|
<!-- lasers -->
The noble gases are used in [[excimer laser]]s, which are based on short-lived electronically excited molecules known as [[excimer]]s. The excimers used for lasers may be noble gas dimers such as Ar<sub>2</sub>, Kr<sub>2</sub> or Xe<sub>2</sub>, or more commonly, the noble gas is combined with a halogen in excimers such as ArF, KrF, XeF, or XeCl. These lasers produce [[ultraviolet]] light which, due to its short [[wavelength]] (193 [[nanometer|nm]] for ArF and 248 nm for KrF), allows for high-precision imaging. Excimer lasers have many industrial, medical, and scientific applications. They are used for [[microlithography]] and [[microfabrication]], which are essential for [[integrated circuit]] manufacture, and for [[laser surgery]], including laser [[angioplasty]] and [[eye surgery]].<ref>{{cite book |title=Excimer Laser Technology |author1=Basting, Dirk |author2=Marowsky, Gerd |publisher=Springer |year=2005 |isbn=3-540-20056-8}}</ref>
<!-- medical uses -->
Some noble gases have direct application in medicine. Helium is sometimes used to improve the ease of breathing of [[asthma]] sufferers.<ref name=ullmann/> Xenon is used as an [[anesthetic]] because of its high solubility in lipids, which makes it more potent than the usual [[nitrous oxide]], and because it is readily eliminated from the body, resulting in faster recovery.<ref>{{cite journal|author1=Sanders, Robert D. |author2=Ma, Daqing |author3=Maze, Mervyn |title=Xenon: elemental anaesthesia in clinical practice|journal=British Medical Bulletin|year=2005|volume=71|issue=1|pages=115–135|doi= 10.1093/bmb/ldh034|pmid=15728132}}</ref> Xenon finds application in medical imaging of the lungs through hyperpolarized MRI.<ref>{{cite journal|last=Albert|first=M. S.|last2=Balamore|first2=D.|title=Development of hyperpolarized noble gas MRI |journal=Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A|year=1998|volume=402|pages=441–453|doi= 10.1016/S0168-9002(97)00888-7|pmid=11543065|issue=2–3|bibcode= 1998NIMPA.402..441A }}</ref> Radon, which is highly radioactive and is only available in minute amounts, is used in [[radiotherapy]].<ref name=brit />
Soy gazlar, [[eksimer]] olarak bilinen kısa ömürlü, elektronik olarak uyarılmış molekkülleri temel alan [[eksimer lazer]]lerde kullanılır. Lazerler için kullanılan eksimerler Ar<sub>2</sub>, Kr<sub>2</sub> veya Xe<sub>2</sub> gibi soy gaz dimerleri olabilir veya daha yaygını soy gazlar ArF, KrF, XeF veya XeCl gibi eksimerlerde bir halojenle birleşebilir. Bu lazerler kısa [[dalgaboyu]] sebebiyle (ArF için 193 [[nanometre|nm]] ve KrF için 248 nm) yüksek hassasiyetli görüntülemeye fırsat veren [[morötesi]] ışık üretir. Bunlar, [[tümleşik devre]] imalatında ve lazer [[anjiyoplasti]] ve [[göz cerrahisi]] gibi lazer ameliyatlarında temel gereksinim olan [[mikrolitografi]] ve [[mikrofabrikasyon]] için kullanılır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Excimer Laser Technology |yazar= Basting, Dirk; Marowsky, Gerd|yayımcı=Springer |yıl=2005 |isbn=3540200568}}</ref>
Bazı soy gazlar tıpta doğrudan kullanıma sahiptir. Helyum bazen [[astım]] hastalarının solunumunu kolaylaştırmak için kullanılır.<ref name=ullmann/> Ksenon, [[azot oksit]]ten daha etkili olmasını sağlayan yağdaki yüksek çözünürlüğü ve daha hızlı geri dünüşüm sağlayan vücuttan çabucak çıkabilmesi sebebiyle, [[anestezik]] olarak kullanılır.<ref name=Sanders>{{Dergi kaynağı| author=Sanders, Robert D.; Ma, Daqing; Maze, Mervyn | başlık=Xenon: elemental anaesthesia in clinical practice | dergi=British Medical Bulletin | yıl=2005 | cilt=71 | basım=1 | sayfalar=115–135 | doi= 10.1093/bmb/ldh034 | erişimtarihi=2007-10-02 | pmid=15728132 }}</ref> Ksenon hiperpolarize edilmiş MRI yoluyla akciğerlerin tıbbi görüntülenmesinde kullanılır.<ref>{{Dergi kaynağı| son=Albert | ilk=M. S. | yardımcıyazarlar=Balamore, D. | başlık=Development of hyperpolarized noble gas MRI | dergi=Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A | yıl=1998 | cilt=402 | sayfalar=441–453 | url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=11543065&dopt=AbstractPlus | erişimtarihi=2007-10-01 | doi = 10.1016/S0168-9002(97)00888-7}}</ref> Son derece radyoaktif olan ve sadece dakikalarla var olabilen radon [[radyoterapi]]de kullanılır.<ref name=brit />
[[en:Noble gas]]
|
