Kapgan Kağan: Revizyonlar arasındaki fark

Bu amaçlarla harekete geçen Kapgan Kağan, ağabeyinin yaptığı gibi [[Çin]]'i baskı altında tutmak için [[693]] yılından [[695]] yılına kadar [[Çin]]'e birçok akın yaptı. [[695]] yılında ise [[Çin]]'e elçi gönderip barış teklifinde bulundu. Ardından [[Çin]] ile [[Moğollar|Moğol]] kökenli [[Hitaylar|Kitanlar]]'ın mücadelesinde [[Çin]]'i destekledi. [[696]] yılında [[Hitaylar|Kitanlar]]'ı büyük bir yenilgiye uğratan Kapgan Kağan bunun karşılığında [[Çin]]'den büyük miktarda tarım aleti, tohum, demir ile 50 yıllık tutsaklık döneminde [[Çin]]'e sığınmış olan Türklerin iadesini istedi.

 

Kendisi doğuda yani merkezde kalan Kapgan Kağan batının düzenlenmesi görevini [[Tonyukuk]] vesayetinde oğlu [[İnel Kağan]] ve yeğeni [[Bilge Kağan]] devretti. [[Çin]]'in 30 akınla vurulduğu [[698]] yılında [[Tonyukuk]], [[Bilge Kağan]] ve [[İnel Kağan]], [[Altay Dağları]]'nı ilk kez aşarak [[Cungarya havzası|Çungarya Ovası]]'nda (kitabelerde Yarış) [[Bolçu Savaşı]]'nda [[Türgişler]]'i ağır bir yenilgiye uğrattı. Yaklaşık üç yıl süren ve [[701]] yılında tamamlanan akınla devletin sınırları [[İstemi Yabgu]] zamanında olduğu gibi [[Maveraünnehir]]'e dayandırıldı. [[Batı Türkistan]] [[Türkler]]'i yeniden [[Göktürk]] hâkimiyetine alındılar. [[Asya]]'daki bütün [[Türkler|Türk]] boyları yüz yıl sonra [[Göktürk]] hakimiyetinde birleştirilmişti. [[702]] yılında bu kez [[Maveraünnehir]]'den gelerek [[Çin]]'in kuzeyinde koloniler kurmuş olan Soğdlular üzerine sefer yapıldı. Karşı çıkan Ong Tutuk komutasındaki 50,000 kişilik [[Tang Hanedanlığı|Çin ordusu]] dağıtıldı. [[705]] yılında gerçekleşen [[Ming Şa Savaşı]]'nda [[Çaça Sengün]] komutasındaki 80,000 kişilik [[Tang Hanedanlığı|Çin ordusu]]nu çok ağır bir bozguna uğrattı. [[712]]-[[713]] yıllarında, [[Müslümanların Maveraünnehir'i fethi]] sırasında [[Maveraünnehir]]'deki müttefiklerini desteklemek ve [[Müslümanlar]]'ı [[Maveraünnehir]]'den atmak için [[Semerkant]] üzerine bir sefer düzenledi ve [[Emevîler]] ile bir dizi savaş yaptı ise de bu savaşları kağanlığın doğusunda [[Çin]] entrikaları nedeniyle çıkan boy ayaklanmaları yüzünden kaybetti. Bu arada sert yollarla [[Çik]], [[Az]], [[Dokuz Oğuz]], [[Basmıl]] gibi [[Türkler|Türk]] boyları hakimiyet altına alındı. Ancak Kapgan Kağan'ın aşırı sertliği ve [[Çin]] politikaları sonucunda pek çok boy ayaklanmaları görüldü. Bunların en önemlisi [[Dokuz Oğuzlar]]'ın başlattığı ayaklanmadır. [[Bayırku Seferi]]'nde bu ayaklanmayı da sertlikle bastıran Kapgan Kağan, yanında az bir kişiyle [[Ötüken]]'e dönüşte ormanda [[Oğuz]] boylarından aralarında [[Han Ulusu|Çinli]] bir casusun da bulunduğu [[Bayırkular]]'ın ani pususunda [[716]] yılında öldürüldü.