İnce ayarlı evren: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Sae1962 (mesaj | katkılar)
→‎Öncül: Küçük düzeltmeler
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Sae1962 (mesaj | katkılar)
11. satır:
[[John Gribben]] ve [[Martin Rees]] ince-ayar argümanının detaylı bir savunmasını ve tarihini ''Cosmic Coincidences'' (Kozmik Tesadüf, 1989) adlı kitaplarında yaptı. Gribben ve Rees'e göre [[Karbon|karbon bazlı yaşam]] rastgele oluşmadıysa da Evren, sonunda 'biçilmiş kaftan, kişiye özel elbise' gibi bir tartıya vardı.<ref>Gribbin. J and Rees. M, ''Cosmic Coincidences: Dark Matter, Mankind, and Anthropic Cosmology'', 1989 [[ISBN 0-553-34740-3]]</ref>
 
== ÖncülEvveliyatı ==
İnce-ayarlı Evren iddiasının öncülü farklı; [[Dimensionless physical constant|boyutsuz temel fiziksel sabitler]]deki ufak bir değişimin Evren'i kökünden farklı bir yer haline getireceği yönündedir. [[Stephen Hawking]]'in yazdığı gibi: '‘Tabiat'Tabiat kanunları,,'' şu an bildiğimiz birçok temel rakamları içerir. [[Elektron]]un [[Elektriksel yük|yük]] büyüklüğü, [[Elektronik ticaret|elektron]] ve [[proton]]un [[kütle]]leri oranı gibi...gibi… Kayda değer bir gerçek şu ki bu rakamların sahip olduğu değerler, hayatın gelişimi için çok iyi bir biçimde ayarlanmış görünüyor.''<ref>Stephen Hawking, 1988, ''Zamanın Kısa Tarihi ''(''A Brief History of Time), Bantam Books '', s. 125, '''[[ISBN 0-553-5340-X ]] ::''The laws of science, as we know them at present, contain many fundamental numbers, like the size of the electric charge of the electron and the ratio of the masses of the proton and the electron. ... The remarkable fact is that the values of these numbers seem to have been very finely adjusted to make possible the development of life.''</ref>
 
Örneğin eğer [[güçlü nükleer kuvvet]] var olduğundan %2 daha güçlü olsaydı (mesela [[çiftlenim sabiti]]nin temsil ettiği güç %2 daha geniş olsaydı) diğer sabitler aynı kaldığında [[Helyum izotopları|diproton]]lar sabit kalacak ve [[hidrojen]]; [[döteryum]] ve [[helyum]] yerine bunlarla [[füzyon]] geçirecekti.<ref name=":0">Paul Davies, 1993. ''The Accidental Universe'', Cambridge University Press, p70-71</ref> Bu şiddetli bir şekilde yıldızların fiziğini değiştirecek ve muhtemelen Dünya'da gözlediğimize benzer bir hayatın oluşmasını imkânsızlaştıracaktı. Di-protonun varlığı , hidrojenin döteryuma yavaş füzyonunu kısa devre yaptıracaktı. Hidrojen kolaylıkla füzyon yapacak, yani Evren'deki bütün [[hidrojen]]ler [[Büyük Patlama|Big Bang]]'in ilk birkaç dakikasında tükenecekti.<ref name=":0" /> Durağan olmayan strange, charm, top, bottom [[kuark]]larının ve mu ve tau [[Lepton]]larının özelliklerine açıklık getiren temel sabitlerin Evren'deki ve madde yapısındaki rolleri görülecektir.
 
Fizikçilerin henüz kaç tane bağımsız fiziksel sabitin olduğunu bilmemeleri, bu fikrin kesin formülasyonunu zora sokmaktadır. Güncel tanecik fiziğinin [[Standart Model|standart model]]i 25 tane ayarlanabilir parametreye ek olarak kütle çekimi için [[kozmolojik sabit]]e de sahiptir. Bununla birlikte standart model matematiksel olarak kesin hükümler (ör. çok yüksek enerjiler, [[kuantum mekaniği]] ve [[Genel görelilik|genel rölativite]] ilişkili oluşu) içinde olmadığı için fizikçilerin bunun [[sicim teorisi]], [[kuantum çekim döngüsü]] ve [[büyükBüyük birleşikBirleşik teoriTeori]] gibi bâzı teorilerle altının doldurulduğuna inanmaktadırlar. Bunun yanı sıra bâzı aday teorilerde bağımsız fiziksel sabitlerin asıl sayısı, bir gibi çok küçük bir sayı olabilmektedir. Örneğin kozmolojik sabit temel bir sabit olmasına rağmen bu sabitin hesaplanmasında diğer sabitlerin kullanılması girişiminde bulunulmuştur. Bu hesaplamaların sahiplerinden birine göre de kozmolojik sabitin bu denli küçük oluşu, standart modeldeki parametrelerin dikkat çekici derecede kesin oluşunu ve aralarındaki umulmadık ilişkiyi ortaya koymaktadır.<ref>Larry Abbott, "The Mystery of the Cosmological Constant," Scientific American, vol. 3, no. 1 (1991): 78.</ref>
 
[[Martin Rees]]<ref>Martin Rees, 1999. ''Just Six Numbers'', HarperCollins Publishers, ISBN 0-465-03672-4.</ref> ince ayarlı Evren'i aşağıdaki altı boyutsuz sabitle formülize etmiştir: