Muhabbet kuşu: Revizyonlar arasındaki fark

 

== Anatomi ve fizyoloji ==

Doğal ortamlarında muhabbet kuşları, 18&nbsp;cm uzunluğunda, 30-40 gram ağırlığındadır. [[Karın]] ve [[but]] bölgeleri açık yeşilken, arka ve [[kanat]] yüzeyleri siyah-sarı çizgi ve desenlerle örülüdür. [[Alın]] ve [[surat]] bölgesi yetişkinlerde sarıdır. Ancak genç bireyler, 3-4 aylıkken yetişkin tüylerine ulaşmaya başlamalarına değin, [[gaga]]larının üstündeki zara kadar uzanan siyah çizgiler barındırır. [[Gırtlak]]larının iki yakasında mor bir bölge ve siyah benekler bulunduran bu kuşlar, koyu mavi kuyruğa ve kuyruk [[kuş tüyü|tüylerinin]] dışında açık sarı bölgelere sahiptir. Kanatlarında yeşilli-siyahlı uçuş tüyü barındırırlar. Gagaları zeytin yeşili ve iki [[parmak]]lı [[bacak]]ları mavimsi gri renge sahiptir.<ref name=forshaw>{{Kitap kaynağı| ilk=Joseph Michael| son=Forshaw | yazarlink= | yardımcı yazarlar= William T. Cooper| yıl = 1973 & 1981| başlık = Parrots of the World| sürüm = 1st and 2nd| yayımcı= | yer= | isbn=0-87666-959-3}}</ref>

 

 

[[Burun (organ)|Burun]] bölgesinin rengi, cinsiyetler arasında farklılıklar gösterir. Erkek bireylerin burunları mor ve koyu pembeyken, dişilerin burunları beyaza yakın renklere sahiptir. Bazı dişilerin burunları yavrulama dönemlerinde kahverengiye döner. Ancak [[albinoluk]] veya bazı diğer genetik bozuklukluğa sahip olan erkeklerin burunları daima açık pembe kalır.<ref name=forshaw/><ref name=sex>{{Web kaynağı | url = http://www.birds-online.de/allgemein/geschlecht_en.htm | başlık = Birds Online&nbsp;— How to tell the sex of a budgie | erişimtarihi =25 Nisan 2006| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304131557/http://www.birds-online.de/allgemein/geschlecht_en.htm | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>

Altı aylıktan daha büyük muhabbet kuşlarının cinsiyetleri, gerek burun renkleri, gerek davranışları, gerekse [[kafatası]] şekilleri nedeniyle rahatça anlaşılabilir.

 

 

[[St. Petersburg, Florida]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de doğaya bırakılmış yabani muhabbet kuşu sürüleri 1940'lardan beri gözlenmektedir. Ancak günümüzde 1980'lerin başında oldukları kadar bol değildirler. Bunun nedeni olarak bu kuşların [[bayağı sığırcık]] ve [[serçe]]lerle rekabete girerek bu rekabette yenik düşmesi gösterilmektedir.<ref>Pranty 2001</ref>

{{Temiz}}

 

== Evcilleştirme ==

Muhabbet kuşu, [[cennet papağanı]] (''Agapornis roseicollis'') ile beraber dünya çapında yoğun olarak evcilleştirilen iki [[papağan]] türünden biridir. Geniş kitlelerce bu kuş türü en bilindik evcil papağan ve [[kafes kuşu]] olarak bilinmektedir. Bilinen ilk muhabbet kuşu evcilleştirme girişimleri 1850'lere kadar uzanmaktadır. [[Kuş yetiştiricisi|Yetiştiriciler]] uzun yıllar boyunca bu kuş türünün farklı renk, şekil ve tüy [[mutasyon]]larına sahip bireylerini elde etmek için uğraştı. Elde edilen yeni bireyler arasında albino, mavi renkli, tarçın renkli, düz kanatlı, ibikli, siyah, gri kanatlı, opal, alaca, pullu ve mor renkli bireyler bulunmaktadır.

 

Standart-tip (ya da ''İngiliz'') muhabbet kuşlarının boyutları, yabani bireylerin yaklaşık iki katı kadardır. Şişkin tüyleri nedeniyle gaga ve [[göz (organ)|gözleri]] neredeyse görünmez olabilir. Bu İngiliz muhabbet kuşlarının fiyatları daha pahalı, ancak 7–9 yıllık olan ortalama yaşam süreleri diğer türlere göre daha kısadır. Birçok İngiliz muhabbet kuşu sahibi, kuşlarını gösterilerde görücüye çıkartır. Ancak satıştaki muhabbet kuşları genel olarak yabanileriyle yaklaşık aynı boyuttadır.

 

 

Evcil muhabbet kuşları [[konuşma]]yı öğrenebilir, yeni tür ıslıklar çalabilir ve insanlarla oyun oynayabilir. Dişi ve erkek bireyler mimik sesler öğrenme ve bunları taklit etme eğilimi içindedir. Ancak bu yetenek erkek bireylerde daha gelişmiş durumdadır. Dişi bireyler genelde konuşmayı öğrendiklerinde bir düzineden daha fazla kelime öğrenemez. Erkeklerin öğrendiği kelime sayısı ise yüzlere ulaşabilir.

Evcil muhabbet kuşlarının yaşam süreleri beş ilâ sekiz yıl arasında değişir. Ancak 15-20 yıla ulaşan kuşlar bilinmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.birds-online.de/allgemein/alter_en.htm | başlık = Birds Online&nbsp;— Life span of a budgie | erişimtarihi =26 Aralık 2005| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160305015251/http://www.birds-online.de/allgemein/alter_en.htm | arşivtarihi = 5 Mart 2016}}</ref> Yaşam süreleri, egzersiz, beslenme ve yaşam koşullarının iyiliğiyle paralellik gösterir. İngiliz muhabbet kuşlarının ortalama ömrü, alelade muhabbet kuşlarınınkinden daha kısadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://ortalik.net/teraryum/muhabbetkusu.htm | başlık = Teraryum Host — Muhabbet Kuşu | erişimtarihi =3 Ocak 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160310142909/http://ortalik.net/teraryum/muhabbetkusu.htm | arşivtarihi = 10 Mart 2016}}</ref>{{Kaynağı sorgula}}

 

 

=== Beslenme ===

Avustralya'daki doğal ortamlarında ot tohumlarıyla beslenen muhabbet kuşları, kuru, filizlenmiş veya ıslak tohumlarla beslenebilirler. Bu kuşlar için kuru tohum ağırlıklı beslenmek sağlıklı değildir. [[Veteriner]]ler, evcil kuşlar için şu yiyecekleri önermektedir:

 

 

=== Yumurtlama ===

Doğal ortamlarında, muhabbet kuşlarının Kuzey [[Avustralya]]'daki [[üreme mevsimi|üreme mevsimleri]] Haziran ile Eylül arası, Güney Avustralya'daki üreme mevsimleri Ağustos ile Ocak arasıdır. Yine de bu kuşlar bol besin bulunduğu sürece, her zaman [[çiftleşme|çiftleşebilirler]].<ref name=forshaw/> Eşlerinin tüylerini gagalarıyla düzelten ve onları bizzat besleyen muhabbet kuşları, genelde kendi yedikleri tohumları eşlerinin ağzına kusarlar. Avustralya çapında bazı bölgelerde [[tarım]] suyuna erişilebiliriğin artmasıyla beraber bu kuşların nüfusu hızlı bir artış göstermiştir. [[Kuş yuvası|Yuvalar]]ını ağaç kovuklarına, [[çit]]lere, yerdeki [[kütük]]lere yapan muhabbet kuşları, 18 ilâ 21 gün süren kuluçka sürelerinin sonunda 4-6 yavru dünyaya getirir. Yumurtadan çıktıktan 30 gün sonra bu yavrular yuvayı terk etmeye başlar.<ref name=forshaw/><ref name="wild budgie" />

 

 

=== Yavrulama sorunları ===

Bazı durumlarda yavrulma sürecinde pürüzler belirebilir. Bunun temel nedenleri arasında [[hastalık]]lar ve yetişkinlerin yavrulara saldırması gibi durumlar yer almaktadır. Çoğunlukla dişiler olmak üzere diğer kuşlar yuvaların içinde birbirleriyle veya yavrularla kavga edebilir. Bazı durumlarda çoğunlukla erkekler olmak üzere bazı bireyler karşı cinse ilgi duymayabilir ve üreme gerçekleşmeyebilir. Bunun yanında bazı bireylerin gagalarının üst üste binmesi sonucunda üreme gerçekleşmeyebilir.

 

 

=== Gelişim ===

Yumurtalar çatlayana kadar 18–20 günlük bir süre geçer. Doğan yavrular [[kör]], çıplak ve tamamen yardıma muhtaçtır. Yavrular anne tarafından sıcak tutulup beslenir. Yaklaşık 10 günlük yaşına ulaşmış kuşların gözleri açılmaya başlar. Bu süreci tüy çıkışı izler.