Lapseki: Revizyonlar arasındaki fark

Hoca Sadettin Efendi,Asikpasazade gibi Osmanli tarihçileri ise Rumeli’ye geçiş olayini,fetih seklinde anlatmaktadırlar.Türk ressamlarının meydana getirdiği konu ile ilgili yagli boya tablolarda görüldügü üzere;Türkler,Rumeli’ye sallar üzerinde geçtiler. Orhan Gazi’nin oglu Gazi Süleyman Pasa ve maiyeti denizden geçişi kolaylastiracak bir yer ararlar iken Marmara denizinin giris çikis kapısı niteliğindeki Lapseki(Çardak) mevkiine geldiler. Gazi Süleyman Pasa, Bugünkü Çardak beldesinde bir mescit yaptırdi. Silah arkadaşları,bölgede kesif yapıp,hareket planlarını hazırladılar. Çardak- Salbas mevkiindeki, SALBAS AGACI’nin,(fethin tek canli tanigi,650-700 yıllık mese agaci 2002 yılında esen sert rüzgarlara dayanamayip yıkılmıştır.) altında mese agacından yaptıkları bir salla dualar okuyarak karşı kıyıya vardilar.Burasi Gelibolu ile Bolayir arasında,Bolayir’a daha yakın olan Çimpe Kalesi yakınlarıdır.Bu hisarin dışında bagda çalismakta olan bir Rum’u esir alip, hiç beklemeden ayni salla geri döndüler. Sehzade Süleyman Pasa bu basariya çok sevindi.Rum esire çok iyi davrandi. Armaganlarla donatti.Basina sapka ,beline kusak ve ayagina da ayakkabi verdi.Ona: “Sizin hisarinizda yer varmi dir,kimse duymadan,görmeden içeri girelim? dedi.O da:”Sizi kimse görmeden hisara koyarim.”dedi. Sur duvarlarının harap halini,askerlerin pek çok seyden mahrum olduklarını bir bir anlatti.Nöbetçi muhafizları gafilane basmak için hizmet edeceğini arz etti.Esir Rum’dan istedığı tüm bilgileri alan Gazi Süleyman Pasa derhal emir verip,deniz kıyısında bulunan yerlesim yerlerinden sigirlar toplatti.Bunların derilerinden yaptırdığı sağlam kösele kayislarla,kalin agaç kütüklerini bağlatarak iki sal yaptırdi. Ertesi gün en cesur silah arkadaşları,Kara Timurtas Pasa,Balabancikoglu,Kara Oglanoglu;Aksungur,Kara Hasanoglu,Akça Kocaoglu’nun da aralarında bulunduğu 39 kişi ile birlikte sala bindi. Dger salda da Evranos Bey,Ece Bey,Fazil Bey,Haci Il Bey gibi 40 bahadir bulunuyordu.Ayrica savaş için gerekli bütün silahlar, askerlerin agirlikları ve ne kadar agirlik varsa hepsi sallara yüklendi.Rahat bir deniz yolculugundan sonra karanlik bir gecede”seksen dilaver”den meydana gelen bir birlik ile Çimpe Kalesi’ne yakın yerden kıyıya çiktilar.Hemen orada sükür namazi kildilar.Kilavuzluk eden Rum esirin gösterdiği yoldan sessizce giderek hisarin dibine geldiler.Çimpe Hisari’nin önünde,sol tarafta büyük bir gübrelik vardı.Onun üzerinden uzun merdivenlerle hisarin burcuna tirmandilar.Anadolu yakasından gemi olmadan Rumeli’ye geçmenin imkansizligina inanan kale halkinin bir kismi rahat döseklerinde ,bir kismi da kale dışında bağlarda uykuya dalmisken,Çimpe kalesi kolaylikla ele geçirildi(1354). Padisah I.Mehmet(Çelebi) döneminde(1413-1421) Çali Bey kumandasındaki Osmanli donanmasi ile Pietro Loredano kumandasındaki Venedik donanmasi arasında mayis.1416 tarihinde Marmara adasiyla Gelibolu arasında büyük bir deniz savaşi meydana gelmiştir. yapılan çarpismalarda Çali Bey sehit olmuştur. savaşi kazanan Loredano,ertesi yıl yeniden gelerek Emir Süleyman’in Lapseki’de yaptırmis olduğu kaleyi isgal için topa tutmustur.Karada Hamza Bey’in kumandasında 10 binden fazla bir kuvvetin bulunmasi sebebiyle basarili olamamıştır.Yildirim Bayezit’in bogaz muhafizligini Gelibolu’da kurup basina da Sarica Pasayi vermesi (1390) ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında buranin Kaptan Pasa eyaleti olmasi dolayisiyla Gelibolu’nun askeri ve ticari yönden önemi her geçen gün daha da artmiştir. Evliya Çelebi (1611-1682),seyahatnamesinde Osmanli dönemindeki Lapseki’yi söyle anlatmaktadır.”Deniz kenarında olup hakimi vardir. 150 akçelik kazadir. Halki Rum ve Ermenidir. 1300 adet bağlı bahçeli,kiremit örtülü yan yana evleri vardir. Bir camii,hanları ve bir hamami vardir. Çarsisi çok az ise de bag ve bahçeleri çoktur. Karpuzu, üzüm tursusuturşusu, bulaması ve sırasisırası ünlüdür.”Bu yüzyılda Lapseki’de Yeniçeri serdari,sipahi kethüda yeri,subasisi,bacdari,muhtesibi vardı.Ayani azdi. 1831 de Sultan II. Mahmud zamanında Sahap Efendi’nin yaptığı Nüfus Sayımına göre Lapseki’de 2442 Müslüman halkin yasadığı tespit edilmiştir. Semseddin Sami’nin Kamus-ül-Alam’ında (1888-1900 yılları arasında yazılmış tarih ve cografyacoğrafya alanında bilgiler veren bir lügat-sözlüktür) Lapseki için su bilgiler verilmektedir.”Biga bağımsız mutasarrafligina bağlı ilçe merkezi bir kasabadir. Bu ilçe öteden beri bag ve bahçeleriyle ,dolayisiyla sarabiyla da ünlüdür.Baslica ürünleri :Bugday ,arpa, yulaf,misir, çavdar, susam ,nohut ,bakla, anason ,zeytin ,ceviz ve kestanedir. Hayvan türünden mal varligi :44.000 koyun ,keçi, 4.000 sigir,5.300 esek ,250 deve ,120 beygirdir.Tüm ilçe ve köylerinde : 40 mescit ve camii, 36 okul, 5 medrese,2kilise ,165 dükkân ve magaza , 8 hamam, 25 firin, 1 un fabrikasi , 4 dalyan ve 128 çesmesi vardir.”denilmektedir.

=== I. Dünya SavasindaSavaşı'nda Lapseki ===

ÇÇanakkale anakkale savaşlarıSavaşları tüm siddetiyle sürerken Lapseki’nin savaş menzili dışında kalmasi ve stratejik bir konumunun olmayisından ötürü fazla tahribat görmemis ve bilfiil savaşin içinde olmamıştır. Bu savaş boyunca Lapseki bir idari lojistik merkez olarak üzerine düsen görevi yerine getirmiştir. 2 Mayis 1915 yılında Ingiliz Agemennon savaş gemisiyle Monica adli balon gemisi Saroz körfezine girerek Gelibolu ilçe merkezini bombalamislar ve bu bombardimanda ordu karargâhi isabet almis ilçede bir cami yanmis, bir han ve bazı evler yıkılmış, halktan yaralananlar olmuştur