Gagavuzca: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
CommonsDelinker (mesaj | katkılar)
KrasnoyarskKray-Flag.svg dosyası Flag_of_Krasnoyarsk_Krai.svg ile değiştirildi
Aamir Khan Lepzerrin (mesaj | katkılar)
k →‎Harfler: Bağlantılar verildi
113. satır:
 
===Harfler===
* '''[[Ä]]''': Tatarca’da[[Tatarca]]’da, Gagavuzca’da[[Gagavuzca]]’da ve Türkmence’de[[Türkmence]]’de kullanılır. Kısa, kapalı, gırtlaktan gelen ve sert bir ''E'' harfidir. Normal ''E'' harfine göre daha kısa ve serttir. Ayrıca ''A'' ve ''E'' arası bir ses olarak öngörülür ('''[[Æ]]'''). Ses ve harf karşılığı olarak Arapça’da[[Arapça]]’da ve Almanca’da[[Almanca]]’da da bulunur. Türkçede normal e sesinden tam olarak ayırt edilebilmesi günümüzde çok zordur. İnce bir harf olduğu halde kalın uyumludur. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumuna uymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. Örneğin: ''İncä''. Kimi latin alfabelerinde, özellikle el yazılarında '''[[Ǝ|Э]][[ə]]''' biçiminde de kullanılır.
* '''[[Ê]]''': Uzatılarak okunan ince bir e sesidir ('''[[Ë]]'''). Gagavuz alfabesinde bu harf sık kullanılır. [[Kürtçe]] ve [[Zazaca]] kelimeler de yine yoğun olarak rastlanır. Türkçede sâdece birkaç kelimede mevcut olduğu için kullanımı öngörülmemiştir.. Örneğin: ''Çalêr'' (Çalgıcı, Müzisyen).
*'''[[Ț]]''': Gagavuzca’da kullanılan bir harftir. Türkçede kullanılmaz. TS ('''[[Ț|ʦ]]''': '''[[T]]'''+'''[[S]]''') veya olarak da seslendirilir. Moğolca’da[[Moğolca]]’da ve Rusça’da[[Rusça]]’da, Slav dillerinde, ayrıca Kiril alfabesini kullanan pek çok dilde ''Ç'' harfinin türevi olan sert bir ''T'' bir sesidir (Kiril '''[[Ц]]''', ''Tse''). Bu harfin ses değerini en güzel gösteren sözcüklerden birisi Gagavuzcadaki ''Soţial'' şeklinde yazılan (Sosyal, "Sotsyal" gibi okunur) kelimesidir. Gagavuzca’da ve diğer Türk dillerinde Slav kökenli kelimelerde yer alır (Örneğin: ''Prezentaţiya, Redakţiya''). Ancak öz Moğolca sözcüklerde de sık sık kullanılır. Örneğin: Moğolcadaki ''Ţag'' sözcüğü (Çağ, “Tsag” okunur), ''Ţeţeg'' (Çiçek, “Tsetseg” gibi okunur).
*'''[[Ḑ]]''': Gagavuzların da kullandığı Moldova alfabesinde (ve birebir aynı olan Rumen alfabesinde) resmi olmayan harfler arasındadır. Bu dillerdeki eski metinlerde birebir Noktalı ''D'' biçimiyle rastlanır. Ses olarak [[Abhazca]]'da, [[Macarca Vikipedi|Macarcada]] ve [[Bulgarca|Bulgarcada]] yer alır. Türkçede bulunmayan sert bir ''D'' harfidir. DZ ('''[[Ḑ|ʣ]]''': '''[[D]]'''+'''[[Z]]''') olarak da seslendirilir. [[Slav dilleri|Slav]] dillerinde, ayrıca Kiril alfabesini kullanan bazı dillerde J harfinin türevi olan bir sestir (Kiril '''[[Ӡ]]''', ''Dze''). Günümüzde ise genelde bu harfin arkasından gelen bir ''Z'' ile birlikte kullanılır. Örneğin Macarcadaki ''Bodza'' (Boḑa: Mürver Meyvesi) veya Moldovcadaki ''Ḑână'' (Dzana, Çağdaş Romencede Zână: Peri)<ref>Definition of Romanian Word - [http://dexonline.ro/search.php?cuv=ZÂNĂ ZÂNĂ]</ref> gibi...
 
== Söz Varlığı ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gagavuzca" sayfasından alınmıştır