Kondansatör: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kondansatör''' (bugünkü [[İngilizce]]de ''capacitor'', "kapasitör"), elektronların kutuplanıp [[elektriksel yük]]ü [[elektrik alanı]]n içerisinde depolayabilme özelliklerinden faydalanılarak bir [[yalıtkan]] malzemenin iki metal tabaka arasına yerleştirilmesiyle oluşturulan temel [[elektrik]] ve [[elektronik]] [[devre elemanları|devre eleman]]ı. Piyasada kapasite, kapasitör, sığaç<ref>[http://tr.wiktionary.org/wiki/s%C4%B1%C4%9Fa%C3%A7 Sığaç]</ref> gibi isimlerle anılan kondansatörler, 18. yüzyılda icat edilip geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde teknolojinin ilerlemesinde büyük önemi olan [[elektrik]]-[[elektronik]] dallarının en vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. [[elektriksel yük|Elektrik yük]]ü depolama, [[reaktif güç]] kontrolü, bilgi kaybı engelleme, [[Doğrultucu|AC/DC]] arasında dönüşüm yapmada kullanılır ve tüm entegre [[elektronik devre]]lerin vazgeçilmez elemanıdır.

Kondansatörlerin karakteristikleri olarak;

* depolayabildikleri yük miktarı

sayılabilir. Bu kriterler göz önünde bulundurulduktan sonra gereksinime uygun olan kondansatör tercih edilir. Kondansatörlerin fiziksel büyüklükleri, çalışma gerilimleri ve depolayabilecekleri yük miktarına bağlıdır. Tasarım açısından ise çeşitlilik boldur, hemen hemen her boyut ve şekilde kondansatör temin edilebilir.

 

'''''Üstte solda''''' 8'li grup entegre devrelerde kullanılan SMD tipi seramik, '''''altta solda''''' 4'lü grup SMD tipi tantalum, '''''üstte sağda''''' batırma tipi tantalum, '''''altta sağda''''' ise batırma tipi elektrolitik kondansatörleri görebilirsiniz. Aralarında en büyük boyutlusunun ölçüleri [[santimetre|cm]] düzeyindedir.]]

 

Dört büyük kondansatör, kapasite ve çalışma gerilimleri yüksek '''''elektrolitik kondansatörler'''''dir. Küçüklerden en soldaki '''''aksiyal uçlu''''' iken, onun sağındaki '''''radyal uçlu''''', en sağdaki iki kondansatör '''''seramik disk''''', sağdan üçüncü ise '''''mikalı''''' bir kondansatördür.]]

 

== Tarihçe ==

[[Elektrik]] konusunun gelişmesi [[18. yüzyıl]]da [[statik elektrik|statik]] (durgun) elektriğin incelenmesiyle başlamıştır.<ref name="Bilim tarihi">Colin A. Ronan (1983). '''Bilim Tarihi: Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi''', Ekmeleddin İhsanoğlu, Feza Günergun (Çev.) (2003). ISBN 975-403-275-0 (s. 424 - 425)</ref> Statik elektriğin bir ip boyunca iletilebilmesi, [[elektriksel yük|elektrik yük]]ünün temasla paylaşılabilmesi ve depolanabilmesi özellikleri araştırmacı bilim adamları tarafından keşfedilmeye başlanmıştı. [[1745]] yılında [[Ewald Jürgen Georg von Kleist|Ewald Georg von Kleist]] elektriği küçük metal bir şişede depolamayı başarmıştı. Ancak kondansatörün asıl gelişmesi, [[Leiden]]'de elektrik üzerinde deneyler yapan [[Pieter van Musschenbroek]]'in çalışmaları sonucu gerçekleşmişti.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=uwgNAtqSHuQC&pg=PA21&dq=Ewald+Georg+von+Kleist&hl=tr&ei=bepYTrzSNcSKswbLruiYCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=Ewald%20Georg%20von%20Kleist&f=false The story of electrical and magnetic measurements: from 500 B.C. to the 1940s]</ref>

 

 

Musschenbroek bir rastlantı sonucu Kleist'in çalışmalarını doğrular nitelikte sonuçlara erişti. Musschenbroek içi ve dışı metalle kaplı cam bir şişe tasarladı. Şişenin bir kısmı suyla doldurulmuş ve ağzı hava - sıvı geçirmeyecek şekilde mantarla tıkanmıştı. Mantarın ortasından geçen iletken, bir ucu şişenin dışında bir ucu suyun içinde olacak şekilde yerleştirilmişti. İletkene statik elektrik üretici temas ettiğinde Leiden şişesi yük depolamakta, elektriği ileten başka bir malzeme temas ettiğinde boşalmaktaydı.<ref name="Power System Capacitors">Ramasamy Natarajan, '''Power System Capacitors'''. p.p 1 - 3</ref> Bu şişeler aynı zamanda ilk kondansatörlerdi.<ref name="Bilim tarihi"/> Bu nedenle, şu anda Farad olan kapasite birimi ilk zamanlarda ''jar (şişe)'' olarak kabul edilmişti. Bu birim bugün 1 nF kapasiteye tekabül eder.

 

== Kapasite değerinin okunması ==

Kondansatörlerde temel olarak iki değişken, tüketici için seçme olanağı sunar ve kondansatörler arasındaki farkları oluşturur. Bunlar, kondansatörün çalışma - dayanma [[Gerilim (elektrik)|gerilim]] değeri ve depolayabileceği [[elektriksel yük|yük]] miktarıdır ve bunlar her kondansatörün üzerinde belirtilmiş olmak zorundadır. Bazı kondansatörlerin üzerinde çalışma değeri doğrudan yazılı iken bazılarında rakamlar ve renkler kullanılır.<ref name="emo">[http://www.emo.org.tr/ekler/d0a9bd083154d3d_ek.pdf?tipi=34&turu=X&sube=0 Elektrik Mühendisleri Odası eğitim dokümanı], erişim tarihi: 27 Ağustos 2011</ref> Direkt değerleri yazılı olanlar kolay okunmasına karşın, rakam ve renk kodlu olanların okunması belli standartlara bağlıdır.

 

 

Rakam kodlarından başka, bazı kondansatör çeşitlerinde de renk kodları kullanılır. Özellikle seramik, tantalum ve polyester kondansatörlerde renk kodları yaygındır. Aşağıdaki liste renk kodlarının anlamlarını sıralarken,<ref name="emo"/> yandaki resimlerde de çeşitli örnekler görülebilir.

<div style="text-align: center;">

 

Yalıtkan malzemelerin çoğunda sıcaklıkla kapasite değişmemesine rağmen bazı malzemelerde değişim olur. ''Sıcaklık katsayısı'', bir malzemenin sıcaklıkla kapasite değişimini belirten katsayıdır. İngilizcesi ''temperature coefficient (tempco)'' olan bu katsayının birimi <math>\ 1/ ^\circ C</math>'dir.<ref name="watson">Watson, Linda, ''Illustrated dictionary of electrical engineering'', Lotus Press, 2005, s.194</ref> Uygulamada ise <math>\ ppm 1/ ^\circ C</math> ifadesiyle karşılaşılır. '''''[[ppm]]''''' sözcüğü milyonda bir katsayısının İngilizce baş harflerinden oluşturulmuştur.

 

Bazı yalıtkan malzemelerin sıcaklıkla kapasite değişimi eğrisi düz kabul edilebilecek şekildedir.<ref name="glisson">"''For some materials, variation of capacitance with temperature is approximately linear.''" Glisson, Tildon H., ''Introduction to Circuit Analysis and Design'', Springer, 2011, s. 258</ref> Ancak seramik yalıtkanın kapasitesi sıcaklık değişimine çok duyarlıdır ve büyük değişimler gösterir,<ref name="mazda">"''Ceramic materials are affected by voltage, temparature and frequency (...) Capacitance change with temparature is non-linear.''" Mazda, F.F., ''Discrete electronic components'', CUP Archive, 1981, s. 78</ref><ref name="rfcircuit">"''Ceramic dielectric capacitors very widely in both dielectric constant and temparature characteristics (...) The higher the k, the worse is its temperature characteristics''" Bowick, Chris; Blyler, John; Ajluni, Cheryl (2007). ''RF circuit design'', Newnes, s.6</ref> öyle ki seramik kondansatörlerin üstünde belirtilen değerler sadece oda sıcaklığında (25&nbsp;°C ~ 77&nbsp;°F) geçerlidir. Sıcaklık katsayısı kondansatörlerin üzerinde bir harf dizisi kodla belirtilir ve aşağıdaki liste bu harflerin anlamını belirtir. Yandaki resimde bazı sıcaklık katsayısı kodlarının anlamları ve okunuş şekilleri verilmiştir.

 

== Çeşitleri ==

=== Yalıtkan cinsine göre ===

Kondansatörleri sınıflandırmada en çok kullanılan yöntem yalıtkan maddesine göre sınıflandırmadır. Malzemelerin bağıl yalıtkanlık katsayısı ve delinme gerilimleri yalıtkanlar arasındaki farklılıkları oluşturur ve bunlar kondansatörlerin özelliklerini belirleyip uygulama alanlarındaki çeşitliliği genişletir. Yandaki resimde farklı kondansatörlerin sahip olduğu farklı kapasite ve çalışma gerilim değeri aralıkları görülmektedir. Aşağıdaki listede ise yalıtkanları farklı olan kondansatörlerin birbirine göre farkları sıralanır.

 

 

==== Sabit kondansatörler ====

{{Ek okuma|[[Kağıtlı kondansatör]], [[Mikalı kondansatör]], [[Plastik film kondansatör]], [[Seramik kondansatör]] ve [[Elektrolitik kondansatör]]}}

Sabit kondansatörlerin üretim aşamasında belli olan kapasiteleri sonradan kullanıcı eliyle değiştirilemediğinden devreye ince ayar yapma imkânı yoktur. Kullanıcı önceden ihtiyacı olan çalışma değerlerini belirler, ardından ona göre uygun bir kondansatör temin eder. Sabit kondansatör olarak üstteki beş örnek sayılabilir. Bu kondansatör çeşitlerinin daha ayrıntılı anlatımları ''[[yalıtkan]]larına göre kondansatörler'' bölümünde bulunabilir. Devrede gösteriliş şekilleri ise yandadır.

 

==== Ayarlanabilir kondansatörler ====

{{Ek okuma|[[Varyabl kondansatör]], [[Trimer kondansatör]] ve [[Varaktör]]}}

Kapasiteleri çeşitli yöntemlerle değiştirilebilen kondansatörlere ayarlanabilir kondansatör adı verilir. Bu halleriyle ince ayar yapmaya imkân tanırlar. Yandaki resim, devre üzerinde ayarlanabilir kondansatörlerin alabileceği simgelerdir. Üç çeşit ayarlanabilir kondansatörden bahsedilebilir.

Kondansatörler üretim aşamasında kutupları belirlenmiş olarak da tasarlanabilir. Bu duruma göre kondansatörler iki gruba ayrılır.

 

==== Kutupsuz kondansatör ====

 

Üretim aşamasında kutuplanmamış ve devreye bağlanma yönü önem taşımayan kondansatörlerdir. [[Seramik]] ve [[mika]] yalıtkanlı kondansatörlerlerin dahil olduğu bu grup, birkaç '''pikoFarad''''dan '''mikroFarad''' değerlerine kadar bir yelpazede değer alır.

 

==== Kutuplu kondansatör ====

|}

 

Kondansatör, elektrik yükünü depolayan bir eleman olma özelliğiyle [[hidrolik]] bilimindeki sıvı tanklarına eşdeğerdir. Her yalıtkan malzemenin farklı yük depolama kapasitesi ve farklı bozulma gerilimi olduğu gibi, her sıvı tankının da bir basınç dayanımı ve sıvı miktarı kapasitesi vardır. Kondansatörlerde yalıtkan malzeme ne kadar önemliyse, sıvı tanklarında da sıvı ve tank çeşidi o kadar önemlidir.

 

 

'''''1. Tank dolu ve pompa basıncı sıvı basıncından büyüktür...'''''

:Tank tamamen dolduğu anda pompa basıncı tankın içindeki sıvı basıncından büyükse oluşan basınç farkı tank çeperlerini zorlamaya başlar. Basınç farkı tank çeperinin dayanabileceği şiddette olursa sıvı akışı durur ve denge sağlanır, eğer çeperler basınç farkına dayanamıyorsa bu zorlama bir süre sonra çeperleri deforme eder ve sonuçta tank patlar.

 

:''Yani'', kondansatörler çalışma gerilimlerinin üzerinde bir gerilime maruz bırakılmamalıdır. Yalıtkan malzeme dayanamayacağı gerilimler altında deforme olur ve patlamaya yol açar. Bunun yerine daha yüksek gerilimlere dayanabilen ve kullanılan yük miktarında değişim olmaması için kapasitesi nispeten düşük kondansatörler tercih edilir.

 

'''''2. Tank dolu, pompa basıncı ile sıvı basıncı eşit, ancak sıvı miktarı az...'''''

 

 

=== Frekans domeininde ifadesi ===

Bir devre elemanının ifadesi, eğer sinüsoidal bir kaynağa bağlanırsa frekans domeninde yazılabilir. Bu hesaplamalarda, özellikle de türev ifadesinin yok edilmesinde çok kolaylık sağlayacaktır. Bunun için ise [[fazör]] yöntemini kullanacağız. [[Gerilim (elektrik)|Gerilim]] ve [[Elektrik akımı|akım]] fazörleri aşağıdaki gibidir ve büyük harflerle belirtilirler.

 

=== Seri bağlama ===

{{Ana|Seri bağlama}}

Kondansatörlerin seri bağlanmasında öncelikle uçların doğru bağlanıp bağlanmamış olması sonrasında da kondansatörlerin yüklü olup olmaması göz önüne alınır. Her bir kondansatörün <math>\ -</math> ucu sonraki kondansatörün <math>\ +</math> ucuna bağlandığında seri bağlama sağlanmış olur. Yandaki resimde düzgün olarak seri bağlanmış 3 adet kondansatör bulunmaktadır. Kondansatörler seri bağlandığı zaman, kaynak [[Elektrik akımı|akım]]ı her bir kondansatörden geçen akıma eşit olur, kaynak [[Gerilim (elektrik)|gerilimi]] ise her bir kondansatörün gerilimlerinin toplamı olur.

 

 

=== Paralel bağlama ===

{{Ana|Paralel bağlama}}

Paralel bağlı elemanların <math>\ +</math> uçları aynı noktaya, yine <math>\ -</math> uçları da aynı noktaya bağlanır. Kondansatörlerin paralel bağlanmış şekli yandadır. Paralel bağlamada her bir kondansatörün gerilimi kaynak [[Gerilim (elektrik)|gerilimine]] eşittir, kaynak [[Elektrik akımı|akım]]ı ise her bir kondansatöre giden akımların toplamıdır.

[[Doğru Akım|DC]] gerilime bağlı bir kondansatör ve lamba devresinin üzerinden geçen akımın alabileceği en yüksek değer budur. Çünkü zaman ilerledikçe kondansatör dolmaya başlar ve kutuplandıkça [[Doğru akım|DC]] kaynağa ters bir DC kaynak gibi davranır. Zamanın sonsuza doğru gittiği varsayılırsa, kondansatör kaynağın değerinde ve kaynağa ters bağlı bir DC kaynak haline gelir. Yeterli zaman geçtikten sonra <math>\ v_C(\infty) = v</math> haline gelir ve devrede oluşan gerilim farkı <math>\ v_{DC} - v_C = v - v = 0</math> olur.

 

 

Açıktır ki, [[Gerilim (elektrik)|gerilim]] farkının oluşmadığı bir devreden akım geçmez. Kondansatör başlangıç anında boştur ve yük biriktirmeye başlar, devreden akım geçer; dolduktan sonra ise bir [[pil]] gibi davranır ve devreyi tıkar, akım akmasını engeller. Bu iki zaman aralığında ise akım değişimi şöyle incelenir. İlk anda <math>\ v_C(0) = 0</math> olan kondansatör gerilimi, hızlıca kutuplaşmanın sağlanmasıyla birlikte, ulaşacağı değer olan <math>\ v_C(\infty) = v</math> gerilimine doğru artış gösterir. Elektronların hareketi olduğu sürece kondansatörün gerilimi artar, devrenin net gerilim farkı zaman ilerledikçe düşer. Buna bağlı olarak da akım değeri <math>\ i(0^+) = v / (R_C + R_L)</math> başlangıç değerinden sürekli bir azalma gösterir. Nitekim zaman yeteri kadar ilerledikten sonra da [[Elektrik akımı|akım]] <math>\ i(\infty) = 0</math> olur. Akımdaki bu düşüşün grafiği çıkarıldığı zaman azalmanın doğal logaritmik bir şekilde gerçekleştiği görülmektedir. Kutuplanması sağlanmış bir kondansatör devreden sökülüp kullanılabilir. Bu anda artık kondansatörün başlangıç gerilimi <math>\ v_C(0) = v</math> olarak hesaplamaya katılır.

 

=== DC analizin pratik anlamı ===

[[Doğru akım|DC]] kaynak, bir adet lamba ve kondansatör devresinin pratik hayattaki incelemesi yandaki animasyonda görülür. Kondansatör ilk anda yüksüzdür, bir [[doğru akım|DC]] kaynağı olan pile bağlanırsa yük depolar, bu arada üzerinden zamanla doğal logaritmik azalan bir akım geçer. Tam dolu haldeki kondansatör bir anahtar yardımıyla pilden ayrılır ve lambaya bağlanır. Kondansatör bu haliyle bir DC kaynak gibi davranır ve lambaya bağlandığının ilk anında [[Elektrik akımı|akım]] en yüksek değerinden akmaya başlar. Yani lamba en parlak halindedir. Lamba yanmaya devam ettikçe kondansatörün depoladığı [[elektriksel yük|yük]] düşer ve lamba parlaklığı azalır. Depolanan [[Elektriksel yük|yük]] tükendiğinde ise lamba tamamen söner. Lambanın yanma süresinin artırılması için, daha yüksek kapasiteli bir kondansatöre ihtiyaç olur.

 

 

[[Dosya:Kapasitif empedans.jpg|thumb|200px|Kapasitif bir yükün empedansında, sanal kısım ters yönde döner ve empedansın faz açısı negatif çıkar.]]

==== Empedans ====

{{Ana|Empedans}}

{{Ek okuma|[[Faz (dalga)|Faz]]}}

[[alternatif akım|AC]] devrelerinde reaktif güç devreye girer ve hesabı için faz farkına ihtiyaç vardır. Kondansatör plakaları arasında depoladığı elektrik enerjisini kaynak kesildikten sonra devreye verdiğinden faz kayması oluşturur. Kapasitif devrelerde empedansın sanal kısmı negatif <math>\ (-)</math> değer alır, bu da empedansın faz değerinin negatif <math>\ (-)</math> olması anlamına gelir.

::<math>\ Z = |Z| \angle \phi_Z \rightarrow \phi_Z < 0</math>

 

|}

 

=== Enerji depolama ===

{{Ana|Enerji depolama}}

 

==== Motorlara yol verme ====

 

Elektrik makineleri veya daha bilinen adıyla [[motor]]lar büyük bobin sarımlarından oluştuğundan endüktif devrelere sahiptirler. Endüktif devrelerin anlık güçlerinin ifadeleri çıkarıldığında görülecektir ki endüktanslar harekete geçmeleri için reaktif güç harcayıp çevrelerinde manyetik alan oluştururlar. Bu reaktif güç şebekeden de çekilebilir. Ancak birçok fabrikanın, birçok motorun ve endüktif devrenin bulunduğu bir bölgede çekilen reaktif güç verimin oldukça aşağı düşmesine neden olacaktır. Bunun için motorların devrelerine reaktif güç yüklü kondansatörler bağlanır ve motora yol verilmesi yani motorun harekete geçirilebilmesi için gereken reaktif güç bu kondansatörlerden sağlanır. Bu kondansatörler elektronik devrelerde kullanılan kondansatörlere göre fiziksel olarak oldukça büyüktür. Çünkü motorlar 220 veya 380 Volt ile çalışırlar ve fazla miktarda reaktif güce ihtiyaçları vardır, bunu depolayacak kondansatörler de tabii ki büyük olacaktır.

 

==== Kompanzasyon ====

{{Ana|Kompanzasyon}}

Reaktif güç ile aktif gücün bileşiminden oluşan görünür güçte, aktif gücün maksimum hale getirilip, [[güç faktörü]]nün düzeltilmesi ve verimin en büyük halini alması işlemine ''[[kompanzasyon]]'' denir.

 

==== Havai hatlarda kapasite ====

Havai nakil kablolarının her biri farklı bir fazı taşır, her bir kablonun sahip olduğu gerilim değeri anlık olarak değişmektedir ve [[kablo]]lar arasında gerilim farkları oluşur. Kablolar kondansatör plakaları, aralarındaki mesafe [[yalıtkan]] kalınlığı ve aradaki yalıtkan da hava olarak hayal edilirse, [[Elektrik iletim hattı|havai nakil hatların]]ın oldukça büyük ve uzun bir kondansatör olduğu varsayalabilir. Her ne kadar kablolar arası mesafenin çok açık olması kapasite değerinde düşmeye yol açsa da bu kabloların kilometrelerce ilerlerdiği düşünüldüğünde, toplamdaki kapasite değeri hattın varış noktasında çıkış noktasına göre [[faz (dalga)|faz]] farkının oluşmasına neden olacaktır. ''Yani havai nakil hatlarının da bir kapasitesi vardır ve hesaba katılır.''

 

 

=== Doğrultma===

{{Ek okuma|[[Doğrultucu]]}}

Kondansatörler içlerinde biriktirdikleri enerjiyi yüke boşaltmak suretiyle [[doğrultucu]] devrelerinde de kullanılabilirler. En basit doğrultuculardan olan yarım dalga doğrultucuda yüke ulaşan gerilimin grafiği alttaki resimde görülür. Ancak [[Doğru Akım|DC]] gerilimle çalışan bir alet için elde edilen bu gerilim grafiği uygun değildir. Çünkü aletin istediği, bir [[pil]]den elde edilebilecek kadar düz ve pürüzsüz bir gerilimdir.

RC [[Elektronik filtre|filtre]]ler bir direnç ve bir kondansatörün bağlanmasıyla oluşturulur. Bu filtrelerin görevleri adlarında belirtilir. Görevleri belli [[frekans]]ların geçmesini belli frekansların ise söndürülmesini sağlamaktır. Aynı şekilde bu devrelerin matematiksel analizi yapıldığında bir matematiksel operatörün ifadesi elde edilir. Yani RC devreleri frekans geçirme görevlerinin yanında matematiksel işlev operatör elde edilmesi için de kullanılan devrelerdir.

 

==== Alçak geçiren (AG) filtre - İntegral alıcı ====

 

Ayrıca aynı sistemin gerilim analizi zaman domenine göre yapıldığında görülecektir ki kondansatörün uçları arasındaki gerilim, giriş geriliminin [[integral]]i alınmış ve bir sabitle çarpılmış haline eşittir. Dolayısıyla bu devre aynı zamanda ''integral alıcı devre'' olarak da anılır. İntegral ifadesinin önündeki sabit de bağlanan elemanların direnç ve kapasite değerlerine bağlıdır.

 

==== Yüksek geçiren (YG) filtre - Türev alıcı ====

 

 

=== Fiziksel yapı ===

Çeşitli fiziksel yapılarda kondansatörler temin edilebilir. [[Elektronik]] ve [[metalürji]] bilimlerinin gelişmesi, oldukça küçük ve farklı yapılarda kondansatör üretimini mümkün kılmıştır. Örneğin entegre [[elektronik devre|devrelerin]] üzerinde mercimek ve pil şeklinde görülebilirler. Farklı yapıdaki kondansatörlerin kapasite değerleri belli başlı formülasyonlara göre hesap edilir. İki düz metal tabakadan üretilen kondansatör ile silindir veya daire şeklinde olan kondansatörün kapasiteleri farklı şekilde hesap edilir. Her ne kadar düzlemsel kondansatörün hesabı kolay olsa da 3 boyutluluk, silindiriklik ve küresellik devreye girdiğinde formulasyonlar oldukça karışık hale gelir.

 

==== Küresel kondansatörler ====

{{Ana|Küresel kondansatör}}

Küresel kondansatörler iki metal kürenin iç içe konulup aralarına bir yalıtkanın yerleştirilmesiyle oluşturulur. Gündelik hayatta fazla kullanım alanı yoktur, genellikle yüksek gerilim tekniğinde benzetim yapmak için kullanılır ve kolaylık sağlar. Farklı çeşitleri mevcuttur, kürelerin merkezleri birbirindek ayrık, küreler birbiriyle ilişkisiz olabilir. Ancak hesaplamada kolaylık olması açısından '''eşmerkezli küresel kondansatörler''' kullanılacaktır.

 

==== Silindirsel kondansatörler ====

{{Ana|Silindirsel kondansatör}}

 

Silindirsel kondansatörler iki metal silindir tabakanın birbirinin içine yerleştirilmesi ve aralarına yalıtkan bir malzemenin koyulmasıyla tasarlanır. Bu tip kondansatörlerin günlük hayatta kullanımı çoktur. Kablolar, yüksek gerilim havai hatları veya geçit izolatörleri bu kullanım alanlarına örnek olarak verilebilir.<ref name="Yüksek gerilim"/> Benzetim açısından da kolaylık sağlayan silindirsel kondansatörlerin incelenmesinde '''eşeksenli''' olanları kullanılır.

 

=== Sargı yöntemi ===

Kondansatörlerde küçük boyutta istenen kapasite değerini elde etmenin yollarından biri elektrot alanında artırım yapmaktır, ancak elektrotlar düzlemsel olarak kullanıldığında alan arttıkça kondansatör boyutu de artmaktadır. Kondansatörlerde sargı yöntemi, elektrot alanında artma elde ederken boyutlardaki artmanın daha kabul edilebilir seviyede kalması için uygulanan bir yöntemdir.

 

 

=== Çok katlı elektrot yöntemi ===

Kondansatörlerde kullanılan yalıtkan malzemenin bükülmez olması durumunda sargı yöntemi gerçekleştirilemez. Elektrot alanının artırılması birçok elektrotun birbiri içine geçirilip, elektrotlar arasına esnek olmayan yalıtkan malzemeden yerleştirilmesiyle çok katlı elektrot yöntemi uygulanmış olur.

 

 

İnsanlığın iki metal tabaka arasına bir yalıtkan malzeme yerleştirmek suretiyle icat ettiği kondansatörler, büyük bir sanayi alanı oluşturmuş ve günümüzde milyonlarca doların döndüğü bir pazar haline gelmiştir. Öyle ki farklı uygulamalar için farklı büyük alt kollara ayrılmış, pazar içinde birçok pazar oluşturmuştur. Kondansatör sanayisi, diğer teknolojik gelişmelerden fazla etkilenmemiş, yapımında kullanılan malzemelerin çeşitliliğinden ziyade yapı ve fiziksel boyutunda gelişmeler görülmüştür.

[[Alüminyum]] hâlâ elektrotlarda kullanılan yegane malzemedir. Yağ emdirilmiş kâğıtların yalıtkan malzeme olmaktan çıkması ise 1960'lı yıllara rastlar. Plastik filmlerin yalıtkan olarak kullanılmasıyla beraber kondansatör teknolojisinde en büyük ilerleme kaydedilmiş, kâğıtlı kondansatörler tedavülden kalkmaya başlamış ve kuru yalıtkanlı kondansatörler ortaya çıkmıştır. Yine bu ilerlemeyle birlikte kondansatör imalatında devrim niteliğinde gelişmeler olmuş, çok küçük boyutlu ve ucuz kondansatörlerin üretimi mümkün olmuştur.