Tasmanya Soykırımı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k (GR) Duplicate: File:Tasmanian tribes-MJC.jpg → File:Tasmanian tribes.JPG Exact or scaled-down duplicate: c::File:Tasmanian tribes.JPG |
düzeltme AWB ile |
||
14. satır:
== Etno-Tarih ==
{{Avustralya eyalet}}
[[Dosya:Bassian plain 14000 BP.jpg|150px|thumb|
Tasmanya'ya insanların 40.000 yıl önce [[son buzul çağı]]nda Avustralya ile Tasmanya arasında [[Bass Boğazı]]'nda bir [[kara köprüsü]] yoluyla geldikleri düşünülüyor. Buzların erimeye başlamasıyla birlikte kara köprüsünün denizin altında kalması sonucu Avrupalıların 18. yüzyıl sonu ile 19. yüzyıl başlarında gelmesine kadar yaklaşık 8.000 yıl boyunca Avustralya'dan izole yaşadıkları genetik araştırmalarla desteklenmektedir.<ref name="Pardoe">{{Dergi kaynağı | doi = 10.1086/203909 | last = Pardoe | first = Colin | year = 1991 | başlık = Isolation and Evolution in Tasmania | journal = Current Anthropology | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–27}}</ref>
47. satır:
== Arka plan ==
[[Dosya:Van Diemen's Land 1852.jpg|300px|thumb|
[[Dosya:Last of the Tasmanians Woodcut 2 and 3 - Tasmanians.jpg|150px|thumb|
[[Dosya:Last of the Tasmanians Woodcut 1 - Mother and Child.jpg|150px|thumb|
[[Amerika'nın Britanya tarafından sömürgeleştirilmesi]] sürecinde [[Amerikan Bağımsızlık Savaşı]] sonrası 1783 yılında [[Britanya Amerikası|Amerika]] sömürgesini kaybeden [[Britanya]]'nın yeni hapishane yerleşimi olarak düşündüğü Avustralya'daki sümürgeleştirme hareketi esas olarak 1788 yılında başlamıştır ve bundan 15 yıl sonra da 1803 yılında Tasmanya'ya ilk Britanyalı yerleşimciler gelmiştir. Bu gelenler yeni bir tarım ceza kolonisi kurmak isteyen asker ve hükümlüler ile serbest kolonicilerden oluşuyordu.<ref name="Madley 2004, sayfa: 170">Madley 2004, sayfa: 170</ref>
66. satır:
=== Risdon Cove Katliamı 1804 ===
[[Dosya:Kangaroo-in-flight.jpg|250px|thumb|
[[Risdon Cove Katliamı]] (İng. ''Risdon Cove Massacre''<ref>Rayner, Tony (2010). [http://www.dpiw.tas.gov.au/inter.nsf/Attachments/EKOE-89Q32T/$FILE/BB_Rayner_Historical_Aug2010.pdf Historical Report Regarding Tasmanian Aborigines and the Brighton Plain]. Produced for The State of Tasmania Department of Energy, Infrastructure and Resources. August 2010.</ref>, ''Risdon Cove massacre''<ref>[http://www.visitcleburne.com.au/ Welcome to Cleburne] (= ''We acknowledge Tasmanian Aborigines as the traditional owners of the land on which these buildings stand and honour the Mumirimina people who were killed at the Risdon Cove massacre in May 1804.'')</ref>): Tasmanya'nın başkenti [[Hobart]]'ın 7 km kuzeyinde [[Derwent Nehri (Tasmanya)|Derwent Nehri]]'nin doğu kıyısındaki [[Risdon Cove]]'de 3 Mayıs 1804 günü patlak veren bu [[katliam]], Tasmanya'da Beyazlar tarafından yerlilere karşı düzenlenen ilk katliamdır.<ref>Ryan 2004</ref><ref name="refMumirimina">Mumirimina People of the Lower Jordan Valley, sayfa: 3</ref><ref>Dianne Johnson (2002) [http://books.google.com.tr/books?id=V0bUUEYxUj4C&pg=PA101&lpg=PA101&dq=%22tasmanian+massacre%22&source=bl&ots=Zhv1CSu1Dn&sig=_QrISvKJ4CXFOEERMKrdri8Esh0&hl=tr&sa=X&ei=-Z4mUaGsNYPV4gSOvYDoCA&ved=0CHAQ6AEwCDgK#v=onepage&q=%22tasmanian%20massacre%22&f=false ''Lighting the Way: Reconciliation Stories'']. Annandale, NSW: The Federation Press, 2002, pp. 216 ISBN 1862874271. (sayfa: 101: ''Chandler and Ryan chose to hold the event at Risdon Cove on the northern side of the Derwent River in Hobart as it was the site of the first Tasmanian massacre in May 1804.'')</ref>. Mevsimlik göç sırasındaki bir [[kanguru]] av partisinde bir araya gelen Mumirimina kabilesinden çoğu kadın ve çocuktan oluşan 200 yerli Britanyalı yerleşimcilerin Risdon Cove'deki yerleşimine yaklaştıklarında, gündüz öğlene yakın saat 11 sıralarında askerler yerlilerin üzerine ateş açarlar.<ref>Elder 1988, sayfa: 28-29</ref><ref>Ryan 2008, sayfa: 2-3</ref> Katliamdan sonra yetim kalan bir çocuk Beyazlar tarafından kaçırılmıştır ve bu kayda geçmiş kaçırılan ilk çocuk olayıdır. Bir görgü tanığı «yerliler sonra evlerinden sürüldüler ve onların kadın ve çocukları sığırtmaçlar () tarafından çalındı» biçiminde anlatmıştır.<ref name="refMumirimina"/> Yerlilerle Beyazlar arasında cereyan eden bu olay tarihçilerce farklı farklı değerlendirilir.<ref>[http://www.australianhistorymysteries.info/pdfs/StudiesAHM-1.pdf Massacre at Risdon Cove? An Australian history Mystery ]</ref> Avustralyalı yazar ve tarihçi [[Keith Windschuttle]]'a (d. 1942) göre bu olay bir katliam değil; tamamen yanlış anlamayla kendini savunma olayıdır, zira askerlerin önceden öldürme amacı yoktu ve taraflardan herhangi biri bu olaylardan sorumlu tutulamaz.<ref>Windschuttle 2002, sayfa: 26</ref>
77. satır:
== Soykırım ==
[[Dosya:Oyster cove mob.jpg|250px|thumb|
[[Sosyal Darwinizm]] insan evriminin en alt aşağı basamağında Tasmanya yerlilerini sınıflandırır. Tasmanya yerlilerinin modern insan (''[[Homo sapiens sapiens]]'') ile onun [[primat]] ataları arasında bağlantı halkası olduğu inancı 19. yüzyılda oldukça yaygındı. [[Evrim]] (''naturalistic evolution'') varsayımları göz önüne alındığında, Tasmanya yerlileri genellikle insandan daha aşağıda görülmüş ve sonuç olarak birçok kişi onlara hayvanlar gibi davranmanın ahlaksız ve yanlış olmadığına kendini inandırmıştır. Tasmanya Soykırımı, modern çağda evrimsel natüralizmin (''evolutionary naturalism'') ürettiği çok sayıdaki trajedinin birçok örneğinden biridir.<ref name="Bergman 1996"/> 1890 yılında [[Royal Society of Tasmania]] başkan yardımcısı James Barnard «imha süreci, evrim yasalarının bir [[aksiyom]]u ve en güçlünün hayatta kalmasıdır» (''the process of extermination is an axiom of the law of evolution and survival of the fittest'') biçiminde yazmıştır.<ref>[http://www.naturalselectionanddarwinism.com/racistpolicy.html Some examples of racist inhuman policy in history and today]</ref>
91. satır:
=== Hayvan soykırımı ===
[[Dosya:Tasmanian Emu.jpg|150px|thumb|
[[Dosya:Wilf Batty last wild Thylacine.jpg|150px|thumb|
Tasmanya'da bazı Tasmanya hayvanları da soykırımdan ([[soy tükenmesi]]) kurtulamamıştır.<ref>[http://www.think-tasmania.com/tyenna-valley/ Tyenna Valley… Tasmanian Tigers Roamed] by Carol Haberle</ref><ref>[http://tasmaniantimes.com/index.php/article/species-dying-out-on-labors-watch Species dying out on Labor’s watch] by Cassy O’Connor (= ''It continues the quiet genocide of Tasmania’s animal and plant life too'')</ref>
101. satır:
=== İnsan soykırımı ===
[[Dosya:Truganini and last 4 tasmanian aborigines.jpg|300px|thumb|
[[Dosya:Last of the Tasmanians Woodcut 11 - Patty.jpg|300px|thumb|
[[Dosya:Trugannini 1866.jpg|250px|thumb|
Yazılı kayıtların az olmasına rağmen, yerlilerin birincil politik mağduriyetlerinin kötü muamele ve kadın ve çocukların kaçırılıp esir edilmesi görünüyor.<ref name="Madley 2004, sayfa: 171"/> Tasmanya'nın erken sömürge döneminde yiyecek sıkıntısı yanında Britanyalı kadınların azlığı da (zira her altı erkeğe bir kadın oranı vardır) ırklararası şiddeti ve yerlilerin hayalkırıklığını artırmıştır.<ref>Plomley 1973, sayfa: 2</ref><ref>Robson 1965, sayfa: 176, 185</ref> 1827 yılında Avustralya sömürge öncülerinden İskoçyalı gemi cerrahı [[Peter Miller Cunningham]] (1789–1864) «kolonide kadın hoşluğunun yokluğu/kıtlığı/açlığı» (''the dearth of ‘female lovliness’ in the colony'') <ref>Cunningham 1827, sayfa: 291–293</ref> bulunduğunu yazmıştır. Bu yokluk sıkıntısını [[fok]] avcıları (''sealer'') ve yerleşimciler (''settler'') yerli kadınlara tecavüz ederek ya da onları kaçırıp sürekli karı yaparak gidermişlerdir.<ref name="Madley 2004, sayfa: 171"/> Britanyalı yapı ustası ve eğitimsiz vaiz [[George Augustus Robinson]] (1791 – 1866) fok avcılarının bu kadın kaçırmasını «minyatür [[Britanya İmparatorluğu#Amerika, Afrika ve köle ticareti|Afrika köle ticareti]]» (''African slave trade in miniature'') olarak nitelendirmiştir.<ref>Plomley 1966, sayfa: 82</ref>
120. satır:
Gerilla savaşı soykırım sahnesinin ayarlanmasında önemli bir rol oynar. Özel mülkiyetin tahrip edilip yağmalanması, sivillerin öldürülmesi ve set parçalı muharebe direnmesi gibi gerilla savaşı taktikleri askeri davranışı ihlal eder. Yerleşimci toplumlar için bu tür eylemler suç benzetmesiyle nitelendirilir ya da savaşın tatsız unsurları olarak kabul edilir, fakat onlar ahlaki askeri metodlardan kabul edilmez. Savaşmayan sivillerle savaşçılar arasında ayrım parılmaz, bütün yerli halk hedef haline gelir. Kötü hazırlanmış Avrupa tarzı ordular karşısında sürdürülen gerilla savaşı soykırım için bahane yaratır. Savaşı kazanmanın zor göründüğü durumlarda sömürge güçleri soykırıma yönelirler. Yerlilerin mızraklarını ağaçların gerisinden fırlatıp beyazların ummadığı anda hedef olması ya da vurkaç taktiği yaptıktan sonra ormana kaçmışlar, fakat Britanyalılar peşlerinden gitse bile ormanda onları bulamamışlardır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 173"/>
[[Dosya:Gov Davey's proclamation-edit2.jpg|250px|thumb|
1 Aralık 1826 tarihli Van Diemen's Land haftalık gazetesi ''[[Colonial Times|Colonial Times and Tasmanian Advertiser]]'' şöyle yazmıştır:<ref name="newspapers.nla.gov.au">http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/2448994</ref>
143. satır:
Bu vurkaç ile bul ve yok et taktikli çatışmalarda Britanyalıların kaybı az Tasmanya yerlilerinin ise fazla olmuştur. Britanyalıların yerlilerin çoğunu öldürmesi ve yaralı bırakmaması ya da çok az yaralı olması bul ve yok et politikası gereğidir. Plomley sağ olan Tasmanya yerlilerinin 1824 yılındaki sayısını 1.500 olarak tahmin etmiştir.<ref name="Madley 2004, sayfa: 174"/><ref>Plomley 1992, sayfa: 29</ref> 1835 yılında ise kurtulabilen sağ Tasmanya yerlisi 300 kişidir.<ref name="Madley 2004, sayfa: 174"/> Kayıtlara göre Tasmanya adasında son yakalanan yerli ailesi 1842 yılında yedi kişidir.<ref name="Ryan 2008, sayfa: 23"/>
[[Dosya:Last of the Tasmanians Woodcut 5 - Mr Robinson on his conciliation mission.jpg|400px|thumb|
[[Dosya:LGATasmania Flinders.png|150px|thumb|
[[Dosya:Benjamin Duterrau - Mr Robinson's first interview with Timmy - Google Art Project.jpg|250px|thumb|
Askeri harekat sırasında ve sonrasında, soykırımın son aşaması olan yerlilerin hapsedilmesi Beyazlar tarafından uygulamaya konur. Etnik [[gulag]] (''ethnic gulag'') olarak nitelendirilen bu kapalı rezervasyon alanlarına yerlileri hapsetmek onları mülksüzleştirip Beyazlarla olan ekonomik rekabetini kaldırmak ve siyasi [[hadım]]lık (''political emasculation'') demektir. Bu etnik gulaglar soykırımın devamı için gizli bir bulaşma yeri sağlar.<ref name="Madley 2004, sayfa: 174"/> Bu kamplar (ya da [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde olduğu gibi [[Kızılderili rezervasyonları]]) genelde alenen yerli halkı yerleşimcilerden ve Batı Uygarlığından koruma amaçlıdır. Ancak, [[Sovyet halkı|Sovyet]] gulagları gibi, etnik gulaglar da yerlileri nispeten dar bir alana hapsederek [[Malnütrisyon|yetersiz beslenme]] (malnütrisyon), yetersiz giyim, yetersiz tıbbi bakım ve sağlıksız koşullar altında önemli sayıda yok etme aracı olarak kullanılmıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 175">Madley 2004, sayfa: 175</ref> Yerlilerle diyaloğu iyi olan vaiz [[George Augustus Robinson]] 1829 yılında yerlileri bulundukları topraklarından alınıp toplanma alanlarına götürmek için cezbedici müzakerelerine başlamıştır.<ref>Reynolds 1995, sayfa: 121–157</ref> 3 Şubat 1835 günü gönüllü [[göç]] ve zorunlu [[tehcir]] (''voluntary migration and forced removal'') tamamlanmış ve bütün Tasmanya yerlileri Tasmanya ana adasından alınıp onun kuzeydoğusunda bulunan [[Flinders Adası]]'na taşınmıştır ve Robinson bunu bir raporla vali Arthur'a bildirmiştir.<ref>Ryan 1996, sayfa: 170</ref> Vaiz Robinson'un bu projesi ile belki de 35.000 yıldır atalarının yaşadığı topraklardan koparılan ve sağ kalabilen 300 kadar Tasmanya yerlisi gurbetçi yapılmıştır, fakat vaizin yaptığı gerçekte o sağ kalanların da toptan imhasını kolaylaştırmak olmuştur<ref name="Madley 2004, sayfa: 175"/><ref>Ryan 1996, sayfa: xxi, 183</ref> Flinders Adası "soykırımın işlendiği bir [[toplama kampı]]" olarak tanımlanmıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 175"/> Flinders Adasında ''Wybalenna'' («Black Man's House») ya da ''Settlement Point'' denen toplama kampında ölümlerin en sık sebepleri arasında [[grip]] gibi [[solunum yolu hastalıkları]], [[verem]] ve [[zatürre]] görülmektedir. 1835 yılında adadaki cerrah Dr. James Allen, Robinson'a verdiği raporda Tasmanya yerlilerin soğuk iklime uygun olmayan giyeceklerle tutulmasının büyük ölümlere sebep olduğunu belirtmiştir.<ref>Turnbull 1948, sayfa: 176–177</ref> Doktor Allen bu durumun düzeltilmesi için harekete geçmiş, fakat yöneticiler onun bu uyrarılarını dikkate almamıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 175"/> Kurumsallaştırılmış yetersiz beslenme hastalıkların yayılmasını sağlamış ve ölümler başlamıştır. Yerlilerin günlük [[tayın]]ları "1 [[Pound (ağırlık birimi)|pound]] tuzlama et ve 1,5 pound [[un]]" olarak sağlanmıştır ve bunlar beslenme açısından yetersiz, genelde düzensiz ve yerliler için tatsız besinlerdir<ref>Ryan 1996, sayfa: 186, 196</ref> Bu yetersiz beslenmeyi takviye için yerliler avcılık yapmaya başlamış, fakat sık sık yağmur yağan ve sürekli soğuk rüzgârın estiği Flinders Adasında yetersiz giyeceklerle avcılık verimli olmamıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 175"/> Flinders Adası koşullarının yerliler için ölümcül olduğu başlangıçtan itibaren Britanyalı yetkililer tarafından biliniyordu.<ref>Madley 2004, sayfa: 176</ref> 1835 yılında açıldığında son 300 yerlinin konduğu Flinders Adasındaki kamp 1847 yılında kapatıldığında yalnızca 46 yerli hayatta idi.<ref>Reynolds 1995, sayfa: 159</ref> ''Wybalenna'' denen kamp yerinde kurtulabilenler [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] kabul etmek zorunda kaldırlar.<ref>[http://www.pacificislandtravel.com/australia/tasmania/flindersisland.asp Tasmania (Northern Region): Flinders Island] (= ''Flinders Island itself played a large part in the systematic attempted genocide of the Tasmanian Aboriginal people; between 1831 and 1834 the remnants of the Tasmanian tribes were hunted down and relocated here. Settled at windswept Wybalenna, on the west coast of the island, the Aborigines were without adequate food and shelter, and were forced to accept Christianity as their culture was expunged.'')</ref>
== Kültürel soykırım ==
[[Dosya:Fanny Cochrane Smith.jpg|300px|thumb|
Tasmanya yerlilerine yapılan soykırım sömürge dönemiyle sınırlı kalmamış, fiziksel eylemler yanında [[kültürel soykırım]] olarak da sürmüştür. Tasmanya yerlilerinin [[Tasmanya dilleri|kendi dilllerindeki]] adları önce İngilizceye yazılabilirlik ölçüsünde adapte edilmiş ya da kısaltılmış popüler Britanyalı adlar verilmiş, sonra da tamamen Britanyalı kişi adlarıyla değiştirilmiştir:<ref>Angela Melville, [http://www.slideshare.net/iisl/cultural-genocide-in-tasmania Cultural Genocide in Tasmania]</ref>
|