Yunan mitolojisi: Revizyonlar arasındaki fark

Yunan mitolojisine göre başlangıçta [[Khaos]] vardı.<ref>[[Hesiod]], ''[[Theogony]]'' [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+116 116&ndash;122].</ref> Yunanca anlamı '''açık''' ya da '''boşluk''' olan<ref>Gantz, p. 3; West, pp. 192&ndash;193 line 116 '''????'''. West, p. 193 notes that 'although grammatically neuter, Chaos is treated as female". As discussed by both West and Gantz, some have argued that Chaos represented the gap between heaven and earth.</ref> Khaos,[[Hesiodos]]'a göre sonsuz bir boşluk.

Bu boşluktan ilkin [[Gaia]] doğar, sonrasıda Ölüler Ülkesi'nin en derin yeri [[Tartaraos]]; daha sonra [[Eros]] (bazı kaynaklara göre [[Afrodit]]'in oğlu)<ref>According to Gantz, p. 4: "With regard to all three of these figures&mdash;Gaia, Tartaros, and Eros&mdash;we should note that Hesiod does not say they arose ''from'' (as opposed to ''after'') Chaos, although this is often assumed." For example, Morford, p. 57, makes these three descendants of Chaos saying they came "presumably out of Chaos, just as Hesiod actually states that 'from Chaos' came Erebus and dark Night". Tripp, p. 159, says simply that Gaia, Tartarus and Eros came "out of Chaos, or together with it". Caldwell, p. 33 n. 116&ndash;122, however interprets Hesiod as saying that Chaos, Gaia, Tartarus, and Eros all "are spontaneously generated without source or cause". Later writers commonly make Eros the son of [[Aphrodite]] and [[Ares]], though several other parentages are also given, Gantz, pp. 4&ndash;5.</ref>; sonra yeraltı karanlığını simgeleyen [[Erebos]] ve yeryüzü karanlığını simgeleyen [[Nyks]](''Gece'') doğar.<ref>Bedrettin Cömert-Mitoloji ve İkonografi</ref><ref>Gantz, p. 4; [[Hesiod]], ''[[Theogony]]'' [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+123 123].</ref>

[[Hesiodos]]'un '''Thegonia''''sında şöyle anlatır '''Khaos''' ve sonrasında olanları.

:''Khaos'tu hepsinden önce var olan''

:''Gecedense Esir ve Günışığı doğdu,''

:''Erebos'la sevişip birleşmesinden.''<ref>Theog. 116 vd.</ref>

'''Düzensiz''' boşluktan çıktıktan sonra [[Gaia]] bir başına [[Uranos]] (''Gök'') ve [[Pontos]]'u (''Deniz'') doğurur, dağları yaratır.<ref>Azra Erhat-Mitoloji Sözlüğü s.115</ref>

Ardından, oğulları [[Uranos]] ve [[Pontos]] ile birleşir ve yaratılan evreni tanrısal varlıklar ile doldurur.<ref>Hesiodos (Theog.126 vd.)</ref>

{{soyağacı|border=0| | | | | | | | | |L|~|~|~|~|HUN|~|~|~|~|J|HUN=<small>&nbsp;[[Hekatonkheir]]ler</small>}}

{{soyağacı/bitir}}

[[Nereus]],[[Phorkys]],[[Thaumas]], Toprak Ana ve [[Pontus (mitoloji)|Deniz]]'in üç oğlu, [[Eurybia]] ve [[Keto]] iki kızıdır.<ref name=Rengel>{{cite book|last=Rengel|first=Marian|title=Greek and Roman Mythology A to Z|year=2009|publisher=Infobase Publishing|isbn=9781604134124|pages=119}}</ref><ref name=Morford>{{cite book|last=Morford|first=Mark P. O.|title=Classical Mythology|year=1999|publisher=Oxford University Press|location=New York|isbn=9780195143386|pages=98, 103}}</ref><ref name=Turner>{{cite book|last=Turner|first=Patricia|title=Dictionary of Ancient Deities|year=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195145045|pages=387}}</ref>

<center>{{soyağacı/başla}}

==Yunan Panteonu==

'''Titanların''' devrilmesi ile '''Olymposlu''' tanrıların başa geçmesinden sonra, farklı bir düzen oluşur. Yeni tanrı ve tanrıçalar tayin edilir.[[On İki Olimposlu|Olympos]]lu on iki büyük tanrı [[Olimpos Dağı]]'nda [[Zeus]]un gözetimi altında ikâmet eder.<ref>H.W. Stoll, Religion and Mythology of the Greeks, 8</ref>[[On İki Olimposlu|Olympos]]lu tanrıların yanı sıra Yunanlar farklı kırsal tanrılara da inanırdı.

*'''[[Pan (mitoloji)|Pan]]:''' Çobanların tanrısı <ref>W. H. Roscher, Ausführliches Lexikon der Gr. u. Röm. Mythologie (1909:1379f) finds eighteen variants for Pan's genealogy.</ref>

*'''[[Nypmha]]:''' Kırlarda,su ve ormanlarda yaşayan ikinci derece önemli tanrıçalar.<ref>İL XX, 6 vid.</ref>

İlk insan soyu [[Kronos]]'un egemen olduğu zamanda olur.

 

'''Altın soy''': [[Kronos]] döneminde yaşayan ilk soy olan '''altın soy'''. Tanrılara denk, kaygıdan uzak, rahat içinde ve kedersizdir. Dünyada mevsim hep bahardır ve bütün nimetleri onlarındır.

Toprak nimet saçar, bitkiler kendiliğinden büyürdü. Uykuya dalar gibi ölüyorlardı. Ölüp toprağa karıştıkları vakit, [[Zeus]]'un emriyle, iyi birer cin olurlar.<ref>https://archive.org/details/hesiodoutouaskra00hesiuoft</ref><ref>http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0131&redirect=true</ref>

 

== 12 Tanrı, Tanrıça ve Görevleri ==

#[[Zeus]] (Gökyüzü ve Hava olayları)

#[[Poseidon]] (Denizler, Depremler ve Okyanuslar)

== Batı sanatındaki etkisi ==

Hristiyanlığın yaygın kabulü mitlerin popülerliğini azaltmadı. Rönesans sırasında klasik dönem baştan keşfedildiğinde [[Ovidius]]'un şiirleri şairler, tiyatro yazarları ve ressamlar üzerinde büyük etkiye sahip oldu.<ref name="BrBurn">{{ansiklopedi kaynağı|title=Greek mythology|encyclopedia=Encyclopædia Britannica|year=2002}}<br />* L. Burn, ''Greek Myths'', 75</ref> Rönesans'ın erken dönemlerinden itibaren, [[Leonardo da Vinci]], [[Michelangelo]] ve [[Raffaello Sanzio|Rafael]] gibi ressamlar geleneksel Hristiyan temalarının yanında Yunan mitolojisine dair temalar da işledi.<ref name="BrBurn" /> Latince yazın ve Ovidius'un eserleri aracılığıyla Yunan mitolojisi İtalya'da ortaçağ ve Rönesans döneminde [[Petrarca]], [[Giovanni Boccaccio|Boccaccio]] ve [[Dante Alighieri|Dante]] gibi şairleri etkiledi.<ref name="Br">{{ansiklopedi kaynağı|title=Greek Mythology|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|year=2002}}</ref>

 

Kuzey Avrupa'da Yunan mitolojisi görsel sanatlarda aynı derecede bir etkiye sahip olmasa da edebiyata olan etkisi açıktır. [[Geoffrey Chaucer|Chaucer]]'dan başlayarak, [[John Milton|Milton]], [[William Shakespeare|Shakespeare]] ve daha yakın zamanda [[Robert Bridges]]'ın aralarında olduğu İngiliz yazarların imgeleminde Yunan mitolojisi yer tuttu. Fransa'da [[Jean Racine|Racine]], Almanya'da [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] Yunan tiyatrosunu ve bu süreçte Yunan mitolojisini uyarladı.<ref name="BrBurn" /> 18. yüzyıl [[Aydınlanma Çağı|aydınlanmasında]] Yunan mitolojisine karşı Avrupa çapında bir tepki doğsa da mitoloji tiyatro yazarları için önemli bir esin kaynağı olmaya devam etti. Bunun örnekleri arasında [[George Frideric Handel|Handel]] ve [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]]'ın operaları için yazılan [[libretto]]lar vardır.<ref name="Burn75">l. Burn, ''Greek Myths'', 75</ref> 18. yüzyılın sonlarına doğru [[romantizm]] mitoloji de dahil Antik Yunanistan'ın tüm mirası üzerine yeni bir heves getirdi. Britanya'da Yunan tragedyalarının ve Homeros'un yeni çevirileri [[Alfred Tennyson|Tennyson]], [[John Keats|Keats]], [[George Gordon Byron|Byron]], [[Percy Bysshe Shelley|Shelley]] gibi şairlere, [[Frederic Leighton|Leighton]], [[Lawrence Alma-Tadema]] gibi ressamlara ilham kaynağı oldu.<ref name="Burn75-76">l. Burn, ''Greek Myths'', 75–76</ref> [[Christoph Willibald Gluck|Christoph Gluck]], [[Richard Strauss]], [[Jacques Offenbach]] gibi sanatçılar Yunan mitolojisinin temalarına besteler yaptı.<ref name="Br" /> [[Thomas Bulfinch]] ve [[Nathaniel Hawthorne]] gibi 19. yüzyıl Amerikan yazarları klasik dönem mitleri anlaşılmadan İngiliz ve Amerikan edebiyatının anlaşılamayacağı görüşündeydi.<ref name="Klatt">Klatt-Brazouski, ''Ancient Greek and Roman Mythology'', 4</ref> Daha yakın zamanlarda klasik temalar Fransız tiyatrosunda [[Jean Anouilh]], [[Jean Cocteau]] ve [[Jean Giraudoux]], ABD tiyatrosunda [[Eugene O'Neill]] ve İngiliz tiyatrosunda [[T. S. Eliot]] tarafından yeniden yorumlanmıştır. Nesirde benzer bir yeniden yorumlama [[James Joyce]] ve [[André Gide]] tarafından gerçekleştirilmiştir.<ref name="Br" />