Rus Devrimi (1905): Revizyonlar arasındaki fark

'''1905 Rus Devrimi''' ([[Rusça]]sı: Русская революция 1905 года), [[Rus İmparatorluğu]] çapında geniş yankı bulan kitlesel siyasi eylemlerdir. [[1905 Moskova Ayaklanması]] örneğinde olduğu gibi, bazı eylemler doğrudan hükümeti hedef almıştır. Saldırılar, işçi grevleri, [[köylü]] ayaklanmaları ve askeri isyanlar şeklinde gelişmiştir. Olaylar sonucunda anayasal monarşiye geçiş yapılmış ve Çarlık Duması kurulmuş, çok partili seçimler yapılmış, 1906 Anayasası meydana getirilmiştir. Ancak Çarlık rejiminin yıkılması ve bazı bölgelerdeki bağımsızlık yönünde yapılan silahlı ayaklanma girişimleri başarısız olmuş ve bastırılmıştır.

 

 

== Devrimin başlangıcı ==

 

Aralık 1904’de [[Sankt-Peterburg]]’daki [[Putilov Fabrikası]]nda başlayan grev kıvılcım etkisi yapar. Şehrin diğer fabrikaları buradaki greve destek verince grevdeki işçilerin sayısı 80 bine yaklaşır. Çarlık yanlısı sendikal örgütlenme<ref>Çarlık yönetimi sosyalist unsurlardan bağımsız bir şekilde oluşturmaya çalıştığı sendikal hareket sayesinde işçilerin ekonomik hayata dair sorunlarını kontrol altında tutabileceğini düşünerek [[Ohranka]] ajanı [[Sergei Vasilyevich Zubatov]]’un ismini taşıyan ve zubatovculuk olarak adlandırılan yöntemle Çarlık yanlısı sendikaların kurulmasına izin vermişti. Buralarda varolan sosyalistler sayesinde işçi hareketi bu sendikaları aşacaktır.</ref> önderlerinden ve [[Ohranka]] ajanı [[Papaz Gapon]] barışçıl bir işçi gösterisi düzenleyerek işçilerin taleplerini Çara iletmek üzere Kışlık Saray önüne gelir. İşçilerin rahatsızlıklarını Çarın dinleyeceği ve halledeceğini uman Gapon bile gelişen olaylardan sonra şaşkınlığını gizlemeyecektir<ref>Kendisi ajan olan papazın “Artık Çarımız yok!” dediği iddia edilir. Polis ajanı bile olsa bu büyüklükte bir işçi eylemine öncülük edebilmiş birisi [[Lenin]]’in dikkatini çekmiş, kendisiyle olaylardan sonra kaçtığı sürgünde görüşmüştür.</ref>. [[Kanlı Pazar (1905)|Kanlı Pazar]] olarak adlandırılacak olaylarda 22 Ocak 1905 günü binlerce kişi ölecek, silahsız insanların üzerine ateş açan Çarlık askerleri 1905 Devriminin ilk kıvılcımını ateşleyeceklerdir.

== Devrim dorukta ==

{{Ana madde|1905 Moskova Ayaklanması}}

 

5 Şubat günü II. Nikolay danışma görevini yerine getirecek [[Rus İmparatorluğu Devlet Duması]]'nı kurulmasını onaylar. Ancak Duma’nın hiçbir şekilde gücü olmayacağı ve seçimlerin son derece sınırlandırıldığı anlaşılınca huzursuzluk artacak ve Ekim ayına gelindiğinde genel grev yapılacaktır. 14 Ekim günü [[Sergey Vitte]] ve Alexis Obolenskii tarafından yazılan [[Ekim Manifestosu]] Çara teslim edilir. Bundan sonra Zemstvo Kongresi yapılacak ve burada Duma yasa koyucu organ olarak tanımlanacaktır. Çar bir süre bekledikten sonra 30 Ekim 1905 tarihinde manifestoyu imzalar. Çar kitlesel gösterileri bastıracak sayıda askeri olmadığından ötürü imzaladığını itiraf edecek ve imzalarken [[Romanov Hanedanı]]na ihanet ediyormuş gibi hissettiğini açıklayacaktır.