Pasifik Savaşı (1879-1884): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
5. satır:
|başlık =
|tarih = [[1879]]-[[1884]]
|yer = [[Pasifik Okyanusu|Pasifik kıyısı]], [[Güney Amerika]]
|bölge =
|sebep =[[Región de Tarapacá|Tarapacá]] ve [[Región de Antofagasta|Antofagasta]]'nın Şili tarafından
|sonuç = Şili üstünlüğü<br />20 Ekim 1883 tarihli [[Ancón Antlaşması]] (Şili ile Peru arasında)<br />4 Nisan 1884 tarihli [[Valparaíso Antlaşması]] (Şili ile Bolivya arasında)
|coğrafi_değişiklikler =
|savaşan1 = [[Bolivya]]<br />[[Peru]]
|savaşan2 = [[Şili]]
|savaşan3 =
|komutan1 = [[Mariano Ignacio Prado|M. Prado]] (1876-1879)<br />[[Nicolás de Piérola|N. de Piérola]] (1879-1881)<br />[[Francisco García Calderón|F. García]] (12.3.1881-28.9.1881)<br />[[Lizardo Montero|L. Montero]] (1881-1883)<br />[[Miguel Iglesias|M. Iglesias]] (1882-1885)<br />[[Hilarión Daza|H. Daza]] (1876-1879)<br />[[Narciso Campero Leyes|N. Campero]] (1879-1884)
|komutan2 = [[Aníbal Pinto Garmendia|A. Pinto]] (1876-1881)<br />[[Domingo Santa María González|D. Santa María]] (1881-1886)▼
▲|komutan2 = [[Aníbal Pinto Garmendia|A. Pinto]] (1876-1881)<br />
|komutan3 =
|güç1 =
Satır 39 ⟶ 30:
1810 ile 1830 yılları arasındaki İspanyol koloni hükümdarlığının Güney Amerika'da yavaş yavaş sona ermesi ile, bağımsızlığını kazanan ve yeni kurulan Şili (1817), Bolivya (1825) ve Peru (1827) ülkeleri arasında Pasifik Okyanusu'na kıyısı olan Atacama bölgesinin sahiplenilmesi ile ilgili olarak tartışmalar yaşanıyordu. Bolivya, daha önce belirlenen ve tüm sınır çizgilerinin daha önceki İspanyol koloni dönemindeki sınır çizgileri ile aynen devam etmesi kararının aksine, 1825'te bağımsızlığının açıklanmasından sonra nüfus olarak çok az kişinin yaşadığı çöl bölgesinin kendi ülke topraklarının bir parçası olarak görüyordu. Bu bağlamda 1830 yılında bu bölgede sahil şehri Cobija inşa edilmiştir. O dönemde Şili hükümeti bu olayı tolere etmiş ve herhangi bir müdahalede bulunmamıştır.
Şili her ne kadar herhangi bir müdahalede
Tüm bunlara rağmen, bölge için ilk dönemlerde ülkeler arasında fazla bir gerginlik yaşanmasa da, bu 1860'lı yıllarda o bölgede çok miktarda nitrat bulunması ile değişmiştir. Gübre ve patlayıcı madde yapımında çok değerli bir ham madde olan nitratın o bölgede bulunması ile ülkelerin bölge üzerindeki ilgileri giderek artmaya başlamıştı.
Satır 57 ⟶ 48:
Şili askeri birlikleri 14 Şubat 1879 yılında sahil şehri Antofagasta'yı işgal etti. Nüfusun sadece %5'inin Bolivyalı olması dolayısıyla birlikler fazla bir direnişle karşılaşmadılar. Bunun üzerine Bolivya 1 Mart tarihinde Şili'ye savaş ilan etti. 5 Nisan'da ise Şili, Bolivya'ya savaş ilanını yaptı. Peru'nun tarafsız kalma isteğini reddetmesi üzerine Şili, Peru'ya da savaş ilanında bulundu. Şili'nin 13.000'lik askeri gücüne karşılık Bolivya (2.300) ve Peru'nun (6.000) toplam askeri gücü 8.300'dü. Nisan 1879 tarihinde Bolivaya diktatörü Daza'nın, Peru'ya destek vermesi nedeniyle askeri birliklerini Arica'ya gönderme çabaları birliklerinin [[Atacama Çölü]]'nde susuzluktan ölmekten son anda kurtulmaları ve geri dönmeleri ile başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu yaşanan olay Daza'nın hükümetten düşmesine kadar giden iç nedenlere neden olmuştur.
Antofagasta'nın işgali ile başlayan savaş denizde ve karada şiddetli çarpışmalara ve bunun sonucunda yaşanan birçok
Denizde bunlar yaşanırken, karada Şili birlikleri Peru topraklarına işgal odaklı birçok sefer düzenledi. Bunlardan bazıları Tarapaca, Moquegua, Lima ve Huamachuco seferleriydi. Bu yapılan savaşlar son olarak Peru'nun güneyinin savunmasıyla sorumlu birliğin dağılmasıyla son buldu. Peru hükümeti tüm bu yaşananlar neticesinde Tacna ve Tarapaca bölgelerinin Şili'ye devrini de kapsayan kapitülasyon şartlarını kabul ettiğini beyan etti.
Satır 74 ⟶ 65:
== Sonuçları ==
Bu savaş neticesinde Şili önemli nitrat madenlerinin sahibi olmuştu. Böylece kayda değer bir zenginliğe ulaşan Şili, nitrat çıkarılmasında yeni ve kolay
Bu üç ülke arasında ortam hala gergin bir düzeyde ilerlemektedir. Özellikle Bolivya bu savaşlar neticesinde denize kıyıya kalmamasının sıkıntısını yaşamaktadır ve günümüzdeki politik ve ekonomik 'güçsüzlüğünü' buna bağlamaktadır. Bu nedenle yıllar önce yapılan antlaşmanın revize edilmesini ve kendisine denize açılımlarını sağlayacak bir koridorun açılmasını talep etmektedir.
| |||