|
| görüntü_yönetmeni =
| kamera =
| süre = 90 dakika<ref name="mynet">{{Haber kaynağı| yayımcı=[[Mynet]] |url=http://haber.mynet.com/detail_news/?type=Actuel2&id=O1195229422729&date=16Kasim2007 |başlık=Avrupa Yakası bitiyor |erişimtarihi=05.11.5 Kasım 2008}}</ref><br /> 73 dakika<ref>{{Haber kaynağı| yayımcı=[[Mynet]] |url=http://www.medyatava.com/haber.asp?id=48711 |başlık=Avrupa Yakası 73 dakika yayınlandı |erişimtarihi=29.11. Kasım 2008}}</ref>
| şirket = [[Plato Film]]
| dağıtıcı =
| ilgili_programlar =
}}
'''''Avrupa Yakası''''', [[Sinan Çetin]]'in yapımcılığını ve [[Gülse Birsel]]'in senaryosunu üstlendiği bir [[durum komedisi]]dir.<ref name="a.y.b.">{{Haber kaynağı| url=http://arsiv.sabah.com.tr/2004/01/16/gny108.html |başlık=Gülse Birsel"Avrupa Yakası" ile ekranlarda |erişimtarihi=9 Ekim 2008}}</ref> [[Plato Film]] stüdyolarında çekilen dizinin ilk bölümü 11 Şubat 2004<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.sabah.com.tr/2004/02/11/tel01.html#1 |başlık=19:50 Avrupa Yakası |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> tarihinde [[atv]] ekranlarında gösterime girdi. Tamamen yerli uyarlama olan programın ilk sezonunda yönetmen koltuğuna [[Hakan Algül]] oturdu<ref name="a.y.b."/> ve ilk sezonu 23 Haziran 2004 tarihinde 19. bölümü ile sona erdi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2004/06/23/gny/tel01-200.html#1|başlık=19:50 Avrupa Yakası| |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> [[Jale Atabey]]'in yönetmenliğini yaptığı dizinin ikinci sezonu 20. bölümüyle 8 Eylül 2004 tarihinde yayınlanmaya başlandı<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2004/09/08/gny/tel101-20040908-200.html|başlık=Kahkaha geri döndü| |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> ve 58. bölümüyle 15 Haziran 2005 tarihinde sezon arası verdi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2005/06/15/gny/tel101-20050615-200.html |başlık='Avrupa Yakası' tatile düğünle giriyor| |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> [[Engin Günaydın]]'ın ''idare müdürü'' rolü ile kadroya dahil olduğu dizi, üçüncü sezona 14 Eylül 2005<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2005/09/14/gny/gna106-20050914-200.html |başlık=Biri çok komik diğeri romantik| |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> tarihinde başladı ve 93. bölümünün yayınlandığı 21 Haziran 2006 tarihinde sona erdi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2006/06/21/gny/tel119-20060621-200.html |başlık=Avrupa Yakası'ndan düğünlü sezon finali|yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> [[Peker Açıkalın]], [[Tolga Çevik]], [[Hasibe Eren]] ve [[Sarp Apak]]'ın oyuncu kadrosuna katıldığı<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.takil.net/haberoku/avrupa-yakasina-3-yeni-karakter_505.htm | başlık = Avrupa Yakasına 3 Yeni Karakter | erişimtarihi =3 Kasım 03.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090224130703/http://www.takil.net:80/haberoku/avrupa-yakasina-3-yeni-karakter_505.htm | arşivtarihi = 24 Şubat 2009}}</ref> dizinin dördüncü sezonu 13 Eylül 2006 tarihinde başladı ve Serdar Ortaç'ın konuk oyuncu olarak katıldığı sezon finaliyle 27 Haziran 2007'de sona erdi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www2.sabah.com.tr/2007/06/27/gny/haber,79F7D9AD3F004A478A6EFFB0A56879C8.html|başlık=Avrupa Yakası'nın sezon finalinde olay var! |yayımcı=[[Sabah gazetesi]] |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> 19 Eylül 2007<ref>{{Web kaynağı | url = http://yenisafak.com.tr/Televizyon/?t=19.09.2007&i=69574 | başlık = Komediyle dram kapışıyor | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | yayımcı = [[Yeni Şafak]] gazetesi | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090217135434/http://yenisafak.com.tr:80/Televizyon/?t=19.09.2007&i=69574 | arşivtarihi = 17 Şubat 2009}}</ref> tarihinde başlayan beşinci sezon, 4 Haziran 2008 <ref>{{Web kaynağı | url = http://yenisafak.com.tr/Televizyon/?t=04.06.2008&i=121037 | başlık = Burhan zor durumda | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150207043452/http://www.yenisafak.com.tr/Televizyon/?t=04.06.2008&i=121037 | arşivtarihi = 7 Şubat 2015}}</ref> tarihinde sona erdi. 4. sezonda 100. bölümünde dizinin biteceğine dair bilgiler verilmesine rağmen,<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.aksam.com.tr/yazar.asp?a=35810,10,89|başlık=Hayır inanmıyoruum... Avrupa Yakası bitiyormuş |yayımcı=[[Akşam gazetesi]] |son=Aydoğdu |ilk=Atilla |erişimtarihi=03.11.20083 Kasım 2008}}</ref> daha sonra alınan kararla dizi devam etti.<ref name="devam">{{Web kaynağı | url = http://www.medyatava.com/haber.asp?id=47689 | başlık = GÜLSE BİRSEL, AVRUPA YAKASI BİTİNCE NE YAPACAK? | erişimtarihi =3 Kasım 03.11.2008 | yayımcı = medyatava.com | arşivengelli = evet}}</ref> Dizinin altıncı sezonu 24 Eylül 2008 <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haberaktuel.com/Avrupa-Yakasi-Volkanla-basliyor-haberi-152541.html#MainScene | başlık = Avrupa Yakası Volkan'la başlıyor | erişimtarihi =3 Kasım 03.11.2008 | yayımcı = haberaktuel.com | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150207030928/http://www.haberaktuel.com/avrupa-yakasi-volkanla-basliyor-haberi-152541.html | arşivtarihi = 7 Şubat 2015}}</ref> tarihinde 163. bölümüyle gösterime girdi. Dizinin senaristi Gülse Birsel, diziyi Haziran 2009 tarihinde bitireceğini duyurdu.<ref name="veda"/> 24 Haziran 2009 Çarşamba günü, dizi 190. bölümünü yayınlayarak televizyon hayatına son verdi.<ref name="stgzt" />
''Avrupa Yakası'' dizisinde [[Avrupa Yakası oyuncu listesi|oyuncu kadrosu]] her sezon değişse de [[Gülse Birsel]], [[Gazanfer Özcan]], [[Levent Üzümcü]], [[Şenay Gürler]], [[Hale Caneroğlu]], [[Yavuz Seçkin]], [[Veysel Diker]] ve [[Yıldırım Öcek]] ilk altı sezonda yer alan oyunculardır [[Nişantaşı, Şişli|Nişantaşı]]'nda yaşayan Sütçüoğlu ailesi ve Avrupa Yakası dergisi çalışanları ile onların yakınlarının komik öyküsünü anlatan dizi, yayınlandığı ilk beş sezon sonunda 40 milyon TL'lik ciro yaptı ve dizinin yapımcısı olan Sinan Çetin'e 4 milyon dolar kazandırdı.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.milliyet.com.tr/Yasam/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&Kategori=yasam&KategoriID=&ArticleID=1002571&Date=13.10.2008&b=Tek%20kisiye%204%20milyon%20dolar%20kazandiran%20dizi |başlık=4 milyon dolar kazandıran dizi |yayımcı=[[Milliyet gazetesi]] ||erişimtarihi=03.11.20083 Kasım 2008}}</ref>
== Sezon bilgileri ve konu ==
[[Dosya:Tolga Çevik.jpg|thumb|150px|[[Tolga Çevik]], 5. sezon sonunda diziden ayrıldı.]]
''Avrupa Yakası''<nowiki>'</nowiki>nın ana kadrosu ''Sütçüoğlu ailesi'' üzerinden şekillenmektedir. Dizinin senaryosunu yazan [[Gülse Birsel]]’in canlandırdığı "Aslı" karakterinin babasını [[Gazanfer Özcan]], annesini [[Hümeyra]], kardeşi Volkan’ı ise [[Ata Demirer]] canlandırdı. Ata Demirer, 3. sezon başında diziden ayrılma isteğini senarist Gülse Birsel ve yapımcı Sinan Çetin'e bildirdi ve sezon sonunda ise diziden ayrıldı.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=[[Hürriyet gazetesi]] |url=http://www.habervitrini.com/haber.asp?id=241338 |başlık=ATA DEMİRER AVRUPA YAKASI'NDAN NEDEN AYRILDI? |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> Fakat oyuncu, diziye 6. sezonda tekrar geri döndü.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haber37.net/haber/370/ata-demirer-avrupa-yakasina-geri-dondu | başlık = Ata Demirer avrupa yakası'na geri döndü.! | erişimtarihi = 9 Ekim 2008 | yayımcı = Haber37 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090804060801/http://www.haber37.net:80/haber/370/ata-demirer-avrupa-yakasina-geri-dondu | arşivtarihi = 4 Ağustos 2009}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|yayımcı,=gecce.com |url=http://www.gecce.com/pages/haber_detay.asp?haber=103690 |başlık=VE ATA DEMİRER GERİ DÖNDÜ!||erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> Ana oyunculardan biri olan [[Hümeyra]], dizinin 5. sezon finalindan sonra oyuncu kadrosundan ayrıldı.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı,= |url=http://www.nethaber.com/Yasam/70466/Humeyra-ile-Vural-Celik-Avrupa-Yakasindan-AYRILIYOR0 |başlık=Hümeyra ile Vural Çelik, Avrupa Yakası'ndan AYRILIYOR||erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> Sütçüoğlu rezidansında var olan diğer karakterleri diziye 4. sezonda dahil olan [[Hasibe Eren]] ve [[Tolga Çevik]] canlandırdı.<ref name="yeni oyuncular">{{Haber kaynağı|url=http://www.gazetesok.com/haber.jsp?cid=1551&haberadi=Avrupa_Yakasi_na_yeni_isimler_katildi.html |başlık=Avrupa Yakası’na yeni isimler katıldı |yayımcı=[[Şok gazetesi]] |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> Tolga Çevik, dizinin 4. ve 5. sezonlarında dizide yer alırken, 5. sezondan sonra [[Komedi Dükkanı]] adlı [[TRT 1]] ekranlarında yayınlanan komedi programına ağırlık vermek mazeretiyle diziden ayrıldı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haberler.com/hangi-oyuncu-diziden-ayrildi-haberi/ | başlık = HANGİ OYUNCU DİZİDEN AYRILDI | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131109165304/http://www.haberler.com:80/hangi-oyuncu-diziden-ayrildi-haberi | arşivtarihi = 9 Kasım 2013}}</ref> Gazanfer Özcan'ın 17 Şubat 2009 tarihinde vefat etmesinden sonra diziye Hasibe Eren'in canlandırdığı Makbule'nin anne ve babası rolleriyle [[Müşfik Kenter]] ile Özcan'ın eşi [[Gönül Ülkü]] katıldı.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.milliyet.com.tr/Guncel/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&ArticleID=1062680 |başlık=Gönül Ülkü ve Müşfik Kenter Avrupa Yakası’nda |yayımcı=Milliyet |erişimtarihi=30 Mart 2009}}</ref>
Dizide yer alan mekânlardan biri olan ve diziye adını veren Avrupa Yakası dergi ofisindeki karakterleri, deneyimli oyuncuların yanı sıra genç oyuncular canlandırdı. Derginin patronunu [[Yıldırım Öcek]]; ilk zamanlar genel müdür iken daha sonra derginin fotoğrafçısını ayrıca dergide röportajları yapan Aslı'nın eski kocasını [[Levent Üzümcü]]; derginin editörünü [[Şenay Gürler]]; derginin modacısını [[Hale Caneroğlu]]; derginin çaycısını [[Sarp Apak]]; derginin idare müdürünü [[Engin Günaydın]] ve derginin ortağının kızını [[Binnur Kaya]] oynamaktadır. İlk üç sezonda dergi ofisinde çaycı rolünü oynayan [[Bülent Polat]]<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.stargazete.com/index.asp?haberID=94135 |yayımcı=Star| başlık=Şesu`ya tehdit |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref> ve derginin patronunun kızını oynayan [[Evrim Akın]]<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=45753,8 |yayımcı=Akşam| başlık=Avrupa Yakası kaynayan kazan |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref> diziden 3. sezon sonunda ayrıldı. Evrim Akın yaptığı açıklamada diziden sıkıldığınden dolayı diziden ayrıldığını belirtti.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.gazetehayat.com/haber/Selin-Avrupa-Yakasi-ndan-neden-ayrildi/512368 |yayımcı= | başlık=Selin Avrupa Yakası'ndan neden ayrıldı? |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref> Sarp Apak, diziye 4. sezonda<ref name="yeni oyuncular"/>, Binnur Kaya ise diziye 5. sezonda<ref>{{Haber kaynağı|url=http://22dakika.org/binnur-kaya-avrupa-yakasi-nda/ |yayıncı=22dakika.org| başlık= Binnur Kaya, Avrupa Yakası'nda | erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=561770 |başlık=Yabancı Damat'ın Nazire'si Avrupa Yakası'nda... |yayımcı= [[Zaman gazetesi]] |erişimtarihi=01.11.1 Kasım 2008}}</ref> dahil oldu. Diziden 5. sezon sonunda ayrılanlar arasında Yaprak'ın kocası ve aynı zamanda derginin hissedarı Kubilay'ı ve onun fakir kardeşi Gülenay'ı canlandıran [[Vural Çelik]] de yer aldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.haberturk.com/haber.asp?id=100578&cat=140&dt=2008/10/02 |başlık=Avrupa Yakası'ndan kırgın ayrıldı |yayımcı= [[Habertürk]] |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref>
''Sütçüoğlu Muhallebicisi''<nowiki>'</nowiki>de daha çok görünen karakterleri [[Veysel Diker]] ve [[Yavuz Seçkin]] canlandırdı. [[Timur Acar]]<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.cevrimicihaber.com/haber-9896-Erkek-Hayranim-Kadindan-Daha-cok |başlık=Erkek Hayranım Kadından Daha Çok |yayımcı= Günaydın |erişimtarihi=01.11.1 Kasım 2008}}</ref> ve [[Ömür Arpacı]]<ref>{{Web kaynağı | url = http://h2.haberturk.com/01Detay.aspx?ID=9830&Kat=17&dt=2008/07/07 | başlık = LAZ DURSUN'UN HAYALİ ÇOK BÜYÜK | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090220163505/http://h2.haberturk.com:80/01Detay.aspx?ID=9830&Kat=17&dt=2008/07/07 | arşivtarihi = 20 Şubat 2009}}</ref> diziye sonraki sezonlarda dahil oldular.
4. sezondan itibaren dizide görülmeye başlanan Sütçüoğlu apartmanındaki kapıcı ailesinindeki karakterleri [[Peker Açıkalın]], [[Bihter Özdemir]], Ececan Gümeci, Celal Belgil ve Şensel Uykal canlandırdı. Peker Açıkalın'ın diziden ayrılmasından sonra<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Milliyet |url=http://kelebek.hurriyet.com.tr/magazin/6950185.asp?gid=180 |başlık=Gaffur diziden neden ayrıldı |yazar=Uğur Türkmen |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref> diziye Cesur rolü ile [[Gürgen Öz]] katıldı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.tiyatrodunyasi.com/haberdetay.asp?haberno=1325 | başlık = Gürgen Öz röportajı | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090224102327/http://www.tiyatrodunyasi.com:80/haberdetay.asp?haberno=1325 | arşivtarihi = 24 Şubat 2009}}</ref> İlerleyen bölümlerde [[Gürgen Öz]], dizide istediği performansı alamadığı gerekçesi ile dizinin yılbaşı için çekilen bölümünden sonra diziden ayrıldı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.megahaber.net/index.php?mod=article&cat=Magazin&article=3905 | başlık = Ya Gürgen? | erişimtarihi =12 Nisan 12.04.2008 | arşivengelli = evet}}</ref>
Dizide ilk zamanlar konuk oyuncu olarak katılan [[Hakan Yılmaz]]<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.magazinmerkezi.com/haber.asp?haberid=3513 | başlık = MİSAFİR OYUNCU OLARAK KATILDIĞI AVRUPA YAKASI’NDA ANA KARAKTERLERDEN BİRİ HALİNE GELDİ!.. KİM Mİ? | erişimtarihi =1 Kasım 01.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090217135311/http://www.magazinmerkezi.com:80/haber.asp?haberid=3513 | arşivtarihi = 17 Şubat 2009}}</ref>, ilerleyen bölümlerde dizinin kadrosunda yer aldı. [[Rutkay Aziz]] ve [[Suna Keskin]], programda Cem'in anne ve babasını canlandırdılar. Rutkay Aziz, 5. sezon sonrası [[Gurbet Kuşları]] adlı TV yapımında yer alacağı için diziden ayrılmasına rağmen<ref>{{Web kaynağı | url = http://h2.haberturk.com/01Detay.aspx?ID=11751&Kat=12&dt=2008/09/05 | başlık = RUTKAY AZİZ AVRUPA YAKASI'NDAN NEDEN AYRILDI? | erişimtarihi =7 Kasım 07.11.2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090220161811/http://h2.haberturk.com:80/01Detay.aspx?ID=11751&Kat=12&dt=2008/09/05 | arşivtarihi = 20 Şubat 2009}}</ref> 6. sezonda dizinin jeneriğindeki oyuncu kadrosunda Rutkay Aziz'in adı yer almaya devam etti ve ilerleyen bölümlerde diziye geri döndü.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.sabah.com.tr/2009/01/13/haber,98131A4DE42C478BA34DBD14E90D88F4.html |başlık=Avrupa Yakası'na geri döndü |yayımcı=Sabah |erişimtarihi=23.01. Ocak 2009}}</ref>
=== Konuk oyuncular ===
== Yapım ==
Dizinin senaryosu [[Gülse Birsel]] tarafından yazıldı. Daha önce aynı kanalda ''[[g.a.g.]]'' adlı TV reklamlarını yorumlayan mizahi bir programı sunan ve programın metinlerini hazırlayan Birsel, diziye konu olacak hikâyeyi bulduktan sonra saatte dört-beş sayfa yazdığı senaryoyu ortalama dört günde bitirmektedir.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.kralmagazin.com/news_detail.php?id=132209 |başlık=Avrupa Yakası Hakkında Her şey |yayımcı=Kral Magazin |erişimtarihi=03.11.3 Kasım 2008}}</ref> Birsel, karakterleri yazarken kendisinde var olan ruh halini, "yazarken, bazen sanki kulağıma kendi repliklerini, kendi şakalarını fısıldadılar, kendi hikâyelerini yarattılar." sözleriyle dile getirdi.<ref name="veda">{{Web kaynağı | url = http://www.sabah.com.tr/PazarYazarlar/birsel/2009/05/10/veda_etmek_fuzuli_uzuntu_ama_545938313987 | başlık = Veda etmek fuzuli üzüntü ama... | erişimtarihi =16 Mayıs 16.05.2009 | yayımcı = Sabah | yazar = Birsel, Gülse | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090515034554/http://www.sabah.com.tr:80/PazarYazarlar/birsel/2009/05/10/veda_etmek_fuzuli_uzuntu_ama_545938313987 | arşivtarihi = 15 Mayıs 2009}}</ref>
Yönetmen koltuğunda ilk sezonda [[Hakan Algül]] yer alırken, ikinci sezondan sonra [[Jale Atabey]] diziyi yönetti. Dizinin yapım şirketi, [[Sinan Çetin]] tarafından 1986 yılında kurulan [[Plato Film]]'dir.
=== Müzik ===
Programın müzikleri [[Cenk Durmazel]] ve [[Cenk Sarkuş]] tarafından yapıldı. Jenerikte yer alan şarkı ise [[Hale Caneroğlu]] tarafından seslendirildi. Caneroğlu ayrıca dizide çeşitli sahnelerde şarkılar da söyledi.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Tempo|url=http://www.habershow.com/content/view/18490/108/ |başlık=Yaprak, sevgililerden dertlli |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref> [[Ata Demirer]] (Fındık - Fıstık) ve [[Sarp Apak]] (Aşkınla Yandım) da dizide şarkı söylediler.
=== Maliyet ===
Saklambaç adlı bir araştırma şirketinin 2008 yılında yaptığı araştırmalar sonucu Avrupa Yakası dizisinin maliyeti bölüm başı 400 bin [[TL]] olduğu belirlendi.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://h2.haberturk.com/01Detay.aspx?ID=12112&Kat=1&dt=2008/09/16 |başlık=KURTLAR VADİSİ BÜTÇEDE DE BİRİNCİ |yayımcı=[[Habertürk]] |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bugun.com.tr/haber_detay.asp?haberID=40308 |başlık=Hangi dizi kaç paraya mal oluyor? |yayımcı=[[Bugün gazetesi]] |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref> Dizi, [[Kurtlar Vadisi]]'den sonra en yüksek bütçeli ikinci televizyon yapımı oldu. Avrupa Yakası, ilk beş sezon sonunda 40 milyon YTL'lik ciro yaptı. Yapımcısı olan Sinan Çetin, diziden 4 milyon dolar kazandı. 2008 yılında meydana gelen [[2008 Ekonomik Krizi|ekonomik krizden]] etkilenen program, Ocak (2009) ayı boyunca iki haftada bir yayınlandı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.stargazete.com/guncel/avrupa-yakasi-nda-tatil-yok-160675.htm |başlık=Avrupa Yakası’nda tatil yok |yayımcı=[[Star]] |erişimtarihi=23.01. Ocak 2009}}</ref>
=== Süre ===
Dizi, yayınlandığı ilk 169 bölüm boyunca 90 dakikalı bir süreye sahip iken 2008 yılında meydana gelen ve dünya genelini etkileyen ekonomik kriz, Türk medyasını da etkiledi. [[TRT 1]] ekranlarında gösterilen [[Doludizgin Yıllar]] dizisinden sonra Avrupa Yakası dizisinde de gösterim süresi kısaldı. Senarist Gülse Birsel daha önce verdiği röportajlarda dizinin süresinin kısalmasını istediğini belirtmişti. [[atv]] yönetimi ile görüşen `Plato Film` yetkilileri, Avrupa Yakası`nın ayda üç kez 73 dakika bir kez de 85 dakika yayınlanması konusunda anlaştı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=762852|başlık='Avrupa Yakası' da kısaldı |yayımcı=[[Zaman gazetesi]] |erişimtarihi=22.11.2008 Kasım 2008|son=Bülbül |ilk=Yusuf}}</ref>
== Etkileri ==
=== Sosyal yaşama etkileri ===
[[Dosya:Gaffur pijamasi.jpg|thumb|right|150px|Dizinin popülerliği tüketici piyasasına da yansımıştır. [[Gaffur]] tiplemesi ile [[Peker Açıkalın]]'nın dizide kullandığı pijama Türkiye piyasasında satılmaktadır.]]
[[Peker Açıkalın]]'ın canlandırdığı kapıcı ailesinin oğlu ''[[Gaffur Aksoy|Gaffur]]'' karakterinin üzerine sürekli giydiği [[pijama|çizgili pazen pijama]] yeniden moda oldu.<ref name="pijama">{{Haber kaynağı| yayımcı=[[Milliyet gazetesi]], [[DHA]]| url=http://www.milliyet.com.tr/2006/12/05/son/sonyas16.asp |başlık=‘Gaffur pijaması’ modası |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> [[Sümerbank]]'ın yıllar önce ürettiği fakat son dönemlerde pek giyilmeyen pijama, program ile birlikte tekrar popüler oldu ve vitrinlerdeki mankenlere giydirilen pijamalara ''‘Gaffur pijaması geldi’'' yazılı levhalar asıldı.<ref name="pijama"/> Basında çıkan haberlerde bazı yerlerde (örneğin [[Batman]]<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.haberler.com/batman-gaffur-pijamalari-batman-da-yok-satiyor-haberi/ |başlık=BATMAN: GAFFUR PİJAMALARI BATMAN'DA YOK SATIYOR |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref>) pijamaların yok sattığı<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.moralhaber.net/6080_Gaffur-pijamalari-yok-satiyor.htm |başlık=Gaffur 'pijamaları' yok satıyor |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> ve karaborsaya düştüğü yazıldı.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.ilginchaber.com/723_gaffur-pijamalari-karaborsaya-dustu.html |başlık=
Gaffur pijamaları karaborsaya düştü |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> Gaffur'un diziden ayrılmasıyla satışlar durdu.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Star |url=http://www.stargazete.com/ekonomi/gaffur-gitti-satis-bitti-86341.htm |başlık=Gaffur gitti, satış bitti |erişimtarihi=05.11.5 Kasım 2008}}</ref> Ayrıca karakterin etkisiyle [[Şırnak]]'ta çubuklu pijamayla maç yapan ''`Gaffur Nasılım Spor`'' ve Beyoğlu`nda ''Gaffur'' isimli rock grubu kuruldu.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.stargazete.com/magazin/cubuklu-pijamali-yeni-kahraman-60867.htm|başlık= Çubuklu pijamalı yeni kahraman |yazar=Seçkin Şenvardar |yayımcı=[[Star gazetesi]] |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref> [[Şırnak]]`ın [[İdil, Şırnak|İdil]] ilçesinde bir grup genç, `Gaffur `Nasılım` Spor`u kurarak İdil Kaymakamlığı tarafından düzenlenen halı saha futbol turnuvasına katıldı.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=59871,8 |başlık= Gaffurspor |yayımcı=[[Akşam gazetesi]] |erişimtarihi=04.11.4 Kasım 2008}}</ref>
Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Kurumu'nun üç ayda bir yayınladığı dergide "Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler" başlıklı yazısında Türk aile yapısını olumsuz etkileyen kişilerden biri de [[Hasibe Eren]]'in canlandırdığı ''[[Makbule Kral]]'' karakteri olduğu belirtildi. Makbule'nin İzzet'ten boşanıp, dayısının evini eski flörtü Burhan`la paylaşması buna neden olarak gösterildi.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Haber7|url=http://www.haber7.com/haber/20080929/Turk-aile-yapisina-zararli-TV-dizileri.php |başlık=Türk aile yapısına zararlı TV dizileri|erişimtarihi=02.11.2 Kasım 2008}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Haber Aktüel|url=http://www.haberaktuel.com/news_detail.php?id=153473 |başlık=`Toplumsal yaşamı riske sokan karakterler`|erişimtarihi=02.11.2 Kasım 2008}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Time Turk|url=http://www.timeturk.com/Makbule-Turk-ailesini-tehdit-ediyor-27975-haberi.html |başlık=Makbule Türk ailesini tehdit ediyor|erişimtarihi=02.11.2 Kasım 2008}}</ref> Makbule ve diğer dizi karakterlerinin, izleyici bağlamında arzu edilmeyen davranış modelleri yaratarak toplumsal yaşamı riske sokmakta olduğu belirtildi. Bu makaleyi ele alan Dr. Ünal Şentürk, daha sonra yaptığı açıklamalarda Aslı ve Cem'in boşanma nedeni bilinmediği ve aynı evde yaşamalarını da toplumsal bir risk olarak gösterdi.<ref name="risk">{{Haber kaynağı|yayımcı=Sabah |url=http://haber.superonline.com/haber/2008/10/12/64139.html |başlık=Gülse'den şok cümleler |erişimtarihi=07.11.7 Kasım 2008}}</ref> Dizinin senaristi Gülse Birsel bu konuda yazdığı yazıda şunları belirtti:<ref name="risk"/>
<blockquote>{{quote|
Makbule'ye iftira atılmıştır, onuru çiğnenmiştir. Kendisi eteği belinde, namuslu, örf ve âdetlerine bağlı bir ev kızıdır. Ayrıca da eski sözlüsü Sayın Altıntop'la aynı evde değil yan yana evlerde yaşamaktadırlar}}
</blockquote>
[[Türkiye]]'de 3 Temmuz 2005'ten beridir uygulanan ''Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezlerinin Kurulmasına İlişkin Kanun''<nowiki>'</nowiki>un önemi açıklanırken Engin Günaydın'dın canlandırdığı ''[[Burhan Altıntop|Burhan]]'' karakteri, Adalet Bakanı [[Mehmet Ali Şahin]] tarafından örnek gösterildi.<ref>{{Haber kaynağı| yayımcı=[[Taraf]] |url=http://www.taraf.com.tr/haber/20601.htm |başlık=Denetimli serbestliğe ‘Avrupa Yakası’ örneği |erişimtarihi=05.11.5 Kasım 2008}}</ref>
Memur-Sen konfederasyonuna bağlı Diyanet-Sen Genel Teşkilatlanma Sekreteri, Avrupa Yakası ve diğer dizilerde kullanılan isimlere tepki gösterildi. ''Burhan, Taceddin, Gaffur'' isimlerinin kökeninin [[din]]e dayandığını ve bu isimlerin verildiği karakterlerin ise kötü, saf ve aptal olmasından dolayı milletin milli ve manevi duygularında onarılması güç tahribatlara yol açtığını iddia etti.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=[[Millî Gazete]] |başlık=Ekrandan tahribata son verilsin |url=http://www.milligazete.com.tr/index.php?action=show&type=news&id=63351 |erişimtarihi=01.11.1 Kasım 2008}}</ref>
=== Oyunculara etkisi ===
''Avrupa Yakası'' dizisinde var olan karakterleri canlandıran [[Avrupa Yakası oyuncu listesi|oyuncuların]], dizide gösterdikleri performans sonucu çoğu reklam ve sinema filmlerinde yer aldı. Dizi başladıktan sonra kadrodan 8 oyuncu, [[reklam|reklam filmlerinde]] oynamaya başladı.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Hürriyet |başlık=Avrupa Yakası Reklam Ajansı |yazar=Serin, Ayten |url=http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2005/06/26/663893.asp |erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref> [[Levent Üzümcü]] (Garanti Bankası), [[Gülse Birsel]] (Turkcell, TTNET), [[Ata Demirer]] (Vestel), [[Evrim Akın]] (Bellona), [[Hümeyra]] (Taç perde), [[Bülent Polat]] (Blue House), [[Yavuz Seçkin]] (Aras Cargo), [[Veysel Diker]] (Kompen) reklamlarda yer aldılar. Sonraki dönemlerde [[Şenay Gürler]] ve [[Gazanfer Özcan]] da reklamlarda rol aldılar.<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Sabah |başlık=Avrupa Yakası reklam fabrikası |yazar= |url=http://arsiv.sabah.com.tr/2005/01/12/gny/gna101-20050112-200.html |erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref> Diziye 3. sezonda katılan ve canlandırdığı karakter ile popülaritesi artan [[Engin Günaydın]], Garanti Bankası reklamlarında yer alırken<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı= |başlık=İşte en çok kazanan reklam yıldızı
|yazar= |url=http://www.samanyoluhaber.com/haber-107378.html |erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref>, Gülse Birsel, Whirlpool<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı= |başlık=Birsel, Whirlpool’un “tazyik”i altında...
|yazar= |url=http://www.marketingturkiye.com/ReklamDunyasi/Kampanyalar/02Detay.asp?no=5843|erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref>; [[Sarp Apak]], Turkcell<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı= |başlık=Artık Selo yok... Yerine Tanrıverdi geldi...
|yazar= |url=http://www.nethaber.com/Ekonomi/2559/Artik-Selo-yok-Yerine-Tanriverdi-geldi |erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref>; [[Hasibe Eren]] ise Şekure adlı kurgusal bir karakteri canlandırdığı Akpet<ref>{{Haber kaynağı|yayımcı=Sabah |başlık=Reklam dünyasında yeni bir ikili doğdu
|yazar= |url=http://arsiv.sabah.com.tr/2007/06/15/gny/haber,A761EF34F64E4292A87E29EADD84579D.html |erişimtarihi=09.11.9 Kasım 2008}}</ref>, [[Binnur Kaya]]<ref>{{Haber kaynağı|url=http://arsiv.sabah.com.tr/2009/03/09/gny/haber,B8FED640148547C99688780C9CB84A35.html |başlık=Dilber Hala reklam yüzü oldu |yayımcı=Sabah |erişimtarihi=12 Mart 2009}}</ref> ise 6. sezonda canlandırdığı Dilber Hala karakteriyle D-Smart reklamlarında yer aldılar.
[[Sarp Apak]], [[Bülent Polat]] gibi dizide popüler olan oyuncular çeşitli sinema filmlerinde rol alırken, 2003’te ''[[Gayet Ciddiyim]]'', 2004'te ''[[Hâlâ Ciddiyim]]'' ve 2005'te ''[[Yolculuk Nereye Hemşerim]]'' adındaki kitaplarını piyasaya sunan dizinin senaristi ve oyuncusu [[Gülse Birsel]], RTÜK'ün yirmi dakikada bir reklam kuşağına girilecek kuralının sonucu dizinin süresinin 90 dakikası olması sebebiyle haftanın yedi günü dolu olmasıyla kitap yazamadığını belirtti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ucankus.com/haberic.asp?pw=46176 | başlık = ‘RTÜK yüzünden kitap yazamıyorum!’ | erişimtarihi = 14.11.2008 Kasım 2008| arşivurl = http://web.archive.org/web/20090217144312/http://www.ucankus.com:80/haberic.asp?pw=46176 | arşivtarihi = 17 Şubat 2009}}</ref>
== Yayın takvimi ==
* Bonus Card Uluslararası Komedi Filmleri Festivali<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sabah.com.tr/2008/10/31/gny/haber,BAFADA5FFA764BF082A17EAA7D712CCD.html | başlık = Gazanfer Özcan'a 'komedinin onuru' | erişimtarihi = 1 Kasım 2008 | yayımcı = [[Sabah gazetesi]] | arşivengelli = evet}}</ref>
** Komedi Onur Ödülü: [[Gazanfer Özcan]]
* 35. Altın Kelebek Ödülleri (2008)<ref>{{Web kaynağı | url = http://haber.mynet.com/detay/populer-kultur/-35-Altin-Kelebek-Odulleri-dagitildi/13Mayis2008/O1210669570531 | başlık = '35. Altın Kelebek Ödülleri dağıtıldı" | erişimtarihi =2 02.11.2008Kasım 2008| arşivurl = http://web.archive.org/web/20081206133729/http://haber.mynet.com:80/detay/populer-kultur/-35-Altin-Kelebek-Odulleri-dagitildi/13Mayis2008/O1210669570531 | arşivtarihi = 6 Aralık 2008}}</ref>
** En İyi Kadın Oyuncu (Komedi): [[Binnur Kaya]]
** En iyi erkek komedi oyuncusu: [[Tolga Çevik]]
** En İyi Dizi: Avrupa Yakası
** Yılın En İyi Kadın Sinema ve Dizi Oyuncusu: Binnur Kaya
* 34. Altın Kelebek Ödülleri (2007)<ref>{{Haber kaynağı| url=http://haber.mynet.com/detail_news/?type=Actuel2&id=O1179824034956&date=22Mayis2007 |başlık=''34. Altın Kelebek Ödülleri'' sahiplerini buldu |yayımcı=Mynet |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref>
** En İyi Dizi (Komedi): ''Avrupa Yakası''
** En İyi Kadın Oyuncu (Komedi): [[Hasibe Eren]]''
{{col-2}}
* 33. Altın Kelebek Ödülleri (2006)<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.kenthaber.com/Arsiv/Haberler/2006/Mayis/16/Haber_138167.aspx |başlık=Altın Kelebek ödülleri sahiplerini buldu |yayımcı= |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref>
** En İyi Dizi (Komedi): ''Avrupa Yakası''
** En iyi kadın komedi oyuncusu: Gülse Birsel
** En iyi erkek komedi oyuncusu: Engin Günaydın
* 32. Altın Kelebek Ödülleri (2005)<ref>{{Haber kaynağı| url=http://senaristim.blogspot.com/2005/04/altin-kelebek-senaryo-dln-cemberimde.html |başlık=ALTIN KELEBEK SENARYO ÖDÜLÜ'NÜ "CEMBERİMDE GÜL OYA," ALDI |erişimtarihi=06.11.6 Kasım 2008}}</ref>
** En iyi komedi dizisi: ''Avrupa Yakası''
** En iyi kadın komedi oyuncusu: Gülse Birsel
== Gelişmeler ==
=== Sansür ===
''Avrupa Yakası'' dizisi çeşitli sansürlere maruz kaldı. Özellikle [[RTÜK]]'ün uyguladığı bipleme ve buzlama tekniği önplana çıktı. Örneğin 6. sezonda [[Ata Demirer]]'in canlandırdığı [[Volkan Sütçüoğlu|Volkan]] karakterinin üzerine giydiği t-shirtte "[[Hotmail]]" sitesine itafta bulunarak yazılan "Hotmale" yazısı, [[atv]] tarafından buzlama tekniği ile dizinin tekrar bölümlerinde [[sansür]]lendi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://sabah.com.tr/2008/09/30/gny/haber,50B7315101FA42D585C145BB8B25B0CD.html | başlık = Volkan'ın tişörtü buz kesti! | erişimtarihi = 10 Ekim 2008 | ilk = Yüksel | son = Aytuğ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20081007042354/http://www.sabah.com.tr:80/2008/09/30/gny/haber,50B7315101FA42D585C145BB8B25B0CD.html | arşivtarihi = 7 Ekim 2008}}</ref> "Hotmale" kelimesi [[gey]]lere yönelik içeriğiyle tanınan popüler bir İnternet sitesinin ismi olması ve [[Türkçe]] karşılığı "azgın" ya da "seksi" olması buna neden oldu. Ata Demirer yaptığı açıklamada kelimenin gay porno sitesi olduğunu bilmediğini belirtti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=133666,8 | başlık = Tişörtü severek giydim, meğer gay sitesiymiş | erişimtarihi = 29 Ekim 2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150415133936/http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=133666,8 | arşivtarihi = 15 Nisan 2015}}</ref> [[RTÜK]]'ün buzlama tekniği, dizinin 166. bölümünde Tahsin Bey'in elinde tuttuğu ''[[Sabah]]'' gazetesinin bir bölümünün buzlanması ile tekrar yer aldı.<ref name="buz">{{Web kaynağı | url = http://www.sabah.com.tr/2008/10/17/gny/haber,6620691BBB00430C85E96B8E18D53369.html | başlık = Ekranda buzul çağı ilkelliği | erişimtarihi =17 Ekim 17.10.2008 | yazar = Aytuğ, Yüksel | arşivurl = http://web.archive.org/web/20081021191155/http://www.sabah.com.tr:80/2008/10/17/gny/haber,6620691BBB00430C85E96B8E18D53369.html | arşivtarihi = 21 Ekim 2008}}</ref> Buzlanan kısım ise gazetede yer alan bir reklamdı. 169. bölümde ise dizi yayınlanmadan önce RTÜK`ün [[Türkçe]]nin kötü kullanıldığı gerekçesiyle daha önceki bir bölüm için verdiği uyarı yazısı yayınlandı. Daha sonra bölüm, yayınlandığı süre boyunca yaklaşık olarak 80 kez biplendi. Verilen bilgilere göre `manyak`, `aptal`, `gerizekalı`, `çüş`, `salak` gibi kelimelerin biplendiği ortaya çıktı.<ref>{{Haber kaynağı| url=http://www.sicakgundem.com/haberdetay.asp?bolum=8543&uyeid=0 |yayımcı=sıcakgundem.com |başlık=Avrupa Yakası tam 80 kez 'bip'lendi ! |erişimtarihi=14.11. Kasım 2008}}</ref>
=== Oyuncu değişimleri ===
| 