Tarım: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Ueberladewagen (jha).jpg|thumb|250px|Tarımda kullanılan bir [[traktör]].]]

'''Tarım''' veya '''ziraat''', [[bitki]]sel ve [[Hayvanlar|Hayvan]]sal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimlerinin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşullarda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim dalıdır. Diğer bir ifade ile [[insan besini]] olabilecek ve ekonomik değeri olan her türlü [[bitki]]sel-[[Hayvanlar|Hayvan]]sal ürünün bakım, besleme, yetiştirme, koruma ve mekanizasyon faaliyetlerinin tamamı ile durgun sularda veya özel alanlarda yapılan [[balıkçılık]] faaliyetlerinin tümüdür.

 

Tarım, insanlığın toplu hayata geçişinde büyük bir rol üstlendi. [[Taş Devri]] süresince bulunan avcı-toplayıcı toplulukların, yerini tarımla uğraşan halklara bırakması, toplumları ve devletleri ortaya çıkardı.<ref>[http://www.maltepe.edu.tr/haberler/seminer/sunular/gulseli.ppt Maltepe Üniversitesi] - Tarımsal süreçler hakkında</ref> [[Sanayi Devrimi]]'ne kadar tarım, insanlığın büyük çoğunluğunun temel geçim kaynağı oldu. Ancak günümüzde de tarımda gözle görülür gelişmeler ve teknolojinin getirdiği etkiler bulunmaktadır. Özellikle [[20. yüzyıl]] boyunca tarımda önemli değişiklikler yaşanmıştır. [[Haber-Bosch işlemi]]ne göre, [[amonyum nitrat]] karıştırılan tezek sayesinde, ilk yapay gübreler elde edildi.<ref name="Haber-Bosch">{{Web kaynağı | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/250771/Haber-Bosch-process | başlık = Haber-Bosch işlemi | erişimtarihi = 6 Ağustos 2009 | yayımcı = britannica.com | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150429105609/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/250771/Haber-Bosch-process | arşivtarihi = 29 Nisan 2015}}</ref> Tarımda işgücünü düşüren makineleşme sayesinde tarımda işçi sayısında azalmalar gözlendi.<ref name="İç göç">{{Web kaynağı | url = http://www.arem.gov.tr/rapor/bilgi/ic_goc.htm | başlık = İç göç nedenleri | erişimtarihi = 6 Ağustos 2009 | yayımcı = Arem.gov.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120829165628/http://www.arem.gov.tr:80/rapor/bilgi/ic_goc.htm | arşivtarihi = 29 Ağustos 2012}}</ref> Üretimin artmasına karşılık işsizlik arttı.<ref name="İç göç"/>

 

Bunlara karşılık, günümüzde en çok yetiştirilen tarım ürünleri arasında [[pirinç]], [[mısır (bitki)|mısır]] ve [[buğday]] yer almaktadır.<ref name="Pirinç, mısır, buğday">{{Web kaynağı | url = http://maps.grida.no/go/graphic/world_production_of_wheat_corn_and_rice | başlık = En çok üretilen üç tarım ürününün üretim grafikleri | erişimtarihi = 6 Ağustos 2009 | yayımcı = Maps.grida.no | arşivurl = http://web.archive.org/web/20111027030229/http://maps.grida.no/go/graphic/world_production_of_wheat_corn_and_rice | arşivtarihi = 27 Ekim 2011}}</ref> Ayrıca dünyadaki çoğu hükûma kaliteli gıda için tarıma yatırım yapmaktadır.<ref name="Yüksek kalite gıda yatırımları">{{Web kaynağı | url = http://www.loopnet.com/Attachments/C/A/9/CA9038B5-CABC-4737-B2B9-AA302D513C58.pdf | başlık = Yüksek kalite gıda yatırımları | erişimtarihi = 6 Ağustos 2009 | yayımcı = Loopnet.com | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160306071826/http://www.loopnet.com/Attachments/C/A/9/CA9038B5-CABC-4737-B2B9-AA302D513C58.pdf | arşivtarihi = 6 Mart 2016}}</ref> Tarıma yapılan yatırımlardan en büyük payı, [[buğday]], [[mısır (bitki)|mısır]], [[pirinç]], [[soya]] ve [[süt]] almaktadır.<ref name="Agriculture Investment Sourcebook">{{Web kaynağı | url = http://books.google.com.tr/books?id=3SRYgoxaG_gC&pg=PT75&lpg=PT75&dq=agriculture+investment+data&source=bl&ots=RJlBEXbLJD&sig=pe06UFlMo0OsFubOkzt5sW87K-c&hl=tr&ei=GMB6SvTfEIuqsAae8sCGAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6#v=onepage&q=agriculture%20investment%20data&f=false | başlık = Agriculture Investment Sourcebook | erişimtarihi = 6 Ağustos 2009 | yayımcı = Books.google.com | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130406060415/http://books.google.com.tr/books?id=3SRYgoxaG_gC&pg=PT75&lpg=PT75&dq=agriculture+investment+data&source=bl&ots=RJlBEXbLJD&sig=pe06UFlMo0OsFubOkzt5sW87K-c&hl=tr&ei=GMB6SvTfEIuqsAae8sCGAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6 | arşivtarihi = 6 Nisan 2013}}</ref> Ancak buna karşılık gelişmiş ülkelerde yapılan yatırımların büyük çoğunluğu etkisiz ve çevre düşmanı olmaktadır.<ref>''New York Times'' (1986) [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DE3DC1730F93BA3575AC0A96F948260 Science Academy Recommends Resumption of Natural Farming]</ref> Özellikle tarımdaki makineleşme ve yapay gübre kullanımı, çevreye büyük zararlar vermekte ve [[su kirliliği]] başta olmak üzere önemli sorunlara yol açmaktadır.<ref name="BumperCrop">''New York Times'' (2005) [http://www.nytimes.com/2005/12/08/business/worldbusiness/08farmers.html?_r=1&oref=slogin Sometimes a Bumper Crop is Too Much Of a Good Thing]</ref> Yine [[21. yüzyıl]]da çevre sorunlarının ve küresel ısınma başta olmak üzere anormal doğa olaylarının gündeme gelmesiyle beraber, tarımda makineleşme ve yapay gübre kullanımı düşürülmüştür.<ref>The World Bank (1995) [http://www.worldbank.org/fandd/english/0996/articles/0100996.htm Overcoming Agricultural Water Pollution in the European Union]</ref>

 

 

== Uygulamalar ==

Günümüz dünyasında, tarım iki farklı temel amaç için kullanılmaktadır. Bunlardan ilki, sadece ailesini besleyebilmek için üretim yapan insanlardan oluşan grup, ikincisi ise ticari amaçla tarım yapan insanlardan ve kurumlardan oluşan gruptur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/419/4645.pdf | başlık = Tarımda geleneksel - geçimlik kesim, büyüklüğü, yapısı, işleyişi | erişimtarihi = 26 Ekim 2009 | yayımcı = Dergiler.Ankara.Edu.Tr | arşivengelli = evet}}</ref> Endüstriyel tarımda, amaç ticaret olduğundan para sahası geniştir ve gübreleme, tohumlama, bakım, sulama gibi olanaklar geniştir. Aynı şekilde endüstriyel tarımda geniş tarım alanları mevcuttur. [[20. yüzyıl]]da özellikle tarımsal kimyadaki gelişmeler, üretimi katladığı gibi, insan gücü oranını da düşürmüştür. Ancak bu, hem sağlıksız gıda üretimine, hem de işsizliğe neden olmaktadır.<ref>[http://www.tarimmerkezi.com/yazar_kose.php?hid=6875 Tarımda makineleşme, işsizliği artırıyor.]</ref>

 

Tüm tarih çağlarında, geniş tarımsal üretimin önünde büyük engeller mevcuttu. Bunlardan ilki tarımsal bitkiler için sağlanması zorunlu olan besinlerdi. İnsanlar bunun önüne geçmek için hayvan dışkılarını gübre olarak kullandı; topraklarını nadasa bıraktı ve her yıl farklı bir bitki ekti. [[18. yüzyıl]]da [[İngiltere]] başta olmak üzere batı dünyasında büyük bir devrim yaşandı. [[Şalgam]] ve üçgül ekiminin başlamasıyla toprakların nadasa bırakılma zorunluluğu ortadan kalktı. Şalgam; hayvansal üretimde hayvanların kış yiyeceği olarak önemli bir yer tuttu. Şalgam sayesinde hem hayvansal üretim arttı; hem de daha çok hayvan beslenebildi. Yine hayvanların sayısında görülen artışla beraber hayvansal gübrelerde ivmeli bir artış gözlendi.

 

 

Bir başka önemli gelişme de, [[Norfolk]]'ta yaşayan İngiliz çiftçiler [[Vikont Charles Townshend]] ve [[Thomas William Coke]]'un geliştirmiş olduğu dörtlü ekim nöbeti sistemiydi. Bu yöntemle ardışık olarak [[buğday]], [[şalgam]], [[arpa]] ve üçgül dikiliyordu ve nadasa gerek kalmıyordu. Yine bu dönemde kaliteli hayvanlar, diğer türlerin arasından seçilebildi. Townshend ve Coke, bu sayede verimli türler elde etti ve sonrasında [[Norfolk]]'un verimsiz kumlu toprağına kil ve tebeşir ekleyerek verimi arttırdı. Buna karşılık Avrupa'da bu süreç daha yavaş işledi. Fransız ve Alman çiftçiler uzun süre tüm dünyada olduğu gibi geleneksel ekim-biçimden vazgeçmedi.

=== Alan dönüşümü ve İndirim ===

 

 

Verim amaçlı toprak kullanımından oluşturulan alan dönüşümü, insanların dünya ekosisteminin değiştirmesinin en ağır örneği; bu alan dönüşümü biyolojik çeşitliliğin kaybını hızlandırıyor. İnsanlardan kaynaklanan alan dönüşümünün toplamı %39-%50 arası değişiyor.

== Tarım ve petrol ==

 

 

1940'lardan beri tarım verimi, petrokimyasal böcek ilaçlarından, gübrelerden ve zamanla oluşan makineleşmeden arttı. 1950 ve 1984 yılları arası tarımda bütün dünyada gelişen ''Green Revolution'' ([[Türkçe]]de: ''Yeşil devrim'') olarak adlandırılmış makineleşmeden dünya tahıl verimi %250 arttı.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/6496585.stm The limits of a Green Revolution?]</ref><ref>[http://www.energybulletin.net/19525.html The Real Green Revolution]</ref> Bu gelişmenin sonucu olarak dünya nüfusu son 50 yılda ikiye katlandı. Ancak her bir enerji ünitesi, üretimin artmasıyla doğru orantılı olarak arttı. Ekim-biçim için ayrı, taşıma için ayrı, satış için ayrı enerji kaynakları gerekti.<ref name=Pimentel1994>{{Web kaynağı | url = http://www.dieoff.com/page40.htm | başlık = Food, Land, Population and the U.S. Economy, Executive Summary | erişimtarihi =8 Temmuz 2008| yayımcı = Carrying Capacity Network | tarih =21 Kasım 1994| yazar = Pimentel, David and Giampietro, Mario | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150416073610/http://www.dieoff.com:80/page40.htm | arşivtarihi = 16 Nisan 2015}}</ref> Ancak bu durum petrol yandaşı tarım üretici grupları tarafından tartışılmaktadır.<ref>