Samsun: Revizyonlar arasındaki fark

Şehrin [[Hititler]] döneminde Eneti adını taşıdığı düşünülmekteyse de buna dair kesin bir kanıt yoktur.<ref>{{kitap kaynağı|yazar=Homeros|yazarbağı=Homeros|diğerleri=A. Kadir, Azra Erhat, çev.|başlık=İlyada|basım=24|yıl=2008|yayıncı=Can Yayınları|yer=İstanbul|isbn=9789755103778|sayfa=116|alıntı=Erkek yürekli Pylaimenes komuta eder Paphlagonialılara, gelmişler yabankatırlarıyla ünlü Enetlerin yurdundan...}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=Strabo, Geography, Book 12, chapter 3|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0198:book=12:chapter=3&highlight=eneti|yayıncı=tufts.edu|erişimtarihi=10 Ocak 2014|dil=İngilizce|arşivurl=http://www.webcitation.org/6NLGjQQzG|arşivtarihi=13 Şubat 2014}}</ref>{{kdş|Strabon|2000|s=34}}{{Kdş|Kolağasıoğlu|Şirin|2016|s=4}} Yaklaşık MÖ 670 yılında [[Yunanlar|Greklerin]] sömürgeleştirdiğikolonize ettiği bölgeye [[Perikles]]'in onuruna Peiraieus ({{dil-grc|Πειραιεύς}}) adı verilmiş{{kdş|Jones|1971|s=148}}<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Emir|ad=Osman|başlık=M.Ö. VI. Yüzyılda Samsun ve Çevresinde Kolonizasyon Faaliyetleri|dergi=Samsun Sempozyumu: 13-16 Ekim 2011|yıl=2012|cilt=3|sayfalar=670|yayıncı=Samsun Valiliği|yer=Samsun|isbn=9786056334900}}</ref>, yapılan arkeolojik kazılarda bu döneme ait bir tarafında [[puhu]] bir tarafında da Peiraieus yazısı bulunan sikkeler bulunmuştur.{{kdş|Sarısakal|2002|s=12}} Daha sonraları şehir [[Luvice]] "Ana Tanrıça'nın Şehri" anlamına gelen Amissa (ya da Amissavana) adını almış{{Kdş|Kolağasıoğlu|Şirin|2016|s=4}}, Grekler tarafından Amisene olarak telaffuz edilen<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Umar|ad=Bilge|yazarbağı=Bilge Umar|başlık=Türkiye'deki Tarihsel Adlar|yıl=1993|yayıncı=İnkılâp Kitabevi|yer=İstanbul|sayfalar=60|bölüm=Amazon'lar}}</ref> bu ad zamanla AmisuAmisou ({{dil-grc|Αμισού}}) ve Amisos ({{dil-grc|Αμισός}}) biçimlerine dönüşmüştür.{{kdş|Sarısakal|2002|s=12}} Buna karşın Amisos kelimesinin aslının Luvice değil [[Palaca]] olduğu ve Hamis kökenine dayandığına yönelik iddialar da bulunmaktadır.{{kdş|Darkot|1973|s=173}}{{kdş|Yolalıcı|1998|s=9}} Pontus Krallığı döneminde Amisos adını koruyan şehir [[Roma İmparatorluğu|Romalılar]] tarafından Missos olarak anılmış<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Miller|ad=Konrad|başlık=Itineraria Romana|yıl=1916|yayıncı=Strecker und Schröder|yer=Stuttgart|sayfalar=645|yazarbağı=Konrad Miller|dil=Almanca}}</ref> (kimi kaynaklarda Gnaeus Pompeius Magnus tarafından [[Pompeiopolis]] adı verildiği de savunulmaktadır{{kdş|Öz|2009|s=83}}), [[Bizans İmparatorluğu]] döneminde özellikle 10. yüzyıldan sonra Aminsos ({{dil-grc|Αμινσος}}) biçimine dönüşmüştür.{{kdş|Yolalıcı|1998|s=10}}<ref>{{web kaynağı|başlık=Amisos (Byzantium)|url=http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBody.aspx?lemmaId=7207|yayıncı=ehw.gr|erişimtarihi=10 Haziran 2018|arşivURL=https://archive.is/DpAK5|arşivtarihi=10 Haziran 2018|dil=Yunanca}}</ref>{{kdş|Darkot|1973|s=173}} Grekçede [[omega]] yerine [[omikron]] ile yazılan şehrin adı iki harf arasındaki benzerlik nedeniyle [[Latin alfabesi]]ne çeviride hatalı biçimde Amisus olarak yazılabildiğinden Batılı kaynaklarda hem Amisos hem de Amisus şeklinde kullanımlara rastlanmaktadır.{{kdş|Sarısakal|2002|s=12}}

Samsun adının kökeninin [[İbranice]]den ve [[Osmanlı Türkçesi]]nden geldiği hakkında iki farklı görüş vardır. İsmin İbranice kökenli olduğunu savunan görüşe göre İbrani lider [[Samson]], Karadeniz kıyılarına kadar gelip bir kent kurmuş ve kente kendi ismini vermiştir.{{kdş|Sarısakal|2002|s=13}} Diğer bir görüşe göre ise isim Nuh'un oğullarından biri olan [[Sam]]'dan türemiştir.{{kdş|Sarısakal|2002|s=13}}{{kdş|Öz|2009|s=83}} Bu iki görüş de kanıtlanamamıştır.{{factkdş|Sarısakal|2002|s=13}}

İsmin Türkçe olduğunu savunan görüşe göre ise isim Osmanlı Türkçesindeki köpek anlamına gelen kelimeden türemiştir.{{kdş|Sarısakal|2002|s=13}} ''[[Kamûs-ı Türkî]]''{{'}}de yazılışı صڭسون yani s^{<small>[a]</small>}nsun olarak gösterilen kelimenin anlamı iri köpek olarak verilmektedir.<ref>{{ansiklopedi kaynağı|yazar=Şemseddin Sâmi|yazarbağı=Şemseddin Sâmi|ansiklopedi=Kamûs-ı Türkî|başlık=صڭسون|çeviribaşlık=S^[a]nsun|dil=Osmanlı Türkçesi|tarih=1901|yayıncı=İkdam Matbaası|cilt=2|yer=İstanbul|sayfalar=829}}</ref> Yine ''Kamûs-ı Türkî''{{'}}de bulunan صڭسونجی yani s^{<small>[a]</small>}nsuncu ise kavga köpeklerini idare eden askerî birim anlamına gelmektedir.<ref>{{ansiklopedi kaynağı|yazar=Şemseddin Sâmi|yazarbağı=Şemseddin Sâmi|ansiklopedi=Kamûs-ı Türkî|başlık=صڭسونجی|çeviribaşlık=S^{<small>[a]</small>}nsuncu|dil=Osmanlı Türkçesi|tarih=1901|yayıncı=İkdam Matbaası|cilt=2|yer=İstanbul|sayfalar=829}}</ref><ref>{{ansiklopedi kaynağı|soyadı=Pakalın|ad=Mehmet Zeki|yazarbağı=Mehmet Zeki Pakalın|ansiklopedi=Osmanlı Tarih ve Deyimleri Sözlüğü|başlık=Sansuncu|tarih=1993|yayıncı=Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları|cilt=3|yer=İstanbul|sayfalar=124|isbn=9751107334}}</ref> [[Nef'i]]'nin ''[[:wikisource:tr:Sihâm-ı Kazâ|Sihâm-ı Kazâ]]'' hicviyesinde de "a samsun-ı muazzam a köpek" ifadesi geçmektedir.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Öngören |ad1=Ferit |editör1-soyadı=Balcıoğlu |editör1-ad=Semih |editör2-soyadı=Öngören |editör2-ad=Ferit |başlık=50 Yılın Türk Mizah ve Karikatürü |tarih=1973 |yayıncı=Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları |yer=İstanbul |sayfa=101 |bölüm=50 Yılın Türk Hicvi}}</ref> [[Joseph von Hammer-Purgstall]]'ın ''[[Devlet-i Osmâniye Tarihi]]'' eserinde ise [[II. Bayezid]] döneminde Osmanlı ordusunda zağarcılar gibi samsuncular adıyla bir avlanma birimi bulunduğu yazmaktadır.{{kdş|Sarısakal|2002|s=13}} Ayrıca [[I. Süleyman]] döneminde [[İstanbul]]'da Samsun hane mesiresi adında bir mesire yeri olduğu da bilinmektedir.<ref>{{haber kaynağı|soyadı=Refik|ad=Ahmed|başlık=Boğazın Rumeli Kıyısı|erişimtarihi=10 Ocak 2014|gazete=Akşam|tarih=8 Şubat 1936|sayfalar=8}}</ref> Fakat Samsun ile s^{<small>[a]</small>}nsun, samsuncular ya da Samsun hane mesiresi arasında bir bağ olduğu ve ismin buradan türediğine dair bir kanıt bulunmamaktadır.{{factkdş|Sarısakal|2002|s=13}}