Anadolu tarihi: Revizyonlar arasındaki fark

{{Anadolu tarihi kronolojik bilgi kutusu}}

 

'''Anadolu tarihi''', [[Batı Asya]] [[yarım ada]]sı [[Anadolu]] etrafında yerleşen birçok [[devlet]] ve [[uygarlık|uygarlığı]] kapsar. Ayrıca [[Latince]] adı olan ''Asia Minor'' Ön Asya olarak da isimlendirilir. Coğrafi olarak modern [[Türkiye]]'nin, batıda [[Ege Denizi]]'nden doğuda [[Ermenistan]] sınırındaki dağlara kuzeyde [[Karadeniz]]'den ve güneyde [[Akdeniz]]'e kadarki kısmını oluşturur.

 

=== Son Tunç Çağı ===

{{ana|Hititler}}

{{Ayrıca bakınız|Kizzuvatna|Arzava|Akalar|Troya}}

 

== Demir Çağı ==

 

[[Hititler]]'in parçalanması sırasından [[Balkanlar]]dan Anadolu'ya gelen [[Frigler]] kısa bir süre içinde Anadolulaştılar, büyük oranda Hitit etkisi altında kalsalar da kendilerine özgü bir kültür oluşturdular.<ref>http://www.britannica.com/eb/article-9059836/Phrygia|author=Garance Fiedler|accessdate=2007-10-19</ref> Başkentleri [[Gordion]]'du. En tanınmış Kralları son [[Kral Midas]] hakkında üretilen birçok efsane oldu. "Eşek kulak"larıyla ya da "Dokunduğu her şeyi altına çevirmesiyle" ünlendi. [[Asur]] kaynaklarında Frigyalılardan Muşkiler, Midas'dan da Mita olarak bahsedilir. Asurlular Midas'ı tehlikeli bir rakip olarak kabul ettiler ve Frigya ile M.Ö 709'da barış anlaşması imzaladılar. Ancak bu anlaşmanın Kimmerler için bir anlamı yoktu ve [[Kimmerler]] yaptıkları akınlarla Frigya Krallığı'nı yıkıp Kral Midas'ı da öldürdüler (M.Ö 696).<ref>title=The legends and the truth about King Midas|url=http://www.phrygians.org/midas.html|author=Encyclopædia Britannica Online|accessdate=2007-10-19</ref>

{{ana|Lidya}}

 

Lidyalıların bilinen en parlak dönemi M.Ö. 700-550 yılları arasıdır. Bu dönem Mermnadlar Hanedanı dönemidir. Lidya adı Mermnadlar Hanedanının ilk kralı olan [[Giges]]'ten itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Giges hakkında bilinenler eski Yunan tarihçisi [[Herodot]]'a dayalıdır. Herodot, Giges'in [[Miletos]], [[Smyrna]] ve [[Kolofon]]'a karşı saldırgan bir politika izlediğini söylemiştir. Gyges'ten sonra sırasıyla Ardys, Sadyattes, Alyattes ve Kroisos hüküm sürmüşlerdir. Yine [[Herodot]], Alyattes'in Smirna ve [[Klazomenai]] ([[Urla]]) kent devletlerine saldırdığını söylemiştir. Fakat Herodot'a göre Alyattes, Klazomenaililer'le yaptığı savaşta yenilmiştir. Lydialıar açısından Anadolu'nun batı kıyılarındaki eski Yunan kolonileri Lydia devleti ile deniz arasında bir engel oluşturmuşlardır. Oysa Lydia tarihinin henüz efsanelerle karışık olduğu çağlarda [[İzmir Körfezi]] kıyılarından hareketle yurtlarından ayrılan Tirenyalıların [[Akdeniz]]'de bir süre ciddi bir güç oluşturdukları bilinmekte, bu denizciler daha sonra günümüzdeki kuzey [[İtalya]]'da kurulan [[Etrüskler|Etrüsk]] medeniyeti ile ilişkilendirilmektedir. M.Ö. 546 yılında [[Ahameniş İmparatorluğu]], Lydia Krallığının başkenti [[Sardes]]'i ele geçirip Lydia Krallığına son vermişlerdir.Böylelikle Anadolu 200 yıllık Pers egemenliği dönemine girmiştir.

 

=== Helenistik Dönem ===

{{ana|Helenistik Dönem}}

==== Büyük İskender ====

{{ana|Büyük İskender}}