Taşlama (edebiyat): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
BotHorizon (mesaj | katkılar)
k Geçersiz tarih formatı düzeltiliyor.
2. satır:
 
==Bir tür olarak taşlama==
Taşlamalar, toplumdaki aksayan yönleri, bireysel yanlışlıkları ve devlet yönetimindeki hataları eleştirel bir dille konu edinir ve halk edebiyatında yermek, hicvetmek sözcüklerinin karşılığı olarak kullanılır.<ref name=mak1>{{Kitap kaynağı|başlık=Türk Halk Kültüründe Taşlamaya Küçük Bir Örnek|yazar=Adem Balkaya|yayımcı=Turkish Studies, cilt:1, sayı:5|url=http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi5/sayi5pdf/balkayaadem.pdf|erişimtarihi=2011-10-8 Ekim 2011}}, s.139</ref> Taşlamalar, [[semai]] ve [[koşma]] dizem (nazım) biçimleriyle yazılır.<ref name=mak1/> Bu nazım şekilleri dörtlüklerden ibarettir; bunun için [[Divan edebiyatı]]nda dörtlüklerle yazılan ve felsefi-eleştirel dizem biçimleri olan [[rübai]] ve [[kıta]]larla benzer özellikler gösterir. Taşlamalar divan edebiyatında bir tür olarak ''hicviyye'' karşılığını bulur. Hicviyye veya hiciv türünün Divan edebiyatındaki en büyük temsilcisi ise [[Nefi]]'dir.<ref>{{Kitap kaynağı|son=Akkuş|ilk=Metin|başlık=Nef’i ve Siham-ı Kaza|yayımcı=Akçağ Yayınları|yer=Ankara |yıl=1998|sayfa=46}}</ref> Taşlamanın en önemli temsilcileri ise [[Dertli]], [[Ruhsati]] ve [[Seyrani]] gibi ozanlardır.<ref name=mak1/> Taşlama geleneği, çağdaş Türk edebiyatı dairesinde de kendini göstermiştir. [[Abdürrahim Karakoç]] gibi halk şiirine yakın şairler taşlamalar yazmıştır. Karakoç'un bir şiirini incelersek:
 
:''Şu berbat dünyada delicesine''
:''Gülmemiz kötü şeydir emmeoğlu''
:''Kaç vicdan eğilmez para sesine''
:''Bilmemiz kötü şeydir emmeoğlu''<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü|yazar=Turan Karataş|yayımcı=Akçağ Yayınları|yer=Ankara|yıl=2007|erişimtarihi=2011-10-8 Ekim 2011|sayfa=456}}</ref>
 
Görüldüğü gibi şair bu dörtlüğünde; dünyanın madde ve paraya dayalı işleyişinden rahatsız olmuş, dünyadaki çıkara dayalı sistemi eleştirmiştir.
 
Taşlamalar bazen genel bir sitem üzerinden ilerlerken bazen de doğrudan eleştirilen hedefe açıkça saldırılmıştır.<ref name=mak1/> Hatta [[Neyzen Tevfik]] gibi bazı şairler, şiirlerinde sokak dili ve [[argo]] ifadeleri kullanmaktan çekinmemiştir. Tevfik'in ''Mecnun'' şiiri buna örnektir.<ref>{{Web kaynağı | yayımcı = Antoloji.com | başlık = Mecnun | erişimtarihi = 2011-10-8 Ekim 2011| url = http://www.antoloji.com/mecnun-8-siiri/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304195325/http://www.antoloji.com/mecnun-8-siiri/ | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>
 
==Halk kültüründe eleştiri==