Altı Gün Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
BotHorizon (mesaj | katkılar)
k Geçersiz tarih formatı düzeltiliyor.
35. satır:
| başlık = Prelude to the Six Days
| work = The Washington Post
| erişimtarihi =20 Haziran 2008| tarih =18 Mayıs 2007| url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/17/AR2007051701976.html
| erişimtarihi = 2008-06-20
| tarih = 2007-05-18
| url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/17/AR2007051701976.html
}}</ref>
 
Satır 46 ⟶ 44:
=== Süveyş Krizi sonrası ===
 
1956 [[Süveyş Krizi]], [[Mısır]] açısından askeri bir yenilgi, ancak politik bir zafer olmuştur. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ve [[Sovyetler Birliği]]'nden gelen ağır siyasi baskılar, İsrail'in kuvvetlerini [[Sina Yarımadası]]'ndan çekmesine yol açmıştır. 1956 savaşından sonra, Mısır sınır bölgesinin askerden arındırılması ve gerillaların sınırı geçip İsrail'e girmesini engellemek amaçlı bir Birleşmiş Milletler [[Barış Gücü]]'nün, Birleşmiş Milletler Acil Durum Kuvveti'nin yerleştirilmesine razı olmuştur. Mısır aynı zamanda önceki Süveyş Krizi'nde İsrail gemilerine kapatıp, krizin tırmanmasına sebep olan [[Tiran Boğazı]]'nı tekrar açmayı kabul etti. Sonuç olarak İsrail-Mısır sınırı bir süre sakin kaldı.<ref name = "Encarta: Israel">{{Web kaynağı | url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761575008_10/Israel.html | başlık = Israel (country) | erişimtarihi =18 March 18,Mart 2007 | yayımcı = Encarta Encyclopedia | arşivurl = http://web.archive.org/web/20091028083048/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761575008_10/Israel.html | arşivtarihi = 28 Ekim 2009}}</ref>
 
1956 krizi sonrasında bölgede sürdürülmesi mümkün olmayan bir denge oluştu. Bu dönemde hiçbir Arap ülkesi İsrail'i diplomatik olarak tanımamıştı. [[Suriye]] ise Sovyet Bloğu'ndan aldığı destekle 1960'ların başında İsrail'e karşı gerilla saldırılarına destek veriyordu.<ref>Rabil, 2003, pp. 17-18.</ref>
Satır 87 ⟶ 85:
16 Mayıs akşamı saat 10’da, [[UNEF]] komutanı General Indar Jit Rikhye, [[Birleşik Arap Emirlikleri]]’nin Savunma Bakanlığı’nda çalışan General [[Mohammed Fawzy]]’den bir mektup aldı. Mektupta şunlar yazıyordu: “Bilginize sunulur, tüm B.A.E. zırhlı birliklerine İsrail’e karşı yapılacak bir harekâta hazır olmaları için emir verdim. Her an herhangi bir Arap ülkesine karşı saldırı hareketi patlak verebilir. Bu talimatlardan dolayı birliklerimiz Sina’da doğu sınırlarımızda zaten hazır. Sınırlarımız boyunca gözlem noktaları kuran tüm BM güvenliği adına, senin acilen tüm birliklerini geri çekme emri çıkartmanı rica ediyorum.” Rikhye, Genel Sekreter'e talimatlar için rapor vereceğini söyledi.<ref>Rikhye, 1980, pp. 16-19.</ref>
 
BM Genel Sekreteri [[U Thant]] Mısır hükûmeti ile görüşmeyi kabul edeceğini ekledi; fakat 18 Mayıs günü Mısır Dışişleri Bakanı BM Acil Müdahale Kuvveti’nin içindeki birlikleri ile ulusları, Mısır ve Gazze şeridi’nin sınırlandırıldığını ve onların acilen orayı terk etmesi gerektiğini söyledi. Mısır kuvvetleri UNEF(United Nations Emergency Force) birliklerinin kendi sınırlarına girmesini engelledi. [[Hindistan|Hint]] ve [[Yugoslavya|Yugoslav]] hükûmetleri U Thant’ın kararını önemsemeden UNEF’ten kendi birliklerini çekme kararı aldı. Bu olaylar meydana gelirken, U thant UNEF’in İsrail sınırlarına yeniden konuşlanmasını önerdi; fakat İsrail bunu reddetti. UNEF askerleri ile Mısır’ın ilk saldırısını durdurmak istemesi yüzünden tartıştı.<ref>Oren, 2002, p. 72</ref> Mısır’ın muvazzaf milletvekili bu olaylardan sonra U Thant’ı UNEF’in Sina ve Gazze Şeridi’nde hazır bulunuşunu sınırlandıracağı kararını verdiğini söyleyerek bilgilendirdi. Ve geri çekilmenin mümkün olduğunca gerçekleşmesini istedi. 19 Mayıs’ta UNEF komutanı geri çekilmek için emir aldı.<ref>[http://www.un.org/Depts/dpko/dpko/co_mission/unef1backgr2.html "First United Nations Emergency Force (UNEF I) - Background"]</ref><ref>BBC On this Day, [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/5/newsid_2654000/2654251.stm 1967: Israel launches attack on Egypt]. Retrieved 8 October 2005.</ref> Daha sonra Mısır başkanı [[Cemal Abdül Nasır]] Sina’ya tekrar askeri birliklerini konuşlandırdı ve İsrail sınırındaki tanklar ve birlikler ile ilgilenmeye başladı.<ref name = "MFA: The Arab-Israeli Wars">{{Web kaynağı | url = http://www.mfa.gov.il/MFA/History/Modern+History/Centenary+of+Zionism/The+Arab-Israeli+Wars.htm | başlık = The Arab-Israeli Wars | erişimtarihi =4 2007-03-04Mart 2007| yayımcı = Israeli Ministry of Foreign Affairs | tarih =2 2003-09-02Eylül 2003| ilk = Netanel | son = Lorch | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130420125010/http://www.mfa.gov.il/MFA/History/Modern+History/Centenary+of+Zionism/The+Arab-Israeli+Wars.htm | arşivtarihi = 20 Nisan 2013}}</ref>
 
=== Tiran Boğazı ===
Satır 221 ⟶ 219:
Savaşın ikinci gününde Arap medyası Amerikan ve İngiliz bölüklerinin İsrail'in yanında savaştığını belirten haberler sundu. Kahire Radyosu ve hükümetin gazetesi ''[[Al-Ahram]]'' çeşitli iddialarda bulundu. İddialardan bazıları şunlardır: Uçak gemilerinden kalkan ABD ve İngiliz uçakları Mısır'a karşı sortiler düzenledi; [[Libya]]'daki Amerikan Wheelus Hava Üssü'nden kalkan uçaklar Mısır'ı vurdu; Amerikan casus uyduları İsrail'e görüntüler sundu. [[Cemal Abdülnasır|Nasır]] döneminde "Al-Ahram"ın yöneticiliğini yapan Mohamed Hassanein Heikal da [[El Cezire]] kanalında benzer iddialarda bulundu. Muammer Kaddafi'nin Libya hükümeti de bu iddiaları onayladı. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ve [[İngiltere]] bu iddiaları ne kabul etmek ne de inkar etmek için pek çaba sarfetmedi. Benzer iddialar Şam ve Amman Radyolarından da yapıldı. Mısır medyası Kral Hüseyin'in İngiliz uçaklarını radarda kendi gözleriyle gördüğünü söyledi.
 
Arap dünyası dışında ABD ve İngiltere'nin savaşa karışma ihtimali pek ciddiye alınmadı. İngiltere, ABD ve İsrail suçlamaları yalanladı. İsrail, Mısır ve Ürdün telefon hatlarına girmeyi başardı. Bundan iki gün sonra gerçekleşen Nasır ve Ürdün Kralı Hüseyin arasında geçen telefon konuşması 8 Haziran'da İsrail tarafından ortaya çıkarılınca Mısır'ın prestiji daha da azaldı.<ref name=tape>{{Haber kaynağı|work = The New York Times|başlık= Israelis Say Tape Shows Nasser Fabricated 'Plot'; Recording Said to Be of Phone Call to Hussein Gives Plan to Accuse U.S. and Britain|date =9 Haziran 1967-06-09|page = 17|url = http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0812F9385E137A93CBA9178DD85F438685F9|format = PDF (subscription required)|accessdate =28 Haziran 2007-06-28}}</ref>
 
{{Quote|Nasır: ...ABD'yi de ekleyelim mi? Bundan haberiniz var mı, ABD'nin İsrail ile işbirliği yaptığını bildirelim mi?<br />Hüseyin: Alo. Duymuyorum, bağlantı berbat - Sizin ile Kral'ın konuştuğu Kraliyet Sarayı hattı kötü.<br />Nasır: Alo, ABD ve İngiltere mi diyeceğiz yoksa sadece ABD mi?<br />Hüseyin: ABD ve İngiltere<br />Nasır: İngiltere'nin uçak gemileri var mı?<br />Hüseyin: (Cevap anlaşılmıyor).<br />Nasır: İyi. Kral Hüseyin anons yapacak ve ben anons yapacağım. Teşekkür ederim... Majesteleri Amerikan ve İngiliz mevcudiyetiyle ilgili anons yapacak mı?
Satır 229 ⟶ 227:
{{quote|Düşman sahillerinde, düşmanın savaş çabalarına yardım eden Amerikan ve İngiliz uçak gemilerinin varlığı müspettir. Ayrıca, İngiliz uçakları, gün ışığında Suriye ve Mısır cephelerine saldırdı, bunun yanı sıra Amerikan keşif uçakları pozisyonumuzu ifşa etti... Abartmadan diyebiliriz ki, düşmanımız hava kuvvetlerinin normal gücünün üç katı büyüklüğünde hareket etti.}}
 
Fakat, Kral Hüseyin, sonradan Amerikan ordu desteğinin varlığını inkar etti. 30 Haziran'da New York'ta, savaşta "Amerikan ve de İngiliz uçaklarının yer almadığı" konusunda "tamamen ikna olduğunu" belirtmiştir.<ref name=envoys>{{Haber kaynağı|başlık= Envoys Say Nasser Now Concedes U.S. Didn't Help Israel|work = The New York Times|last = Smith|first = Hedrick|date =15 Eylül 1967-09-15|pages = Page 1, Col. 5, Page 3, Col. 1|accessdate =28 Temmuz 2007-07-28}}</ref> Eylül ayında ''[[The New York Times]]''{{'}}da çıkan habere göre Sudan'da [[Hartum Çözümü]] konusunda bir araya gelen Arap liderlere özel olarak görüşen Nasır önceden sunduğu iddiaların asılsız olduğunu belirtmiştir.<ref name=envoys/>
 
Yalnız İsrail ile savaşmaktan ziyade Arapların Amerikan ve İngiliz ordularıyla da savaşıyor olma iddiası Arap dünyasında itibar kazandı. Konuyla ilgili [[Cidde]]'deki İngiliz temsilci şunları söyledi:
Satır 244 ⟶ 242:
''[[Six Days of War]]'' yazarı tarihçi [[Michael Oren]]'in iddiasına göre Arap liderlerin yalan iddiaları yaymasının sebebi Sovyet desteğini garantiye almaktı.<ref name="oren216">Oren, 2002, pp. 216–218.</ref> Savaş sonunda İsrail zaferinin büyüklüğü ortaya çıkmaya başlayınca, önce de yapılan bu iddialar sayesinde Nasır ve diğer Arap liderler suçlanmaktan kurtuldu. Bu iddialar doğrultusunda petrol üreten Arap ülkeleri İngiltere ve ABD'ye ambargo uygulamaya karar verdi.
 
Altı Arap ülkesi ABD ile diplomatik bağlarını kesti ve Lübnan elçisini geri çağırdı.<ref>{{Haber kaynağı|work = The New York Times|last = Smith|first = Hedrick|başlık= As the Shock Wears Off; Arab World, Appraising Its Defeat, is Split as it Gropes for Strategy|date =14 Haziran 1967-06-14|page = 16|url = http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FE3B5E137A93C7A8178DD85F438685F9|format = PDF subscription required|accessdate =28 Haziran 2006-06-28}}</ref> Genel açıdan, Altı Gün Savaşı Ortadoğu'da Amerika'ya karşı radikalliği, solcu ve dinci hareketleri ve terör sürecini hızlandırdı. Hatta, bu durum Arap dünyasının ötesine geçip İran, Pakistan ve diğer üçüncü dünya ülkelerinin Amerikan karşıtı tavırlarını belirledi.<ref>[[George Lenczowski]], ''American Presidents and the Middle East'', p 113</ref>
 
== ABD ve İngiliz çatışma dışı yardımları ==