Küçük Satürn Harekâtı: Revizyonlar arasındaki fark

'''Küçük Satürn Harekâtı''', [[II. Dünya Savaşı]],'nın [[Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)|Doğu Cephesi]] sırasında'nde, [[Stavka]]'nın (Sovyet Yüksek Komutanlığı) gerçekleştirdiği bir karşı taarruzdur.

Kızıl Ordu'nun başarıyla yürüttüğü [[Uranüs Harekâtı]] sonunda, Alman 6. Ordu'sunun tamamı, 4. Panzer Ordusu'nun bir kısmı ve bazı Almanya'nın müttefiki ülkelerden birlikler Stalingrad'da kuşatılmıştı. Stavka, Uranüs Harekâtı ardından, Kafkasya'daki ileri hareketi durdurulan Alman [[A Ordular Grubu]]'nun geri bağlantısını kesmek için, Satürn Harekâtı kapalı adıyla ikinci bir genel taarruz planı daha hazırlamıştı. Ancak Stalingrad'da kuşatılan birliklerin hesaplanandan daha güçlü bir kuvvet olduğunun anlaşılması üzerine Satürn harekkatı'nın uygulamaya konulması bir an için aksadı. Ardından Alman Yüksek Komutanlığı, Stalingrad'daki birliklere ulaşmak için [[Kış Fırtınası Harekâtı]] kapalı adıyla bir karşı taarruz başlattı. Bunun ardından Satürn Harekâtı için düşünülen bazı birliklerin Alman ileri harekekitiniharekâtını karşılamakta kullanılması gereği ortaya çıkmıştır. Stavka, Satürn Harekâtı'nı daha dar kapsamlı bir plana tadil ederek Küçük Satürn Harekâtı'nı başlattı. Bu harekâtla, öncelikle Alman Kış Fırtınası Harekâtı'na katılan kuvvetlerin geri bağlantısının kesilmesi amaçlanmıştır.<ref>Chris Bishop, ''Order The Battle, German Panzers in WWII'' Sh: 102</ref>

Alman Güney Ordular Grubu 17 Mayıs'ta ilerleyen Sovyet ordularına karşı bir karşı taarruz başlatmış, bunun devamında gerçekleşen [[İkinci Harkov Muharebesi]] ile Sovyet ordularını ağır bir yenilgiye uğratmıştı.<ref>Glantz (1997), p. 116</ref> Mavi Durum kapalı adıyla planlanan 1942 yaz genel taarruzu ise 28 Haziran'da, Kafkasya petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla başlatılmıştı.<ref>Glantz (1997), p. 117</ref> General Hermann Hoth'un 4. Panzer Ordusu Voronej'i 7 Temmuz'da ele geçirdi<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=5GCFUqBRZ-QC&printsec=frontcover&dq=battle+for+stalingrad&vq=%22Victory+at+Stalingrad%22&source=gbs_citations_module_r&cad=3#v=onepage&q=%22Victory%20at%20Stalingrad%22&f=false Geoffrey Roberts, ''Stalin's Wars from World War to Cold War 1939-1953''] Sh: 129</ref> ve bölgedeki Kızıl Ordu direncini ciddi bir tehdit altına aldı.<ref>Cooper (1978), pp. 415–416</ref> General [[Paul Ludwig Ewald von Kleist|von Kleist]] komutasındaki [[1. Panzer Ordusu]] Ağustos ayı başlarında Rostov'un 500&nbsp;km. güneyindeki<ref>McCarthy & Syron (2002), p. 132</ref> [[Maykop]] petrol sahasına ulaştı. Rostov, 23 Temmuz'da 4. Panzer Ordusu tarafından alınmıştı.<ref>Erickson (1975), p. 362</ref> Hızlı Alman ilerlemesi Sovyetler Birliği'nin güney bölgelerini koparmak ve [[İran]] üzerinden gelen Amerikan yardım ([[Kiralama - Ödünç Verme Antlaşması]]) ulaşım hattını kesme tehdidi yaratmıştır.<ref>Beevor (1998), p. 84</ref> Ancak taarruzu güçten düşmeye başladı. Bu durumu yaratan esas nedenler taarruzun demiryolu hatlarından sağlanan ikmalinde karşılaşılan güçlükler ile asıl taarruzu yürüten çevik ileri unsurların akaryakıt sıkıntısı ve insangücü açığıdır.<ref>Glantz (1997), pp. 119–120</ref> Örneğin bazı panzer tümenlerinde tank sayısı 54'e düşmüştür.<ref>Glantz (1997), p. 120</ref>

Uranüs Harekâtı Stavka'nın Stalingrad'daki Mihver kuvvetleri kuşatmayı amaçlayan stratejik taarruzuna verilen kapalı addır. Taarruz, [[Stalingrad Muharebesi]] sürerken uygulamaya konulmuştur. Uranüs Harekâtı'nın planlaması, 1942 yılı Eylül ayı ortalarından itibaren başlatıldı.<ref>Harryson E. Salisbury, ''Kitle Savaşının Üstadı Mareşal Jukov - G.K. Jukov'' Sh: 207</ref> Bu stratejik taarruzla eşzamanlıeş zamanlı olarak Alman Merkez Ordular Grubu'nu ve Kafkasya'daki Mihver kuvvetlerini imha etmek üzere ayrı planlamalar da yapılmıştır. Cephe hattının güneyde fazlasıyla ileri çıkması Sovyet planlamacıları için bir fırsat sağlamıştır. Bu çıkıntının kanatlarının, zayıf donanımlı ve çok uzun cephe hatlarını tutmakta olan RomenRumen ve İtalyan birliklerince korunuyor olması<ref>Pat McTaggart, (2006)."Soviet Circle of Iron". WWII History: Russian Front Sh: 48–49</ref> da ayrıca bir fırsat yaratmaktadır. Bu fırsatların kullanılması, taarruz çıkış hatlarının (güneyde ve kuzeyde) RomenRumen birliklerinin cephe hattına yönelmesiyle sağlanmış oldu. Bu Mihver ordularının, Sovyet zırhlılarını karşıması için gerek duyulan ağır silahları yoktu. Genel taarruza 19 Kasım 1942 günü şafağında başlandı. Stalingrad'ın kuzeyinden ve güneyinden taarruz eden kuvvetlerin öncü unsurları 22 Kasım'da Don Nehri üzerindeki Kalaç'ta temas kurarak kuşatmayı tamamladılar.<ref>Peter McCarthy, Mike Syron ''Panzerkrieg: The Rise and Fall of Hitler's Tank Divisions'', Sh: 140–141</ref> Bu kuşatma kolları iç ve dış çemberler olarak planlanmıştı. İç çember Stalingrad'daki Mihver kuvvetleri kuşatacak, dış çember ise kuşatmaya derinlik kazandıracaktı, hem içeriden yapılması olası bir çıkış hareketi için derinlik oluşturacak, hem de dışarından yapılacak bir yarma hareketi için savunma hattı oluşturacaktı.<ref>Harryson E. Salisbury, ''Kitle Savaşının Üstadı Mareşal Jukov - G.K. Jukov'' Sh: 212-213</ref> Sonuçta Uranüs Harekâtı, bir kısım Mihver kuvvetini Stalingrad'da kuşatmayı başarmıştı.

Sovyet kuvvetleri, [[Voronej Cephesi]]'nin General [[F. Haribonov]] komutasındaki [[6. Ordu (SSCB)|6. Ordu]]'su, General [[Vatutin]]'in [[Güneybatı Cephesi (SSCB)|Güneybatı Cephesi]]'nın General [[Fyodor Kuznetsov]] komutasındaki [[1. Muhafız Ordusu]], General [[Dimitri Lelyuşenko]] komutasındaki [[3. Muhafız Ordusu]] ve [[5. Tank Ordusu (SSCB)|5. Tank Ordusu]]'dur. Toplamda 370 bin kişilik bir kuvvettir. Mihver kuvvetleri ise İtalyan 8. Ordusu, [[Holllidt Ordu Müfrezesi]] ve Alman [[4. Panzer Ordusu]]'nun [[48. Panzer Kolordusu]]'dur. İtalyan 8. Ordusu, 10 İtalyan tümeni ve bir Alman tümeni ile bir Alman alayından oluşmaktadır. Bu ordu Sovyet taarruzu başlar başlamaz iki Alman tümeniyle takviye edildi. Holldit Ordu Müfrezesi ise iki Alman piyade tümeni, bir panzer tümeni ve RomenRumen 3. Ordu'sundan geriye kalan birliklerden oluşmaktadır. Toplam olarak 210 bin kişilik bir kuvvettir. Sovyet birliklerinin tank gücü, 6. Ordu'da 250, 1. Muhafız Ordusu'nda 504, 3. Muhafız Ordusu'nda 234 ve 5. Tank Ordusu'nda 182 olmak üzere toplam 1.170 tanktır. Mihver kuvvetlerin tank mevcudu ise İtalyan 8. Ordu'sunda 50, Hollidt Ordu Müfrezesi ve 48. Panzer Kolordusu'nda 70 olmak üzere toplam 120'dir.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=kNers27SoBUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false David M. Glantz, ''From The Don To The Dnepr''] Sh: 28</ref>

Mihver savunmasının en güçlü olduğu kesim Don boyunca Boguçar'dan kuzeye Novaya Kalitva'ya kadar olan kesimdir. Bu kesimde İtalyan ve Alman tümenleri 15 – 25&nbsp;km.'lik cephe hatlarında, 5 – 6&nbsp;km. derinlikte iyi düzenlenmiş ateş sistemleri ve istihkam engelleriyle tutulmaktadır. Daha güneyde savunma derinliği düşüktü ve bu kesimde cephe hattı bir kez yarıldığında geri çekilme kaçınılmaz olacaktı. Hollidt Ordu Müfrezesi'nce savunulan Çir Nehri kesiminde ise savunma daha da zayıftı.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=kNers27SoBUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false David M. Glantz, ''From The Don To The Dnepr''] Sh: 29</ref>

Operatif planlamada General [[Fyodor Kuznetsov]] emrindeki iki piyade tümenini 127&nbsp;km.'lik bir cephe hattı boyunca yaymıştı. Asıl taarruzu yapacağı 18&nbsp;km.'lik bölüme ise kalan beş piyade tümenini ve tüm zırhlı kuvvetlerini, üç tank kolordusunu getirmişti.<ref>David M Glantz, '' David M. Glantz, ''From The Don To The Dnepr'' Sh: 33</ref> General [[Dmitri Lelyuşenko]] da kuvvetlerinin büyük bölümünü ve zırhlı kolordusunu 14&nbsp;km. gibi dar bir cephe hattında toplayarak taarruz etmiştir.<ref>David M Glantz, '' David M. Glantz, ''From The Don To The Dnepr'' Sh: 34</ref>