Antisemitizm: Revizyonlar arasındaki fark

Milattan sonra 9. yüzyıldan itibaren, [[Orta Çağ]] [[İslam]] dünyası [[zımmi]] statüsünde değerlendirdiği Yahudilerin (ve [[Hristiyan]]ların) dinlerini Orta Çağ HıristiyanHristiyan Avrupa'sında olduğundan daha özgürce yaşamalarına izin vermiştir. Müslümanların yönetimi altında, [[Endülüs|İber Yarımadası]]'nda Yahudilere karşı baskıların yaşandığı 11. yüzyıla kadar [[İspanya'daki Yahudi kültürünün altın çağı]] yaşanmıştır.<ref>{{Kaynak|first=María Rosa|last=Menocal|author-link=María Rosa Menocal|başlık=The Ornament of the World: How Muslims, Jews and Christians Created a Culture of Tolerance in Medieval Spain|date=April 2003|publisher=Back Bay Books|isbn=0316168718}}</ref> On birinci yüzyıldan itibaren [[Mısır]], [[Suriye]], [[Irak]] ve [[Yemen]]'de [[sinagog]]ların tahrip edilmesini emreden çok sayıda karar da hayata geçirilmiştir. Kur'an'da yasaklanmasına rağmen, Yahudiler 12 ve 18. yüzyıllar arasında Yemen'in bazı bölgelerinde, [[Fas]]'ta ve [[Bağdat]]'da İslama geçmek ya da ölüm arasında seçim yapmaya zorlanmıştır.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/anti-semitism/Jews_in_Arab_lands_(gen).html The Treatment of Jews in Arab/Islamic Countries]</ref> 1147 yılından itibaren [[Mağrip]] ve Endülüs topraklarını kontrolleri altına alan [[Muvahhidler]]<ref name=islamicworldeb>Islamic world. (2007). In Encyclopædia Britannica. Retrieved September 2, 2007, from [http://www.britannica.com/eb/article-26925 Encyclopædia Britannica Online].</ref> de çok daha köktenciydiler ve zımmilere oldukça sert davrandılar. Din değiştirme ya da ölüm arasında seçim yapmaya zorlanan birçok Yahudi ve Hristiyan göç etti.<ref name=frank>Frank and Leaman, 2003, p. 137-138.</ref><ref>[http://www.myjewishlearning.com/history_community/Medieval/IntergroupTO/JewishMuslim/Almohads.htm The Almohads]</ref><ref>[http://www.theforgottenrefugees.com/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=39 The Forgotten Refugees]</ref> [[Musa ibn Meymun]]'un ailesi gibi kimileri daha ılımlı Müslüman topraklarına göç ederken,<ref name=frank/> diğerleri ise 13. yüzyıldan itibaren Yahudilerin dinlerini değiştirmeleri yönünde gitgide daha büyük bir baskı ile karşı karşıya kaldığı büyüyen HıristiyanHristiyan krallıklarına yerleşmek üzere kuzeye gitti.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/Sephardim.html Sephardim]</ref><ref>Kraemer, 2005, pp. 16-17.</ref>

{{quote|... antisemitizmin genel sebepleri daima İsrailoğullarının kendisinden kaynaklanmıştır, onlara karşı husumet gösterenlerden değil... kendi başlarına gelen felaketlerin sorumlusu, hiç olmazsa kısmen Yahudilerin kendisidir... Yahudiye bu evrensel husumeti hangi erdemler ya da hangi ahlaksızlıklar kazandırmıştır? Neden İskenderiyeliler ve Romalılar, İranlılar ve Araplar, Türkler ve HıristiyanHristiyan uluslarının hepsinden kötü muamele ve nefret görmüştür? Çünkü, bugüne kadar, her yerde, Yahudi içe kapanık bir varlık olmuştur. Peki neden içe kapanıktı? Çünkü kendi grubuna münhasır kalmış, bunu ise hem siyasi hem de dini düzeyde gerçekleştirmiş ya da daha ziyade, siyasi ve dini mezhebine, hukukuna sıkı sıkıya sarılmıştır.}}

== HıristiyanlıkHristiyanlık ve antisemitizm ==

On dokuzuncu yüzyıl boyunca ve kısmen 20. yüzyılda, Yahudilik dinine muhalefet ile ırkçı antisemitizmi birbirinden ayırmaya yönelik artan çabalara karşın Katolik Kilisesi halen güçlü antisemitik unsurları bünyesinde barındırıyordu. 1870 yılında ortadan kalkan [[Papalık devletleri]]nin son dönemlerinde, Yahudiler Getto'nun dışına çıkamıyordu. Ayrıca, [[Cizvitler]] gibi resmi örgütler de, 1946 yılına kadar " Yahudi ırkından gelen ancak babası, büyükbabası ve büyük büyükbabası açık bir şekilde Katolik inancına mensup olmayan" adaylara kapılarını kapalı tutuyordu. Brown Üniversitesi'nden tarihçi David Kretzer, [[Vatikan]] arşivlerinde yaptığı araştırmalar sonucunda, Katolik Kilisesi'nin 19 ve 20. yüzyıllarda "iyi antisemitizm" ile "kötü antisemitizm" arasında bir ayrım uyguladığını iddia ediyor. "Kötü" tür, ırklarından ötürü Yahudilere karşı nefreti körüklüyordu. Bu, gayrıgayri-HıristiyandıHristiyandı, zira HıristiyanlığınHristiyanlığın mesajı etnik kimliğine bakılmaksızın tüm insanlığa yönelikti ve isteyen herkes Hristiyan olabilirdi. "İyi" tür ise, gazeteleri, bankaları ve diğer kurumları kontrol etmek ve sadece servet birikimine önem vermek gibi kendilerine isnat edilen komplolardan ötürü Yahudilere eleştiriyordu. Birçok Katolik [[psikopos]] Yahudileri bu tür nedenler temelinde eleştiren makaleler kaleme almış, Yahudilere karşı nefreti desteklemek ile suçlandığında ise "kötü" antisemitizmi kınadığını belirtmiştir.

"[[Nazizm]] kökenlerini HıristiyanlıktanHristiyanlıktan alan bir görüngü değildir. Hristiyan Yahudilik karşıtlığı ve Hristiyanların Yahudilere uyguladığı şiddetin uzun tarihi olmaksızın Nazi ideolojisi ne tutunabilir ne de uygulanabilirdi. Nazilerin Yahudilere yönelik zulmüne çok fazla sayıda Hristiyan katıldı ya da sempati ile baktı. Diğer HıristiyanlarHristiyanlar ise bu zulmü yeterince protesto etmedi. Ancak NazizimNazizm tek başına Hristiyanlığın kaçınılmaz bir sonucu değildir."

İslam'da antisemitizmin izlerini görmek mümkündür. Kur'an'da Yahudiler için 'bozguncu' ifadesi kullanılmış ve çeşitli defalar Yahudiler ile HıristiyanHristiyanların birbirlerinin dostu olduğu ve de Yahudiler ile dostluk kurulmaması gerektiği bildirilmiştir.<ref>Mâide Suresi 64. Ayet</ref><ref>Mâide Sûresi 51. Ayet</ref>

* Claude Cahen ve Shelomo Dov Goitein, bunu sadece Yahudilere karşı takınılan ve genel olarak gayrı-Müslimleregayrimüslimlere karşı uygulanan ayrımcı uygulamaları içermeyen hasmane tutum olarak tanımlar.<ref name="Shelomo Dov Goitein">[[Shelomo Dov Goitein]], A Mediterranean Society: An Abridgment in One Volume, p. 293</ref><ref name="Cahen">"Dhimma" by Claude Cahen in [[Encyclopedia of Islam]]</ref><ref name="OxfordDic">The Oxford Dictionary of the Jewish Religion, ''Antisemitism''</ref> Bu uzmanlara göre, Orta Çağ'da İslam dünyasında antisemitizm genel ve yaygın olmaktan ziyade yerel ve münferit düzeydeydi [Shelomo Dov Goitein],<ref name="Shelomo Dov Goitein"/> hiç yoktu [Claude Cahen]<ref name="Cahen"/> ya da nadiren görülüyordu.<ref name="OxfordDic"/>

"Zillet" ve "küçülme" kelimeleri Kur'an'da ve sonraki dönem Müslüman yazılarında Yahudiler ile bağlantılı olarak sıklıkla kullanılır. Lewis'e göre, "İslami bakış açısından, bu, geçmişteki isyankarlıklar için kendilerine verilen adil bir ceza idi ve HıristiyanlıkHristiyanlık ve İslamın kudretli güçleri arasındaki mevcut güçsüzlükleri ile kendini gösteriyordu." Kur'an'da Yahudilere yönelik standart atıf Bakara Suresi'nin 61. Ayeti'dir: "Siz şöyle demiştiniz: "Ey Musa, biz bir tek yemeğe asla dayanamayız; bizim Rabbine dua et de bize yerin bitirdiklerinden baklasından, acurundan, sarımsağından, mercimeğinden ve soğanından çıkarıversin." Musa şöyle demişti: "Siz daha aşağı bir nimete daha üstün bir nimeti mi değiştirmek istiyorsunuz? "İnin bir kasabaya; istediğiniz sizin olacaktır." Ve üzerlerine zillet, eziklik ve yoksulluk damgası vuruldu, Allah'tan bir gazaba çarpıldılar. Bu böyle oldu, çünkü onlar Allah'ın ayetlerini inkar ediyor ve haksız yere peygamberleri öldürüyorlardı. İsyan ettikleri için böyle oldu. Sınır tanımıyor, azgınlık yapıyorlardı."<ref name = "Lewis p128">Lewis (1999), p. 128</ref>

Kur'an Yahudileri dinler arası sürtüşme ve rekabet ile ilişkilendirir (Bakara: 113). Yahudilerin bir kısmı kendilerinin Tanrı'nın çocuğu olduğuna ([[Maide Suresi|Maide]]:18) inandıklarını belirtir. Kur'an'a göre, HıristiyanlarınHristiyanların İsa'nın Tanrı'nın oğlu olduğunu iddia etmeleri gibi, Yahudiler de [[Üzeyir]]'in (Ezra) Tanrı'nın oğlu olduğunu ([[Tevbe Suresi|Tevbe]]: 30) ve Tanrı'nın elinin bağlı olduğunu (Maide: 64) iddia ederek küfrederler. "İnsanların iman edenlere en şiddetli düşmanlık duyanlarını Yahudilerle şirke batanlar arasında bulursun" (Maide: 82). Yahudiler arasından bazıları, "kelimeleri yerlerinden kaydırırlar" ([[Nisa Suresi|Nisa]]: 46), kabahat işlemişler, bu yüzden Tanrı "daha önce kendilerine [[helal]] kılınmış tertemiz şeyleri, Yahudilere [[haram]]" kılmıştır (Nisa: 160), "yalancılık etmek için dinlerler" (Maide: 41), ve yine bazıları yasaklanmış olmasına rağmen ribayı almaktadır ve küfre sapanlarına "korkunç bir azap" hazırlanmıştır (Nisa: 161). Kur'an, HıristiyanlarınHristiyanların Yahudilerin İsa'ya tuzak kurdukları iddiasına da katılır, fakat "Allah da tuzak kurdu. Ve Allah, tuzak kuranların en hayırlısıdır" (Ali İmran: 54). Müslümanların bakış açısından, İsa'nın çarmıha gerilmesi bir göz aldanmasıdır ve bu yüzden de Yahudilerin O'na karşı komploları tamamiyle başarısız olmuştur.<ref>Lewis (1999), p. 120</ref> Birçok ayette ([[Ali İmran Suresi|Ali İmran]]: 63; Ali İmran: 71; Nisa: 46; Nisa: 160-161; Maide 41-44; Maide 63-64; Maide: 82; Enam: 92)<ref>Gerber (1986), p. 91</ref> Kur'an Yahudileri kasıtlı olarak kutsal kitapları tahrif etmek ve çarpıtmakla suçlar.

=== HıristiyanlıkHristiyanlık ile farklılıklar ===

Geleneksel olarak, Müslüman topraklarında (HıristiyanlarHristiyanlar ile birlikte) zımmi statüsünde olan Yahudilerin kendi dinlerini yaşamalarına ve kendi iç işlerini yönetmelerine, bir takım koşullara uymaları şartıyla, izin veriliyordu.<ref name = "Gerber p10,20">Lewis (1984), pp.10,20</ref> Müslümanlara [[Cizye]] (her özgür gayrı müslimgayrimüslim erkekten kişi başına alınan vergi) ödemek zorundaydılar.<ref name = "Gerber p10,20"/> İslami yönetim altında, zımmiler daha düşük bir statüdeydiler. Silah taşımalarının ya da Müslümanların da dahil olduğu davalarda şahitlik etmelerinin yasak olması gibi çok sayıda sosyal ve hukuki kısıtlamaya tabiydiler.<ref>Lewis (1987), p. 9, 27</ref> Söz konusu kısıtlamaların çoğu oldukça sembolikti. En haysiyet kırıcı olanı ise, aslında Kur'an'da da hadislerde de yeri olmadığı halde Orta Çağ'ın başlarında [[Bağdat]]'da ortaya çıkan ve düzensiz şekilde uygulanan ayırt edici kıyafet uygulamasıydı.<ref>Lewis (1999), p.131</ref> Yahudiler nadiren öldürülmüş veya sürgün edilmiş ya da din değiştirmeye zorlanmış ve çoğunlukla ikamet ve meslek seçimlerinde serbest bırakılmışlardır.<ref>Lewis (1999), p.131; (1984), pp.8,62</ref>

İslam hukuku, her ikisi de zımmi statüsündeki Yahudiler ile Hristiyanlar arasında bir ayrım yapmaz. Bernard Lewis'e göre, modern zamana kadar Müslüman yönetimlerdeki normal uygulama şeriatın bu yönü ile tutarlı olmuştur.<ref name = "Lewis p128"/> Bu görüşe, tüm zımmiler arasında Yahudilerin en düşük statüye sahip olduğunu savunan Jane Gerber karşı çıkar. Gerber, [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun verdiği [[Osmanlı İmparatorluğu kapitülasyonları|kapitülasyonlar]] çerçevesinde HıristiyanHristiyan cemaatlerinin Yahudilerin yararlanamadığı korumalardan faydalanabildiği sonraki yüzyıllarda bu durumun özellikle belirginlik kazandığını savunur. Örneğin, 18. yüzyılda [[Şam]]'da bir festival düzenleyen bir Müslüman soylu, tüm sosyal sınıfları önem sırasına göre davet ederken, Yahudiler sadece köylüler ve fahişelerin üzerinde kalmışlardı.<ref>Gerber (1986), pp. 84–85</ref> 1839 yılında, tüm Osmanlı vatandaşları için [[Tanzimat|eşitlik ilan edildiğinde]], buna ilk karşı çıkanlar, Müslümanların ardından ikinci sırada gelen [[Rumlar]] olmuştu. Bazı Rumlar, "Devlet bizi Yahudilerle aynı yere koydu. Biz, İslamın üstünlüğünden memnunduk," şeklinde itirazlar gelmişti.<ref>Lewis (1999), pp. 136–137; Gerber (1986), p. 86</ref>

Kimi uzmanlar, "antisemitizm" kelimesini modernizm öncesi dönemlerdeki Müslüman kültürü için kullanmanın ne kadar doğru olduğunu da sorgulamıştır.<ref>Cahen, Cl. "[http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_SIM-1823 ḎH̲imma.]" Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2006. Brill Online.21 November 2006></ref><ref name="autogenerated1" /><ref>[[Mark Cohen]] (1995) p. xvii</ref><ref>Nissim Rejwan, ''Israel's Place in the Middle East: A Pluralist Perspective'', University Press of Florida, p.31</ref> Robert Chazan ve Alan Davies, modernizm öncesi İslam ve HıristiyanHristiyan dünyaları arasındaki en bariz farkın, Müslüman ülkelerdeki "ırksal, etnik ve dini toplulukların zengin çeşitliliği" olduğunu, bunun içinde de "daha önce çok tanrıcılığın hakim olduğu dünyada ya da sonraları Orta Çağ HıristiyanHristiyan dünyasının büyük bölümünde olduğunun aksine, Yahudilerin hiçbir şekilde yalnız muhalifler olarak göze çarpmadığı"nı savunuyorlar. Chazan ve Davies'e göre, böylesi bir eşsizliğin yokluğu Orta Çağ İslam dünyasında Yahudilerin içinde yaşadığı şartları iyileştirmiştir.<ref>Encyclopedia of religion, anti-semitism article.</ref> Norman Stillman'a göre ise, Yahudilerden Yahudi oldukları için nefret edilmesi anlamında antisemitizm "Orta Çağ Arap dünyasında, hoşgörünün en yüksek seviyede olduğu dönemde dahi vardı."<ref>Stillman (1979), p. 63</ref>