Bilim: Revizyonlar arasındaki fark

Sosyal bilimlerin bir ampirik bilim olup olmaması durumu 20. yüzyıldan beri tartışma konusu olmuştur. Bu tartışmalar etrafında sosyal ve davranışsal dalların bir kısmı bilimsel olmadıkları eleştirileriyle karşılaşmıştır. Hatta bazı akademisyenler (örneğin Nobel Ödülü sahibi fizikçi [[Percy W. Bridgman]],<ref name="slepman">{{Dergi kaynağı| last = Siepmann | first = J. P. | title=What is Science? (Editorial) | journal=Journal of Theoretics | year=1999 | volume=3 | url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1998RPPh...61...77K | accessdate=2007-07-23 Temmuz 2007}}</ref>) ve bazı siyasetçiler (örneğin ABD Senatörü [[Kay Bailey Hutchinson]]<ref name="staff19">{{Web kaynağı | url = http://www.asanet.org/page.ww?section=Advocacy&name=Social+Sciences+Under+Attack | başlık = Behavioral and Social Science Are Under Attack in the Senate | erişimtarihi = 2007-07-23 Temmuz 2007| yayımcı = American Sociological Association | tarih = 19 Mayıs 2006 | yazar = Staff | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150912040643/http://www.asanet.org/page.ww?section=Advocacy&name=Social+Sciences+Under+Attack | arşivtarihi = 12 Eylül 2015}}</ref>), diğer dallara oranla spesifik-olmayan, muğlak veya bilimsel açıdan yersiz buldukları bazı dallar için "bilim" sözcüğünü kullanmaktan kaçınmıştırlar.

Bilimsel fikir, deney ve bulguların paylaşımı, iletişimi ve tanıtımı gibi amaçları güden bilim topluluklarına [[Rönesans]] döneminden beri rastlanmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.scholarly-societies.org/1599andearlier.html | başlık = Chronicle for Societies Founded from 1323 to 1599 | erişimtarihi =11 Eylül 2007-09-11 | yayımcı = Scholarly Societies Project | tarih =9 August 9,Ağustos 2007 | ilk = Jim | son = Parrott | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150414101957/http://www.scholarly-societies.org:80/1599andearlier.html | arşivtarihi = 14 Nisan 2015}}</ref> Bugüne ulaşmış en eski kurum is [[İtalya]]'daki {{lang|it|''[[Accademia dei Lincei]]''}}<nowiki>'</nowiki>dir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://positivamente.lincei.it/ | başlık = Benvenuto nel sito dell'Accademia Nazionale dei Lincei | erişimtarihi =11 Eylül 2007-09-11 | yayımcı = Accademia Nazionale dei Lincei | yıl = 2006 | dil = Italian | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150402123156/http://positivamente.lincei.it/ | arşivtarihi = 2 Nisan 2015}}</ref> 1660 yılında İngiliz ''[[Royal Society]]'' (Kraliyet Cemiyeti)<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.royalsoc.ac.uk/page.asp?id=2176 | başlık = Brief history of the Society | erişimtarihi =11 Eylül 2007-09-11 | yayımcı = The Royal Society | arşivurl = http://web.archive.org/web/20071126101618/http://www.royalsoc.ac.uk:80/page.asp?id=2176 | arşivtarihi = 26 Kasım 2007}}</ref> ve 1666 yılında Fransız {{lang|fr|''[[Académie des Sciences]]''}}<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.royalsoc.ac.uk/page.asp?id=2176 | başlık = The French Academy of Sciences, 1666-91: A reassessment of the French Académie royale des sciences under Colbert (1666-83) and Louvois (1683-91) | erişimtarihi =11 Eylül 2007-09-11 | yayımcı = Topics in Scientific & Medical History | ilk = G.G. | son = Meynell | arşivurl = http://web.archive.org/web/20071126101618/http://www.royalsoc.ac.uk:80/page.asp?id=2176 | arşivtarihi = 26 Kasım 2007}}</ref> ile başlayarak, ulusal bilim akademileri, toplulukları birçok ülkede bulunan seçkin [[bilimsel araştırma]] ve bilgi kurumlarıdır.

| accessdate=2008-04-23 Nisan 2008}}</ref> Bilimsel jurnaller üniversitelerde ve diğer çeşitli araştırma kurumlarında yapılan araştırmaların sonuçlarını belgelemek ve iletmekte; bilimsel araştırmaların ve çalışmaların bu sebeple de bilimin arşivsel bir kayıdı olma işlevini görmektedirler. İlk bilimsel jurnaller, ''[[Journal des Sçavans]]'' ve ardından gelen ''[[Philosophical Transactions]]'', 1665 yılında yayımlanmaya başlanmıştır. O zamandan bu yana düzenli yayınların toplam sayısı durmadan artış göstermiştir ki 1981 yılında yapılan bir tahmine göre yayındaki toplam bilimsel ve teknik jurnallerin sayısı 11.500'dü.<ref>{{Kitap kaynağı

Kitlesel medya, birbiriyle yarışan farklı bilimsel iddiaları, bu iddiaların bilimsel camiadaki kabul edilebilirliği ve güvenilebilirliğini tam olarak, kesin bir şekilde yansıtmalarını engelleyen çeşitli baskılara maruz kalmaktadır. Bilimsel bir tartışmada farklı taraflara ne kadar ağırlık verileceğini belirlemek, tartışmanın konusu hakkında uzmanlık ve bilgiyi gerektirir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.scidev.net/Editorials/index.cfm?fuseaction=readEditorials&itemid=131&language=1 | başlık = Science journalism must keep a critical edge | erişimtarihi =20 Şubat 2008-02-20 | yayımcı = Science and Development Network | tarih = [[11 Ekim]], [[2004]] | ilk = David | son = Dickson | arşivurl = http://web.archive.org/web/20071109203025/http://www.scidev.net:80/Editorials/index.cfm?fuseaction=readEditorials&itemid=131&language=1 | arşivtarihi = 9 Kasım 2007}}</ref> Çok az gazeteci gerçek anlamda bilimsel bilgiye sahip olduğu gibi, belirli bilimsel meseleler üzerine bilgiye sahip olan bir gazeteci bile aniden haberini yapması gereken diğer bilimsel meseleler üzerine az şey biliyor olabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://cjrarchives.org/issues/2004/6/mooney-science.asp | başlık = Blinded By Science, How 'Balanced' Coverage Lets the Scientific Fringe Hijack Reality | erişimtarihi =20 Şubat 2008-02-20 | yayımcı = Columbia Journalism Review | yıl = 2007 | ilk = Chris | son = Mooney | arşivurl = http://web.archive.org/web/20081229050552/http://cjrarchives.org:80/issues/2004/6/mooney-science.asp | arşivtarihi = 29 Aralık 2008}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı

| accessdate=2008-02-20 Şubat 2008}}</ref>

Kişiler bazında ele alındığında, tarih boyunca bazı düşünürlerin bilim ile dinin uzlaşamaz ve birbirine karşıt uğraşılar olduğunu öne sürdüğü -bu genel olarak bilimin sorgulamaya dayanması, dinin ise sorgulamadan inanmayı gerektirmesinden kaynaklanmaktadır-, bazı düşünürlerin ise aksini iddia ettiği görülmektedir. Özellikle 19. yüzyılın belirli dönemlerinde din ile bilimin birbirine muhalif olduğu görüşü kazanmıştır. Bu dönemlerde geliştirilen ''muhalefet, karşıtlık tezi''ne göre bilim ile din arasındaki herhangi bir etkileşim her daim çatışmaya yol açacaktır ve din de, yeni bilimsel fikirlere karşı, saldırgan olan taraf olacaktır.<ref>David B. Wilson writes about the development of the conflict thesis in "The Historiography of Science and Religion" the second essay in "Gary Ferngren (editor). ''Science & Religion: A Historical Introduction''. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2002. ISBN 0-8018-7038-0."</ref> Her ne kadar bu anlayış 19. yüzyılda [[John William Draper]] ve [[Andrew Dickson White]] gibi isimlerce yaygınlaştırılmaya çalışılmışsa da bilim ile din arasındaki tarihsel ve bugünkü etkileşimi, çatışma anlarından iş birliği anlarına kadar, açıklamaya yeterli olmamıştır.<ref>Gary Ferngren (editor). ''Science & Religion: A Historical Introduction''. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2002. ISBN 0-8018-7038-0</ref> Nitekim gerek [[Mikolaj Kopernik|Kopernik]]<ref>[http://www.astronomy.ohio-state.edu/~pogge/Ast161/Unit3/response.html Pogge, Richard. "A Brief Note on Religious Objections to Copernicus." ''Astronomy 161: An Introduction to Solar System Astronomy''] URL erişim tarihi: 19 Ağustos 2008.</ref>, [[Galileo Galilei|Galileo]], [[Johannes Kepler|Kepler]] ve [[Boyle]] gibi Batı bilim tarihinde yer almış önemli isimler, gerekse [[İbn-i Sina]]<ref>[http://www.muslimphilosophy.com/books/afnan.pdf Afnan, Soheil M.. "Avicenna: His Life and Works." s. 168.]</ref>, [[Biruni]]<ref>[http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Al-Biruni.html O'Connor, J. J.; Robertson, E. F.. "Abu Arrayhan Muhammad ibn Ahmad al-Biruni." <span style="text-decoration:underline;">The MacTutor History of Mathematics archive</span>.] URL erişim tarihi: 29 Temmuz 2008.</ref> ve [[İbn-i Heysem]]<ref>{{Harv|Steffens|2006}} ([[cf.]] {{Web kaynağı | url = http://www.ibnalhaytham.net/custom.em?pid=571860 | başlık = Review of ''Ibn al-Haytham: First Scientist'' | erişimtarihi =23 Ocak 2008-01-23 | tarih =1 Aralık 2006-12-01 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20110723151315/http://www.ibnalhaytham.net/custom.em?pid=571860 | arşivtarihi = 23 Temmuz 2011}})</ref> gibi Doğu bilim tarihinde yer almış önemli isimler inançlı insanlardı. Bununla birlikte, bilim ile dinin tarih içinde çatıştığı meseleler de olmuştur ve bilim ile dinin uzlaşmasının mümkün olmadığını savunanlar bugün de mevcutturlar. Örneğin İngiliz evrimsel biyoloji uzmanı [[Richard Dawkins]] bilim ile dinin uzlaşmasının mümkün olmadığını şiddetle savunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.pbs.org/faithandreason/transcript/dawk-frame.html | başlık = Interview with Richard Dawkins | erişimtarihi =12 Nisan 2008-04-12 | yayımcı = PBS | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150416123946/http://www.pbs.org/faithandreason/transcript/dawk-frame.html | arşivtarihi = 16 Nisan 2015}}</ref>

Tarih boyunca din ile bilimi birleştirmeye çalışan, birbiriyle çelişmeyen yöntemler olduğunu ileri süren ve hatta birbirlerini tamamladıklarını düşünenler olmuştur. [[Amerikalılar|Amerikalı]] biyolog [[Kenneth R. Miller]] bu kesimdedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.pbs.org/wgbh/evolution/library/08/1/l_081_01.html | başlık = Ken Miller: Reconciling Science and Faith. | erişimtarihi = 2008-07-29 Temmuz 2008| yayımcı = PBS | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150923125429/http://www.pbs.org/wgbh/evolution/library/08/1/l_081_01.html | arşivtarihi = 23 Eylül 2015}}</ref> Zaman zaman dinsel kanıları bilimsel yöntemlerle veya bilimsel kanıları dinsel yöntemlerle açıklamaya çalışanlar olmuştur. Örneğin, [[İbn-i Sina]] Tanrı'nın varlığını akıl ve mantık yoluyla açıklamaya çalışmıştır.<ref name="Goodman-8-9">Lenn Evan Goodman (2003), ''Islamic Humanism'', p. 8-9, Oxford University Press, ISBN 0-19-513580-6.</ref> Buna ek olarak, özellikle modern çağda, bazıları bilim ve dinin birbirinden bağımsız olduğunu, insani deneyimin birbiriyle ilgisiz yönleriyle uğraştıkları ve bu sebeple birbirlerinin alanına bulaşmadıkça, kendi alanları içerisinde, sorunsuz bir şekilde birlikte var olabileceklerini öne sürmüşlerdir. Ama bu pek de mümkün olmamıştır.<ref>[[Stephen Jay Gould]]. ''Rocks of Ages: Science and Religion in the fullness of life''. Ballantine Books, 1999.</ref>

* {{Web kaynağı | url = http://www.britannica.com/ | başlık = Encyclopedia - Britannica Online Encyclopedia | erişimtarihi =8 2008-06-08Haziran 2008| yayımcı = Encyclopædia Britannica, Inc. | yıl = 2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151212103253/http://www.britannica.com/ | arşivtarihi = 12 Aralık 2015}}