Hoysala mimarisi: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hoysala mimarisi''' ([[Kannada dili]]: ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ), günümüz [[Hindistan]]ı'nda [[Karnataka]] eyaletinin olduğu bölgede 11. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş olan [[Hoysala İmparatorluğu]] döneminde gelişen özgün mimari tarzdır. Hoysala nüfuzu [[Deccan yaylası|Güney Deccan]] yaylasına egemen olduğu 13. yüzyılda doruk noktasına erişmiştir. Bu dönemde inşa edilen [[Belur]]’daki [[Çennakeşava tapınağı]], [[Halebidu]]’daki [[Hoysaleşvara tapınağı]] ve [[Somanathapura]]’daki [[Keşava tapınağı]] gibi irili ufaklı birçok tapınak Hoysala mimarisinin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Hoysala mimari ustalığının diğer örnekleri [[Belavadi]], [[Amrithapura]], Hosaholalu ve [[Nuggehalli]]’de bulunan tapınaklardır. Hoysala mimari tarzının incelenmesi sonucunda Hint-Aryan etkisinin önemsiz olduğu ve asıl Güney Hint tarzının baskın olduğu anlaşılır.<ref name="distinct">Percy Brown in Kamath (2001), s.134</ref>

 

 

== Tapınak tanrıları ==

[[Hinduizm]], iki bin yıl boyunca gelişmiş, içinde doğal dünya ile felsefeyi birleştiren karmaşık bir sembolizm barındıran; dünyevi ve kutsal inançların, ritüellerin, günlük uygulamaların ve geleneklerin birleşimidir. Hindu tapınakları bir tanrıya adanmış basit tapınakçıklar olarak başlamış ve Hoysalaların zamanına gelindiğinde günlük hayatın ötesine geçilen tapınma yapılarına dönüşmüştür. Hoysala tapınakları Hinduizmin herhangi bir örgütlü geleneği ile sınırlandırılmamış ve değişik Hindu dinî hareketlerinin hacılarına kapılarını açık tutmuştur. Hoysalalar tapınaklarını genellikle en önde gelen iki Hindu tanrısı [[Şiva]] ya da [[Vişnu]]’ya adasalar da ara sıra farklı tanrıları da seçmişlerdir. Şiva’nın müritlerine Şaivalar ya da Lingayatlar denir. Vişnu’nun müritleri ise Vaişnavalardır. Kral [[Vişnuvardhana]] ve soyundan gelenler Vaişnava idiyseler de <ref name="vaishnava">Kamath (2001), p132</ref> kayıtlara göre Hoysalalar Şiva’ya adadıkları kadar Vişnu’ya da tapınak adayarak dinî ahengi sağlamışlardır.<ref name="equal">Foekema (1996), p19</ref> Bu tapınaklarda bulunan heykellerin çoğunda çok farklı dünyevi konular anlatılmıştır. Bunlar [[Belur]]’daki [[Vişnu]]’ya adanan ünlü [[Çennakeşava tapınağı]]nda ve [[Halebidu]]’daki [[Şiva]]’ya adanan [[Hoysaleşvara tapınağı]]nda görülebilir. [[Somanathapura]]’daki Keşava tapınağının süslemeleri farklıdır ve tam anlamıyla Vaişnava süslemeleridir.<ref name="secular">{{Web kaynağı | url = http://www.flonnet.com/fl2008/stories/20030425000206700.htm | başlık = Hoysala Heritage | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Frontline, From the publishers of the Hindu | yazar = Settar S. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121120075945/http://www.flonnet.com:80/fl2008/stories/20030425000206700.htm | arşivtarihi = 20 Kasım 2012}}</ref> Genel olarak Vaişnava tapınakları [[Keşava]]’ya (ya da Güzel Vişnu anlamında Çennakeşava’ya) adanmış, az sayıda tapınak da, ayakları dibinde Vişnu’nun eşi olan [[Lakşmi]]’nin oturduğu Lakşminarayana ve Lakşminarasimha’ya (Narayana ve Narasimha Vişnu’nun vücuda geldiği hâlleri ya da [[avatar]]larıdır.) Vişnu’ya adanan tapınaklar her zaman bu tanrının adını taşır. Şaiva tapınaklarında bereketin sembolü olan Şiva’nın evrensel sembolü [[Lingam|Şiva linga]] bulunur. Şiva tapınaklarının adları ''…nin Efendisi'' anlamına ''eşvara'' son ekiyle bitebilir. Örneğin Hoysaleşvara adı ''Hoysala’nın efendisi'' anlamına gelir. Tapınağı sipariş eden dindar kişilerin adının da tapınağa verildiğine rastlanır, örneğin Koravangala’daki Buceşvara tapınağı Buci adlı dindar kişiden gelmektedir.<ref name="name">Foekema (1996), p19–20</ref> En çarpıcı heykel süslemeleri ince ince işlenmiş, girift oyulmuş tanrıları, tanrıçaları ve refakatçilerini resmeden tapınağın dış duvar panellerindeki dizi dizi heykellerdir.

[[Doddagaddavalli]] Lakşmi Devi tapınağı (refah tanrıçası) ne Vişnu’ya ne de Şiva’ya adanmıştır ve bir istisnadır. Caynu [[Batı Ganga hanedanı]]nın (günümüzde Karnataka’nın güneyi) Çolalar tarafından 11. yüzyılda yenilmesi ve 12. yüzyılda [[Hinduizm#Vişnaizm|Vaişnava Hinduizmi]] ve [[Hinduizm#Şaivizm|Viraşaivizm]]’in müritlerinin sayısının artması sonucunda [[Caynizm]]’e olan ilgi azalmıştır.<ref name="jain">Kamath (2001), pp 112, 132</ref> Ancak Hoysala topraklarında dikkate değer iki Caynu ibadet yeri bulunur: [[Şravanabelagola]] ve [[Kambadahalli]]. Hoysalalar Caynu nüfusunun gereksinimlerini karşılamak için Caynu tapınakları da yaptılar. Bunların birkaçı [[Halebidu]]’da günümüze kadar gelmiştir ve içlerinde Caynu [[tirthankar]] ikonları barındırır. ''Puşkarni'' ya da ''Kalyani'' adı verilen basamaklı su sarnıçları inşa etmişlerdir. Hulikere’deki tapınakta bulunan su sarnıcı buna bir örnektir. Süslemeli bu sarnıçta Hindu tanrılarını içeren on iki küçük tapınma yeri bulunur.<ref name="tank">Foekema (1996), plate 27</ref>

 

== Tapınak bloğu ==

Hindu tapınağı tanrılar ve insan arasında temasın sağlandığı yerdir. Tapınağın odak noktası tanrının tasvirinin bulunduğu merkezidir ([[garbhagriha]]) ve tapınak mimarisi dışarıdan garbhagrihaya doğru inananların hareketini sağlayacak ve tavaf olanağı veren kemerli yollarla, tanrıya yaklaşıldıkça kutsallığı artan salon ya da odalarla (''[[mantapa]]'') tasarlanmıştır. Hoysala tapınakları, birbirinden farklı bölümleri kendi başlarına duran [[Tamil Nadu]] tapınaklarının aksine farklı ama tek bir organik bütün oluşturan bölümlerden oluşur.<ref name="parts">Foekema (1996), p21</ref> Yüzeysel olarak benzersiz olsalar da Hoysala tapınakları yapısal olarak birbirine benzer. Girift yontmaya izin veren yumuşak [[sabuntaşı]]ndan (kloritik şist) çoğunluğu yöresel ustalar tarafından yontulmuş ve tapınağın tüm bölümlerini süsleyen karmaşık bir heykel bolluğuna sahip olan bu tapınaklar diğer Güney Hindistan tapınaklarından ayrılan mimari özellikler sergiler.<ref name="soap">Kamath (2001), s136</ref>

 

== Mimari öğeler ==

=== Mantapa ===

''[[Mantapa]]'' dua etmek için insanların toplandığı salondur. ''Mantapa'' ‘nın girişinde ''makaratorana'' (''makara'' hayalî bir yaratık ve ''torana'' üstteki süslemesidir) adı verilen çok süslü ve bezeli bir üst eşik, [[lento]] bulunur.<ref name="makara">Kamath (2001), p135</ref> İçeride bulunan küçük ve kapalı ''mantapa'' ve ibadet yerlerine açılan dışarıda bulunan açık ''mantapa''lar büyük Hoysala tapınaklarının değişmez birer öğesidir. Açık ''mantapa''larda oturma yerleri taştan yapılmıştır ve tırabzan duvarları, dayanmak için kullanılır. Oturma yerleri tırabzan duvarlarının kademeli kare şeklini izler. Açık ''mantapa'' tapınağın en büyük bölümüdür ve çok sayıda insanın toplanmasına olanak sağlar. Tavan sayısız sütun tarafından desteklenir ve bu sütunlar kare ya da dikdörtgen birçok bölme oluşturur.<ref name="eave">Foekema 1996, s93</ref> Açık ''mantapa''nın şekli kademeli kare şeklinde olarak tanımlanabilir ve Hoysala tapınaklarında en çok kullanılan tarzdır.<ref name="stagger">Foekema, 1996, s22</ref> En küçük açık ''mantapa''da bile 13 bölüm vardır. Duvarlarda tavanın dış uçlarını destekleyen yarım sütunlar bulunduran tırabzanlar bulunur. Bu şekilde içeri giren ışık sayesinde heykellerin tüm detayları görünebilir. ''Mantapa'' tavanında hem mitolojik hem de çiçek desenli heykeller bulunur. Tavandaki kubbemsi yüzeylerde muz tomurcuğu motifleriyle birlikte buna benzer diğer süslemeler yer alır.<ref name="banana">{{Web kaynağı | url = http://www.chitralakshana.com/articles/UB%20githa/hoysala.htm | başlık = Here, the past unfolds itself in all its glory & might -Hoyasala architecture in Somanathapura | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Chitralakshana | yazar = Githa U.B. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070403233313/http://chitralakshana.com:80/articles/UB%20githa/hoysala.htm | arşivtarihi = 3 Nisan 2007}}</ref> [[Çikmagalur]] ilindeki Amritheşvara tapınağının ''mahamantapa''sında (büyük açık salon) kırk sekiz kubbe vardır.

Eğer tapınak küçük ise yalnızca kapalı bir ''mantapa'' ve bir ibadet yerinden oluşur. İçi ve dışı oldukça fazla süslü olan kapalı ''mantapa'', kendisini ibadet yerine bağlayan antreden daha geniştir ve oldukça derin bir kubbesi olan tavanı destekleyen dört sütun bulunur. Bu dört sütun, salonu dokuz bölüme ayırır. Dokuz bölümün tavanı da ayrı ayrı süslerle kaplıdır.<ref name="nine">Kapalı ''mantapa''nın 4 sütunu ve 9 bölümü Hoysala tapınaklarında bir standarttır. (Foekema 1996, s22)</ref> Sütunlar arasına konan ve ışığı filtreleyen taş kafesler Hoysala tapınaklarının karakteristik bir biçimsel öğesidir.

İç ve dış ''mantapa''larda üzerinde dört dirsek bulunan yuvarlak sütunlar yer alır.<ref name="lathe">Bunlar Batı Çalukya-Hoysala tapınaklarının ortak özelliğidir. (Kamath 2001, s117)</ref>. Her desteğin üzerinde [[salabhanjika]] ya da ''madanika'' adı verilen heykelimsi figürler bulunur. Sütun yüzeylerinde oldukça ince süsleme ve bezemeler de bulunur ve tüm sütunlar eşsizdir.<ref name="unique">Hoysalaların, değişik sanatçıları bu sütunlar için görevlendirmesi ve bu sanatçıların aralarındaki rekabet nedeniyle birbirine benzemeyen sütunlar üretmiş olması olasıdır. (Sastri 1955, s429)</ref> Hoysala sanatı, sütun bezemelerinde önceki efendileri [[Batı Çalukyalar]]dan bu noktada ayrılır. Batı Çalukyalar heykel süslemeleri yuvarlak sütunların alt kısmına yapar ve üstü boş bırakırlardı. Sütunlar 16, 32 ya da 64 köşelidir ve bazıları çan şeklindedir. Işığı yansıtma özellikleri vardır. Halebidu’daki Parsvanatha Basadi buna iyi bir örnektir.<ref name="lightreflection">{{Web kaynağı | url = http://www.ourkarnataka.com/history.htm | başlık = Architecture in Hoysala Empire | erişimtarihi = 2006-12-28 | yayımcı = 1998-2000 OurKarnataka.Com, Inc | yazar = Arthikaje | arşivurl = http://web.archive.org/web/20100731103941/http://www.ourkarnataka.com:80/history.htm | arşivtarihi = 31 Temmuz 2010}}</ref> Sütunun gövdesi yekparedir, tabanı kare şeklinde bırakılmıştır ve tepesinde heykel figürleri süs olarak bulunur.

 

=== Vimana ===

Tapınağın en yüksek noktası (''kalasa'') güzel bir su çömleği şeklindedir ve kulenin tepesinde durur. ''Vimana'' ‘nın bu bölümü genelde zamanla kaybolmuş ve metalik bir tepelikle değiştirilmiştir. ''Kalasa'' büyük taşlardan yapılmış, miğfere benzeyen kubbemsi, üzerinde birçok heykel bulunan bir yapıdır.<ref name="helmet">Foekema (1996), s27</ref> İbadet yerinin yapısına göre şekillenir ve 2&nbsp;m X 2&nbsp;m boyutlarında olabilir. Bu yapının altında kare planlı kubbeli çatılar bulunur. Bunların hepsi daha küçüktür ve tepelerinde küçük ''kalasalar'' bulunabilir. Çevrelerindeki değişik şekilli çatılarla iç içe girmişlerdir ve oldukça fazla oranda süslüdürler. İbadet yerinin kulesi genellikle üç-dört katlı süslemeli çatıdan oluşur, ''sukanasi''nin kulesi ise ana kuleden bir kat daha azdır, bu nedenle de ana kulenin bir uzantısı ("burun") gibi görünür. Kapalı ''mantapa''nın duvarı üzerinde, açık ''mantapa''nın ağır saçakları ve sundurmaların üzerinde bir kat süslemeli çatı yer alır.

''Vimana''nın üst yapısı altında duvardan yarım metre kadar dışarı çıkan tapınak saçakları bulunur.<ref name="eave">Foekema 1996, s93</ref> Saçakların altında tapınağın imparatorluğun erken ya da geç dönemde inşa edilmesine bağlı olarak iki farklı süsleme tipine rastlanır. 13. yüzyıldan önce inşa edilen erken dönem tapınaklarda tek saçak ve bunun altında minyatür süs kuleler bulunur. Bu kulelerin altında Hindu tanrılarının ve refakâtçilerinin bulunduğu bir panel ve beş değişik pervaz duvarın tabanını oluşturur. Geç dönem tapınaklarda ilk saçağın bir metre kadar altında ikinci bir saçak bulunur, ve iki saçağın arasında da minyatür kuleler yer alır. Tanrıların tasvirleri ikinci saçağın altındadır ve bunları eşit boyutlarda altı farklı pervaz takip eder.<ref name="horizontal">Kamath (2001), p134</ref> Tabandaki altı pervaz iki bölüme ayrılmıştır. Duvarın tabanından yukarıya doğru ilk yatay katta filler, bunların üzerinde süvariler ve sonra da yapraklardan oluşan bir dizi süsleme vardır. İkinci yatay bölümde ise Hindu epikleri ve ''[[purana]]'' sahneleri büyük detayla işlenmiştir. Bunların üzerinde [[yalli]] <ref name="yali">Sanat eleştirmeni Percy Brown bunu Hoysala sanatının ayırtedici özelliklerinden biri olarak gösterir. (Kamath 2001, s134)</ref> (ya da ''makara'', hayalî bir yaratık) ve ''hamsa''dan (kuğu) oluşan iki friz vardır. ''Vimana'' kulesi üç yatay bölüme ayrılmıştır ve duvarlardan da daha fazla süslenmiştir.

 

=== Heykel ===

Hoysala sanatçıları [[Hindu]] epiklerin, ''[[Yalli]]''lerin (mitik yaratıklar), tanrıların, ''[[Kirthimukha]]''ların tasvirinde, erotik sahnelerin ve günlük hayatın resmedilmesinde çok detaylı heykelleriyle tanınmıştır. Kullandıkları yumuşak sabuntaşı virtüözlüğe varan bir oyma stilinin gelişmesini sağlamıştır. Çalışmalarında kusursuz detaya verilen dikkat ve önem gözükür. Heykellerde tırnaklara varana kadar tüm detaylar kusursuz şekilde işlenmiştir.

 

== Araştırma ==

Günümüzde yapılan araştırmalar sonucunda Hoysalalar tarafından yaklaşık bin beş yüz kadar yapının inşa edildiği, bunlardan yüz kadar tapınağın günümüze kadar ayakta kaldığı bulunmuştur.<ref name="records">Tarihi kayıtlara kadar [[1000]]–[[1346]] yılları arasında 958 merkezde 1.500 tapınak inşa edilmiştir. {{Web kaynağı | url = http://www.flonnet.com/fl2008/stories/20030425000206700.htm | başlık = Hoysala Heritage | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Frontline, From the publishers of the Hindu | yazar = Settar S | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121120075945/http://www.flonnet.com:80/fl2008/stories/20030425000206700.htm | arşivtarihi = 20 Kasım 2012}}</ref> Hoysala mimari tarzı, 10. ve 11. yüzyıllar arasında yaygınlaşmış olan [[Batı Çalukya]] mimari tarzının bir uzantısıdır.<ref name="offshoot">Kamath (2001), s134</ref><ref name="offshoot1">{{Web kaynağı | url = http://www.ourkarnataka.com/history.htm | başlık = History of Karnataka-Religion, Literature, Art and Architecture in Hoysala Empire | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = 1998-2000 OurKarnataka.Com, Inc | yazar = Arthikaje | arşivurl = http://web.archive.org/web/20100731103941/http://www.ourkarnataka.com:80/history.htm | arşivtarihi = 31 Temmuz 2010}}-James Fergusson ve Henry Cousens Hoysala tarzının Batı Çalukya tarzı ile ortak yönleri olduğunu savunur.</ref> Belirgin olarak Dravidian özelliklerine sahip olan Hoysala mimarisi kendine özgü özellikleriyle bağımsız bir mimari tarz olarak kabul edilir.<ref name="independent">Hoysala mimarisi ve heykeli insan konsantrasyonunun, el becerisinin ve dinsel bilincinin olağanüstü bir çabasıdır. (Percy Brown, Kamath 2001, s134)</ref> Mimari tarza yenilik getiren Hoysalalar aynı zamanda ''Karnata'' da bulunan önceki büyük mimarlar olan [[Kadamba]]lar ve [[Batı Çalukya]]lardan bazı özellikleri almışlardır. Bu özellikler ana yapı malzemesi olarak [[sabuntaşı]]nın kullanılması,<ref name="schist">Kamath (2001) s136</ref><ref name="schist1">{{Web kaynağı | url = http://www.indoarch.org/ | başlık = Architecture of the Indian Subcontinent, 1996 | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Gerard da Cunha | yazar = Kamiya Takeo | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150502190211/http://www.indoarch.org/ | arşivtarihi = 2 Mayıs 2015}}- [[Batı Çalukya]] oymaları yeşil sabuntaşından yapılmıştır, bu da Hoysalalar tarafından daha sonra kullanılan bir tekniktir.</ref> Hoysala tapınaklarında çok kullanılan kafesli taş perdeler,<ref name="window">Buna erken dönem Batı Çalukya tapınaklarında sıkça rastlanır (Kamath 2001, s116)</ref> ve yıldız şeklinde ''vimana''.<ref name="star">{{Web kaynağı | url = http://www.indoarch.org/ | başlık = Architecture of the Indian Subcontinent, 1996 | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Gerard da Cunha | yazar = Kamiya Takeyo | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150502190211/http://www.indoarch.org/ | arşivtarihi = 2 Mayıs 2015}}-- [[Batı Çalukya]] mimarisinde ''vimana'' yıldız şeklindedir.</ref> Tüm bu özellikler daha önceleri efendileri olan [[Batı Çalukya]]lar zamanında yaygındı. Diğer özellikler arasında ''Kadamba Şikhara'' denen ve [[Kadamba]]lardan gelen basamaklı ''vimana'' kulesi sayılabilir.<ref name="kadambashikara">[[Kadamba]] mimarisinin en göze çarpan özelliği ''Kadamba Şikhara'' denen [[Şikhara]]’dır. Şikhara piramit şeklindedir, herhangi bir süsleme olmadan basamak basamak yükselir ve tepesinde bir ''stupika'' ya da ''kalaşa'' vardır. (Kamath 2001, s38)</ref> Hoysala heykeltıraşlarının ustalıklarının altında yatan oyulmuş duvarlarda ışık ve gölge etkisi üzerine olan bilgileridir. Sayısız girinti ve çıkıntıdan oluşan heykellerinde bu bilgiyi en iyi etkiyi vermek için kullanmışlardır. Hoysala heykelinin tüm ihtişamıyla fotoğrafçılık için bir meydan okuma olduğu söylenir.<ref name="ramayana1"/> Hoysalaların taş işçiliği bir fildişi oymacısının ya da kuyumcunun altın işçiliği ile kıyaslanır. Heykellerdeki figürlerde bulunan mücevheratın bolluğu, saç şekillerinin çeşitliliği, Hoysala zamanında sosyal yaşam tarzı hakkında önemli bilgiler verir.<ref name="hair">Sastri (1955), s429</ref>

 

== Tanınmış sanatçılar ==

Hoysalalar büyük mimarların ve heykeltıraşların hizmetlerinden yararlanmış ve bunlardan bazılarının ismi tarihte öne çıkmıştır. Orta Çağ Hint sanatçısı anonim kalmayı tercih etse de Hoysala sanatçıları eserlerini imzalamış ve araştırmacılara yaşamları, aileleri, loncaları hakkında etkileyici detayda bilgiler bırakmışlardır. Mimar ve heykeltıraşlardan başka diğer loncalardan altın işlemeciler, fildişi oymacıları, marangozlar, gümüş işlemeciler de tapınakların yapımına katılmıştır. Sanatçılar farklı coğrafi bölgelerden gelmekteydi ve ünlü yerel ustalar da aralarında yer almıştır. Üretken mimarlar arasında [[Tumkur]] ilinde Kaidala’lı olan ve aynı zamanda [[Batı Çalukya]]lılar içinde tapınaklar yapan [[Amaraşilpi Cakanaçari]],<ref name="famous">{{Web kaynağı | url = http://www.deccanherald.com/deccanherald/aug92005/spectrum92548200588.asp | başlık = In need of support | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Deccan Herald | yazar = Raghavendra, Srinidhi | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070210215604/http://www.deccanherald.com:80/deccanherald/aug92005/spectrum92548200588.asp | arşivtarihi = 10 Şubat 2007}}</ref>[[Somanathapura]]’daki Keşava tapınağını inşa eden ve [[Amritapura]]’daki Amriteşwara tapınağının da aralarında bulunduğu kırk kadar daha tapınak inşaatında çalışan [[Ruvari Malithamma]] sayılabilir. Malithamma süsleme üzerine uzmanlaşmıştı ve eserleri altmış yıllık bir döneme yayılır. Heykellerini kısaca ''Malli'' ya da ''Ma'' olarak imzalamıştır.<ref name="ruvari">{{Web kaynağı | url = http://www.chitralakshana.com/articles/UB%20githa/hoysala.htm | başlık = Here, the past unfolds itself in all its glory & might-Hoyasala architecture in Somanathapura | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Chitralakshana | çalışma = Deccan Herald, Tuesday, May 11, 2004 | yazar = Githa U.B. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070403233313/http://chitralakshana.com:80/articles/UB%20githa/hoysala.htm | arşivtarihi = 3 Nisan 2007}}</ref><ref name="ruvari1">{{Web kaynağı | url = http://www.deccanherald.com/deccanherald/jan202004/spt6.asp | başlık = Architectural marvel | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Deccan Herald | çalışma = Spectrum, Deccan Herald, Tuesday, January 20, 2004 | yazar = Premkumar P.B. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070217063754/http://www.deccanherald.com:80/deccanherald/jan202004/spt6.asp | arşivtarihi = 17 Şubat 2007}}</ref> [[Balligavi]]’den Dasoja ve oğlu Çavana [[Belur]]’daki [[Çennakeşava tapınağı]]nın mimarlarıdır. Kedaroja [[Halebidu]]’daki [[Hoysaleşvara tapınağı]]nın baş mimarıdır.<ref name="pradakshina">Kamath (2001), s135</ref> Bu mimarların nüfuzları Hoysalalar tarafından inşa edilen diğer tapınaklarda görülmüştür. Yazıtlarda ismi bulunan diğer yerli sanatçılar ise Maridamma, Baicoja, Caudaya, Nanjaya ve Bama,<ref name="pradakshina">Kamath (2001), s135</ref><ref name="architect">Sastri (1955), s299</ref> Malloja, Nadoja, Siddoja,<ref name="balli">{{Web kaynağı | url = http://www.deccanherald.com/deccanherald/jan252005/spt7.asp | başlık = A glimpse of the lost grandeur | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Deccan Herald | yazar = Chandragutti, Raghavendra | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070311211144/http://www.deccanherald.com:80/deccanherald/jan252005/spt7.asp | arşivtarihi = 11 Mart 2007}}</ref> Masanithamma, Çameya ve Rameya'dır. Tamil ülkesinden gelen sanatçılar arasında Pallavaçari ve Çolavaçari sayılabilir.<ref name="local">{{Web kaynağı | url = http://www.chitralakshana.com/articles/UB%20githa/hoysala.htm | başlık = Here, the past unfolds itself in all its glory & might-Hoyasala architecture in Somanathapura | erişimtarihi = 2006-11-13 | yayımcı = Chitralakshana | yazar = Githa U.B. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070403233313/http://chitralakshana.com:80/articles/UB%20githa/hoysala.htm | arşivtarihi = 3 Nisan 2007}}</ref>

{{Temiz}}

|-

|}

{{-}}