Türk Kurtuluş Savaşı'nda Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎Hazırlık dönemi: Ufak düzenleme yapıldı
k →‎Doğu Cephesi: Ufak düzenlemeler yapıldı
263. satır:
[[Dosya:Armenians fleeing Kars.jpg|küçükresim|225px|sağ|[[Kâzım Karabekir]]'in birliklerinin galip gelmesinin ardından Ermeni siviler [[Kars]]'tan Ermenistan'a göç ediyorlar.]]
{{anamadde|Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi}}
Ankara Hükûmeti [[Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi|Doğu Cephesi]]nde o dönemde çeşitli Ermeni örgütleri ve 28 Mayıs 1918 tarihinde kurulmuş olan [[Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti]] ile çatışma ve savaş hâlindeydi. Savaşın en ağır dönemleri 24 Temmuz-7 Kasım 1920 tarihleri arasında gerçekleşti. 7 Kasım 1920 tarihindeki [[Gümrü Muharebesi]], Kâzım (Karabekir) komutanlığındaki<ref name="Genelkurmay"/> [[15. Kolordu (Osmanlı)|15. Kolordu]]nun [[Gümrü]]'ye girmesi ile sonuçlanınca, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti barış istedi.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = La république d'Arménie. 1918-1920 La mémoire du siècle. | soyadı = Ter Minassian | ad = Anahide | yazarbağı = :fr:Anahide Ter Minassian|Anahide Ter Minassian | yayıncı = éditions complexe | yer = Bruxelles | yıl = 1989 | ISBN = 2-87027-280-4 | dil = Fransızca }}</ref> Gümrü'nün alınmasından sonra Sovyetlerle yapılan [[Kars Antlaşması]]'yla bu kent Ermenistan'a geri verildi.<ref name="Soysal">{{Kitap kaynağı | başlık = Türkiye'nin Siyasal Antlaşmaları (1920-1945) | soyadı = Soysal | ad = İsmail | yazarbağı = İsmail Soysal | url = https://books.google.com/books?id=7ntpAAAAMAAJ | cilt = I. | yayıncı = Türk Tarih Kurumu | yıl = 1983 | sayfalar = 41-47 | isbn = 9789751601841 }}</ref>
 
Gümrü'nün alınmasında ve Türkiye ordusunun galibiyetinde Rusya'daki [[Ekim Devrimi]] sonrasındaki Sovyet rejiminin Türklerle mücadele etmekte olan Ermenileri desteklememesinin de rolü bulunmaktaydı. Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin karşısında yer alması ve Ankara hükûmeti'ne mali yardımlarına başlamış olması savaşın gidişatını Türkler için kolaylaştırmıştı. Nitekim yine Kâzım Karabekir'in ordusunun ardından Kasım ayında [[11. Ordu (SSCB)|11. Kızıl Ordu]], diğer Kafkas ülkelerinin ardından Ermenistan'a da girdi.<ref>{{Kitap kaynağı | Broxup, | başlık = The Last Ghazawat: The 1920-1921 Uprising | ad = John B. | soyadı = Dunlop | yıl = 1998 | çalışma = Russia Confronts Chechnya: Roots of a Separatist Conflict | sayfalar = 40 | yayıncı = [[Cambridge Üniversitesi]] Yayınları | ISBN = 0-521-63619-1 | dil = İngilizce }}</ref> Kızıl Ordunun Erivan'a girdiği 29 Kasım 1920 tarihinde [[Ermenistan Komünist Partisi (SSCB)|Ermenistan Komünist Partisi]] hemen egemenliğini ilan etmiş, Aralık ayında da [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] kurulmuştur. Dolayısıyla Sovyet Rusya ve TBMM Hükûmeti karşılıklı bir yarar sağlamış oldular.
 
Sovyet rejiminin tersine, önceki [[Rus İmparatorluğu|Çarlık Rusyası]] rejimi, Ermenilerin destekçisi, hattâ teşvikçisi konumundaydı.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War | soyadı = Erickson | ad = Edward J. | yazarbağı = Edward J. Erickson | yıl = 2001 | yayıncı = Greenwood Publishing Group | ISBN = 978-0-313-31516-9 | sayfalar = 97 | dil = İngilizce }}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | başlık = War and Waste: A Series of Discussions of War and War Accessories | soyadı = Jordan | ad = David Starr | yazarbağı = David Starr Jordan | sayfalar = 172 | dil = İngilizce }}</ref> Rus Çarı [[II. Nikolay]], Rusya altında bir özerk Ermenistan kurulmasını önermiş<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = The Encyclopedia Americana | yıl = 1920 | cilt = 28 | sayfalar = 412 | dil = İngilizce }}</ref> ve daha da iddialı bir vaadle, Osmanlı'da bulunan (Batı Ermenistan vilayetleri diye adlandırılan) altı vilayetin yanı sıra iki Rus Ermeni iline de özerklik sözü vermişti.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık = Protestant Diplomacy and the Near East: Missionary Influence on American Policy, 1810-1927 | soyadı = Grabill | ad = Joseph L. | yıl = 1971 | sayfalar = 59 | ISBN = 978-0-8166-0575-0 | dil = İngilizce }}</ref>