Kösem Sultan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Türkçeleştirme, değiştirildi: {{En icon}} → {{İng}} (6) AWB ile
Ethem Kaptan (mesaj | katkılar)
Kösem Valide Sultan için konulan resim belirtilenen nedenlerden dolayı kaldırılmıştır. 1) Resim açık bir şekilde Valide Sultan'a, Osmanlı-Türk-İslam kaidelerine yapılmış olan bir saygısızlıktır. Sayfadaki şahıs bir halife annesidir. 2) Resimin tarihi bilgilere uygun olarak Kösem Valide Sultan'ı tasvir ettiği şaibelidir. O dönemki Osmanlı sarayında katiyyen böyle bir resmin çizilmesi imkansızdır. Şayet bu resim yabancı kaynaklar tarafından çizildi ise kişiye saygısızlık amacı ile çizildiği ortada
2. satır:
{{Kraliyet bilgi kutusu
| isim = '''Kösem Sultan <br /> كوسم سلطان'''
| resim = Kösem Sultana.jpg
| resim_boyutu =
| veraset = [[Haseki Sultan]]
Satır 208 ⟶ 207:
Örneğin şu araştırmacılar onu şiddetle eleştirmektedirler:
* M. Cavid Baysun, karıştığı işlerin bir neticesi olarak birçok dost ve hayli düşman kazanan biri olduğunu belirttiği Kösem Sultan'ın, iktidarı sımsıkı elde tutmak gayretiyle en tehlikeli teşebbüslere giriştiğini ve hatta amaçları için en yakınlarını dahi feda edebilecek bir yaratılışta olduğunu ileri sürer.<ref>Baysun, Cavid, "Kosem Sultan" ''İslam Ansiklopedisi'' Istanbul, Cilt:VI say:915-923</ref>
* [[Ahmet Refik Altınay|Ahmed Refik]], Kösem Sultan'ın şefkatli biri olmasının yanında saltanat hırsı olan bir kadın olduğunu söyler. Dahası henüz hasekilik döneminde saltanatı ele geçirmeye çalıştığını ve nüfuzunu arttırmak için siyasi bağlantılar kurduğunu belirtir.<ref name="ahmetrefik"/> Ayrıca [[Kadınlar saltanatı]] adı verilen dönemde, Osmanlı tarihinin en güçlü Valide Sultan'ı olduğunu düşünmektedir.<ref name="ahmetrefik">Altunay, Ahmet Refik (2051) ''Kösem Sultan Kadınlar Saltanatı'', İstanbul: Yeditepe Yayınevi ISBN 6059787147 Orijinal Osmanlıca baskı: İstanbul AH.1332 (1916) ve 1923</ref>
* [[Nicolae Iorga|Nicoliae Jorga]] ise Kösem Sultan'ı dindar, asil ve yetenekli bir Osmanlı kadını olarak tasvir eder.<ref name="yorga">Jorga, Nicolae (Tr. çev.: Kemal Beydilli ve Nilüfer Epçeli), (2005) ''Osmanlı İmparatorluğu Tarihi' ' 5.Cilt, Istanbul: Yeditepe Yayinevi, ISBN 6053556008. Orijinal: Almanca ''Geschichte des Osmanischen Reiches</ref>
* M. Çağatay Uluçay, Osmanlı hanedan tarihinin en tanınmış kadını olarak gösterdiği Kösem Sultan'ın özellikle Sultan İbrahim'e güzel cariyeler sunarak gücü elinde tutmayı amaçladığı görüşündedir. Dahası yazara göre, Kösem sırtını yeniçerilere dayayarak devleti istediği gibi yönetmiş,hırslı ve pek çok kanlı olayda başrol oynamıştır. Ancak yazar yine de onun hayırsever yanına dikkat çekmeden geçemez.<ref name="ulucay">Uluçay, M. Çağatay (1992) ''Padişahların Kadınları ve Kızları''' Ankara:Türk Tarih Kurumu, ISBN 9751604613 (2011 versiyonu. İstanbul:Ötüken Neşriyat ISBN 9754378405)</ref>
* [[Yılmaz Öztuna]], Kösem Sultan için daha sert bir tutum sergiler. Yazara göre Büyük Valide Sultan politikaya aşık olmuştur ve tek amacı saltanat sürmek, emir vermek ve devleti yönetmektir.<ref name="oztuna">Öztuna, Yılmaz (2015 9. baskı) ''Osmanlı Hareminde Üç Haseki Sultan''. İstanbul:Ötüken Neşriyat, ISBN 9754373485</ref>
* [[Stanford Shaw]]da da benzer bir suçlamada bulunur, padişahın servetinin çoğunu yönetici sınıf arasında dağıtarak gücünü arttırma çabası içinde olduğunu ileri sürer.<ref name="sshaw">Shaw, Stanford (Tr. çev.:Mehmet Harmancı) (1994 2.bas.) ''Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye 1 Cilt'', İstanbul: E Yayınları ISBN 9753901593 İngilizce aslının son edisyonu:Shaw, Stanford J. (1976) ''History Ottoman Empire: Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire, 1280-1808 Vol.1'' , New York:Cambridge University Press ISBN 978-0521291637 [http://psi424.cankaya.edu.tr/uploads/files/Shaw,%20Ott%20Emp%20Mod%20Turkey%202-1.pdf] {{İng}}</ref>
* A. D. Alderson , Kösem Sultan'ı komplo kuran, entrikacı ve gücü sürekli elinde tutan biri olarak gösterir.<ref name="alderson">Alderson, A.D. (1956) ''The Structure of the Ottoman Dynasty'' Londra:Claredon Press {{İng}}</ref>
* Said Öztürk ve [[Recep Tayyip Erdoğan|Ahmet Akgündüz]]'ün ortak çalışmasında, IV. Murad döneminde çıkan kimi isyanların sorumlusu olarak Kösem Sultan gösterilir. Dahası Sultan İbrahim döneminde Kösem Sultan'ın varlığının, Osmanlı hanedanının en acı günlerinden olduğu savunulur.<ref name="ozturkakgunduz">Öztürk, Said ve Akgündüz, Ahmet (2000) ''Bilinmeyen Osmanlı (Sıvama Cilt)'', İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı / Prestij Kitaplar, ISBN : 9789757268284</ref>
Satır 218 ⟶ 217:
Bu eleştirici yazarların aksine diğer bazı yazarlar Kösem Sultan için olumlu düşünmektedirler:
* Son Osmanlı vakanüvisi [[Abdurrahman Şeref]] Kösem Sultan'ın namuslu, şerefli olduğunu ve devlet işlerinin düzgün yürütülmesine katkı sağladığı görüşündedir.<ref>Abdurrahman Şeref, ''Tarih-i Devlet-i Osmaniye'', İstanbul: AH. 1309-1312, 1315-1316) (Osmanlıca)</ref>.
* Caroline Finkel, Kösem Sultan'ın farklı bir yönüne,devletin güvenliği için yaptığı ve yapmayı planladığı projelere dikkat çeker. Yazara göre Kösem Sultan kudretli bir Osmanlı kadınıdır.<ref name="finkel">Finkel, Caroline (2006) ''Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300-1923'' Londra:John Murray ISBN 978-0719561122 {{İng}}</ref>.
* Leslie P. Peirce, Kösem Sultan için olumlu bir tablo çizerken onun kadınlar saltanatındaki renkli ve nüfuzlu hasekilerin sonuncusu olduğunu belirtir.<ref name="peirce2"/><ref name="peirce1"/>
* Necdet Sakaoğlu Kösem Sultan'ın Osmanlı hanedan tarihinde özel bir yeri olduğunu söyleyerek Osmanlı siyasetinin en buhranlı döneminde en etkili olan kadın olduğuna dikkat çeker.<ref name="sakaoğlu1"/><ref name="yasamyapit2">Sakaoğlu, Necdet "Kösem Sultan" (1999) ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.57-58 ISBN 975-08-0072-9</ref>
Satır 273 ⟶ 272:
* Uluçay, M. Çağatay (2011 5.bas.). ''Padişahların kadınları ve kızları''' Ankara: Ötüken. ISBN 9789754378405.
* [[Yılmaz Öztuna|Öztuna, Yılmaz]] (2015 9. baskı) ''Osmanlı Hareminde Üç Haseki Sultan''. İstanbul:Ötüken Neşriyat, ISBN 9754373485
* [[Necdet Sakaoğlu|Sakaoğlu, Necdet]] (2008) ''Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler)'', Oğlak Yayıncılık, ISBN 9789753297172
* [[Ahmet Şimşirgil|Şimşirgil, Ahmet]] (2014) ''Valide Sultanlar ve Harem'' İstanbul: Timaş Yayınları, ISBN 978-605-08-1616-7
* Kumrular, Özlem (2015) ''Kösem Sultan (İktidar Hırs ve Entrika)'' İstanbul: Doğan Kitap ISBN : 9786050930528
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kösem_Sultan" sayfasından alınmıştır