpg|250px|küçükresim|[[Samsun tramvay hattı]]nın [[Cumhuriyet Meydanı (Samsun)|Cumhuriyet Meydanı]] durağında yolcu alan araç.]]
20. yüzyılın başlarına dek iç bölgeler ile ticaretin geleneksel kervanlar ve tek tük otomobiller vasıtasıyla gerçekleştirildiği Samsun'da demiryolu inşa edilmesine dair ilk girişim 1857'de yapılmıştır.<ref name=odkbdit>{{dergi kaynağı|ad1=Hüseyin|soyadı1=Kaleli|başlık=Osmanlı Döneminde Karadeniz Bölgesine Demiryolu İnşa Tasarıları|dergi=Karadeniz (Black Sea-Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi|tarih=2011|sayı=9|sayfalar=151-166|yayıncı=Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi|yer=Ardahan|issn=1308-6200}}</ref> Ancak Osmanlı devrinde yapılan anlaşmalara, verilen imtiyazlara rağmen çeşitli sebeplere somut adımlara geçilememiştir. Cumhuriyet döneminde demiryollarına özel önem veren devlet 23 Mart 1924 tarihli kanunla birlikte ₺65 milyon sermayeyle [[Samsun-Kalın demiryolu hattı]]nı plânlaştırarak beş yılda bitirilmesini öngörmüştür.<ref>{{haber kaynağı|başlık=Samsun-Sivas-Ankara-Musa Köy Demiryollarının İnşası Hakkında Kanun|gazete=T.C. Resmî Gazete|tarih=7 Nisan 1924|dil=Osmanlı Türkçesi|sayı=68}}</ref> Hattın Samsun-Kavak kısmı 23 Aralık 1926'da hizmete açılsa da tüm hattın tamamlanması hava muhalefeti ve personel eksikliği gibi sebeplerle ancak 1932 yılında mümkün olmuştur. ₺29.5 milyona mal olan ve Türk mühendisler tarafından tamamlanan ilk hat olma özelliğine sahip olan demiryolu 378 &nbsp;km uzunluğunda sinyalizasyon ve elektrifikasyon olmaksızın inşa edilmiştir.<ref>{{dergi kaynağı|ad1=Mustafa Serhan|soyadı1=Yücel|ad2=Murat|soyadı2=Taşar|başlık=Demiryolunun Stratejik Önemi ve Erken Cumhuriyet Döneminde Demiryolu Siyaseti|dergi=Vakanüvis|yıl=2016|cilt=1|sayı=1|sayfalar=293-342|doi=10.24186/vakanuvis.233677|yer=Sakarya|issn=2149-9535}}</ref> 2008 yılında rehabilitasyonu yapılan hat 2015 yılında kapatılarak €259 milyon bütçe ile modernize edilmeye başlanmıştır.<ref>{{web kaynağı|başlık=Samsun-Kalın Demiryolu Hattı Modernizasyonu Projesi|url=http://www.radikal.com.tr/samsun-haber/samsun-kalin-demiryolu-hatti-modernizasyonu-projesi-1442136/|yayıncı=radikal.com.tr|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/5jvVB|arşivtarihi=8 Temmuz 2018|tarih=29 Eylül 2015}}</ref> Yenilenen hattaki yolcu trenleri hızının 80 [[Kilometre bölü saat|km/sa]], günlük kapasitesinin 54 tren, yolcu trafiğinin 168 milyon [[Yolcu kilometre|yolcu km]], yük trafiğinin 867 milyon [[Ton kilometre|tom km]] olacağı; yolculuk süresininse 9.5 saatten 5 saate düşeceği öngörülmektedir.<ref>{{web kaynağı|başlık=SAMSUN-KALIN DEMİRYOLU MODERNİZASYONU İÇİN İMZALAR ATILDI|url=http://www.tcdd.gov.tr/haberler/SAMSUN-KALIN%20DEMİRYOLU%20MODERNİZASYONU%20İÇİN%20İMZALAR%20ATILDI/1162|yayıncı=tcdd.gov.tr|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/PpyQd|arşivtarihi=8 Temmuz 2018|tarih=3 Temmuz 2015}}</ref> Demiryolunun 2018 yıl sonunda yeniden trafiğe açılması plânlanmaktadır.<ref>{{web kaynağı |soyadı1=Askar |ad1=Şükrü Berk |başlık=Demiryolu Samsun'a güç katacak |url=http://www.habergazetesi.com.tr/haber/5348483/demiryolu-samsuna-guc-katacak |yayıncı=habergazetesi.com.tr |erişimtarihi=29 Ekim 2018 |arşivURL=https://archive.is/ohyac |arşivtarihi=29 Ekim 2018 |tarih=20 Ekim 2018}}</ref> Bu demiryolu hattının hâricinde 1 Ekim 1926 tarihinde açılan ve Türkiye'de yerli sermayenin finanse etmesiyle döşenen ilk demiryolu hattı olan [[Samsun-Çarşamba demiryolu hattı|Samsun-Çarşamba hattı]] da eskiden faaliyet göstermekte ise de ilerleyen yıllarda atıl kalarak kapatılmıştır.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Ayyılmaz|ad1=Ferah|editör1-soyadı=Köse|editör1-ad=Osman|başlık=Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik|tarih=2013|yayıncı=Canik Belediyesi Kültür Yayınları|yer=Samsun|isbn=9786058747333|sayfalar=415-421|cilt=2|bölüm=Cumhuriyet Dönemi’nde Samsun-Çarşamba Demiryolunun Yapımında Samsun Limanının Önemi ve Ticari Değeri}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|ad1=Kemal|soyadı1=Arı|başlık=Samsun Demiryolu’nun Temel Atma Töreni ve Reisicumhur Gazi Mustafa Paşa’nın Samsun Gezisi|dergi=Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi|tarih=Temmuz 1991|cilt=6|sayı=21|sayfalar=609-622|yayıncı=Atatürk Araştırma Merkezi|yer=Ankara}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Kuruç|ad1=Bilsay|başlık=Belgelerle Türkiye İktisat Politikası|tarih=1993|yayıncı=Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları|yer=Ankara|isbn=9754820066|sayfalar=465-466|cilt=2}}</ref> 1983'te ulaşıma açılan ve 18 &nbsp;km uzunluğunda döşenen Gelemen demiryolu hizmete açılan<ref>{{web kaynağı|başlık=TARİHÇE|url=http://www.tcdd.gov.tr/content/31|yayıncı=tcdd.gov.tr|erişimtarihi=7 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/fCenk|arşivtarihi=7 Temmuz 2018}}</ref> ve Gelemen Lojistik Merkezinin aktarım hattı olarak hizmet veren demiryolu ise 2018 yılında yenilenmeye başlamıştır.<ref>{{web kaynağı|soyadı1=Atik|ad1=Gülsüm|başlık=Samsun-Gelemen hattı yenileniyor|url=https://www.gazetegercek.com.tr/samsun-gelemen-hatti-yenileniyor/71810/|yayıncı=gazetegercek.com.tr|erişimtarihi=8 Temmuz 2018|arşivURL=https://archive.is/X8FyF|arşivtarihi=8 Temmuz 2018|tarih=1 Temmuz 2018}}</ref>
 
Şehirlerarası tren hatlarının yanı sıra 2003 yılında şehiriçi ulaşımın sağlanması amacıyla [[hafif raylı sistem]] inşa edilmesi gündeme gelmiş, 10 Ekim 2010 tarihinde ilk yolcularını alan<ref>{{web kaynağı|başlık=SAMSUN RAYLI SİSTEM 10.10.2010 SAAT 10.00'DA START VERDİ|url=http://www.samsun.bel.tr/haber-detay.asp?NewsId=234 |yayıncı=samsun.bel.tr|erişimtarihi=5 Şubat 2014|arşivurl=http://archive.is/sOxpS|arşivtarihi=5 Şubat 2014|tarih=11 Ekim 2010}}</ref> [[Samsun tramvay hattı]] Karadeniz Bölgesi'ndeki ilk ve tek tek hafif raylı sistem olmuştur.<ref>{{web kaynağı |soyadı1=Kalay |ad1=Hüseyin |soyadı2=Koçer |ad2=Yaprak |başlık=Karadeniz’in tek hafif raylı sistem hattı uzatılıyor |url=http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/samsun/karadenizin-tek-hafif-rayli-sistem-hatti-uzati-41000833 |yayıncı=hurriyet.com.tr |erişimtarihi=29 Ekim 2018 |arşivURL=https://archive.is/EzF6k |arşivtarihi=29 Ekim 2018 |tarih=28 Ekim 2018}}</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Samsun" sayfasından alınmıştır