Bilim: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k metod → metot AWB ile
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik
191. satır:
[[Dosya:Bilimsel yontem.jpg|Bilimsel yöntemi özetleyen bir şema.|thumb|300px]]
Bilimsel yöntem çeşitli yeni bilgi edinmek veya bilinen bazı bilgileri doğrulamak veya düzeltmek amacıyla, çeşitli fenomenleri araştırmak için ve geçmişte kazanılmış, öğrenilmiş bilgileri tamamlamak için kullanılan yöntemlerin bütününe verilen isimdir. Bilimsel yöntem(ler) gözlemlenebilir, deneysel (ampirik) ve ölçülebilir kanıtların belirli bazı mantıksal prensiplerle incelenmesine dayanır<ref>Isaac Newton (1687, 1713, 1726). "[4] Rules for the study of natural philosophy", ''Philosophiae Naturalis Principia Mathematica'', Third Edition. The General Scholium containing the 4 rules follows Book 3, The System of the World. Reprinted on pages 794-796 of I. Bernard Cohen and Anne Whitman's 1999 translation, University of California Press ISBN 0-520-08817-4, 974 pages.</ref>. Bilimsel yöntem, Oxford İngilizce Sözlük'te şöyle tanımlanmıştır:
{{quote|17. yüzyıldan beri doğal bilimleri karakterize etmiş, sistemik gözlem, ölçüm, ve deney, ve formülasyon, test etme, ve hipotezlerin değiştirilmesini içeren yargılama metotudurmetodudur.<ref>[http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t140.e68940 "scientific method ''noun''" ''The Oxford Dictionary of English'' (revised edition). Ed. Catherine Soanes and Angus Stevenson. Oxford University Press, 2005. Oxford Reference Online.] Oxford University Press. 3 June 2008 <http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t140.e68940> URL erişim tarihi: 3 Haziran 2008.</ref>}}
Bilimsel yöntem diğer bazı bilgi edinme yöntemlerinden, bilim, deney ve mantık temelli olmasıyla ayrılır. Aynı şekilde bilimsel yöntem ile elde edilen bilginin, tekrar edilebilir deneylerden sonra tekrar ulaşılabilir olması gerekir. Bu açıdan bilimsel yöntem sıklıkla vahiy bazlı olan dinî yöntemden farklıdır; dinî bilgide esas sıklıkla vahiydir oysa vahiy tekrar edilebilir bir deney olmadığı için bilimsel bir yöntem değildir<ref name="steven">[http://www.freeinquiry.com/intro-to-sci.html Schafersman, Steven D. "''An Introduction to Science: Scientific Thinking and the Scientific Method.''"] URL erişim tarihi: 3 Haziran 2008.</ref>. Her ne kadar farklı bilim dallarında ve farklı bilgi konularında farklılaşmış, konuya özelleşmiş bilimsel yöntemler kullanılsa da genel bazı noktalar bilimsel yöntemlerin temelini oluşturur. Genellikle bilim insanları, araştırmacılar belirli bir fenomeni açıklamak adına büyük ölçüde ellerindeki bilgileri kullanarak hipotezler öne sürerler<ref name="wudka">[http://phyun5.ucr.edu/~wudka/Physics7/Notes_www/node6.html Wudka, Jose. "''The scientific method''." ''Physics 7: Relativity and Cosmology''. UC Riverside.] URL erişim tarihi: 3 Haziran 2008.</ref><ref name="dye">[http://www.niu.edu/~jdye/method.html Dye, James. "''Socratic Method vs. Scientific Method''".] URL erişim tarihi: 3 Haziran 2008.</ref>; daha sonra bu hipotezleri test etmek için çeşitli deneyler hazırlarlar<ref name="wudka" /> ve deneylerin sonucuna göre bir hipotezin doğruluğu veya yanlışlığı ortaya çıkar<ref name="dye" />. Bazen bir hipotezin doğruluğu belirli deneyler sonucu kabul edilse de; daha sonra yanlış olduğu farklı deneyler yoluyla da kanıtlanabilir<ref name="wudka" />. Bu sebeple her türlü hipotez, sürekli olarak deneylere tabii tutulabilir. Bilimsel yöntem açısından, bilimsel yöntemler sonucu elde edilen bilgilerin paylaşılması ve arşivlenmesi çok önemlidir zira bu bilgiler ışığında aynı veya farklı yöntemlerle ilgili deney ve testlerin tekrar edilmesi, yeniden üretilebilmesi ve yapılabilmesi bilimsel yöntem sonucu oluşacak bilgi açısından kaçınılmaz bir gerekliliktir - deneylerle aynı sonuç tekrar tekrar üretilebildiğinde hipotez kuram olmaya yaklaşır<ref name="wudka" />.
 
240. satır:
| yıl=1983 | sürüm=1st edition
| yayımcı=Rowman and Littlefield
| yer=Totowa, New Jersey }}</ref> ve kanıtların<ref>''Logik der Forschung'', new appendix ''*XIX'' (''Logic of scientific discovery'' isimli İngilizce sürümde henüz bulunmamaktadır)</ref> varlığını reddetmiştir. Popper'a göre sadece bir tane evrensel yöntem vardır; olumsuz deneme ve yanılma yöntemi. Bu, bilim, matematik, felsefe, sanat vs. dahil insan zihninin tüm ürünlerini kapsadığı gibi, hayatın evrimini de kapsar.<ref>Karl Popper: ''Objective Knowledge'' (1972)</ref> Ayrıca Popper, [[eleştirel rasyonalizm]] (Popper, Albert) ile [[Frankfurt Okulu]] (Adorno, Habermas) arasındaki sosyal bilimlerin metotolojisinimetodolojisini konu alan felsefî bir tartışma olan, [[pozitivizm]] tartışmasına da katkıda bulunmuştur.<ref>Bu meseledeki çeşitli konumların eleştirel incelenmesi [[Karl R. Popper]]'in " Tarihselciliğin Sefaleti" (''The Poverty of Historicism'') eserinde bulunabilir.</ref>
 
=== Felsefi bakış ve odak ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilim" sayfasından alınmıştır