Vikipedi

Livonya: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎top: düzeltme AWB ile
temizlik: telif ihlali oluşturan kısım çıkarıldı
Etiket: İçerik değiştirildi
1. satır:
{{çalışma}}
[[Dosya:LIVONIAE_NOVA_DESCRIPTIO_1573-1578.jpg|thumb|right|15. yy'a ait bir haritada Livonya]]
'''Livonya''' ([[Latince]]: ''Livonia'', [[Estonca]]: ''Liivimaa'', [[Rusça]]: ''Ливония'', [[Almanca]]: ''Livland''), [[Baltık Denizi]]'nin doğu kıyısında, [[Dvinayer Nehri]] ve [[Çudlar Gölü]] arasında kalanalan tarihsel ve coğrafi bölge. [[Litvanya]]'nın kuzeyinde, [[Letonya]]'nın kuzey kesimi ve [[Estonya]]'nın güneydoğu kesimini kaplar.
 
Adını 12. yüzyılda yörede yaşayan [[Fin-Ugor]] kökenli [[Livler]]den alır. Livlerin yalnızca [[Batı Dvina]] ve [[Gauja]] nehirlerinin ağzında yerleşmiş olmalarına karşın, bugün [[Letonya]] ve [[Estonya]]'nın tümünü kaplayan bölgeye Livonya denir. 13. yüzyılda, birçok Baltık ve Fin kabilesinin yaşadığı Livonya'nın büyük bölümü [[Fratres Militiae Christi]] tarikatınca ele geçirilip [[Hıristiyan]]laştırıldı. Fethedilen topraklar, kiliseye bağlı devletler, özgür kentler ve doğrudan şövalyelerce yönetilen bölgelerden bir konfederasyon biçiminde örgütlendi. 1419'da çeşitli siyasal unsurların birleşerek ortak bir yasama meclisi oluşturmasından sonra, şövalyelerle vasalları egemen siyasal güç durumuna geldi. Şövalyeler, özellikle Baltık Denizi piyasasına tahıl satarak zenginleştilerse de, kendi içlerinde siyasi bütünlük yoktu. Aralarındaki çıkar çatışmaları yüzünden, piskoposlar ve özerk kentlerin oluşturduğu öteki siyasal güçler üzerinde egemenlik kuramadılar. [[Protestan]]lığın yayılmasıyla ortaya çıkan dinsel bölünme ve köylülerin hoşnutsuzluğu, 16. yüzyıl ortalarında Livonya'nın en önemli sorunlarıydı.
 
[[Lehistan Krallığı|Polonya]] ile [[Litvanya Büyük Dükalığı|Litvanya]]'nın bölgede egemenlik kurmasını önlemek için [[Rusya Çarlığı|Rusya]]'nın bu toprakları işgal etmesiyle 1558'de [[Livonya Savaşı]] başladı. Rusya'ya direnecek gücü olmayan şövalyeler tarikatı dağıtarak Batı Dvina Nehrinin kuzeyindeki kendi bölgelerini, yani asıl Livonya'yı Litvanya'ya, Batı Dvina'nın güneyindeki [[Kurland]]'ı Polonya'ya, Estonya'nın kuzey kesimini de [[İsveç]]'e bıraktılar. 1621'de İsveç, [[Riga]]'yı ve Kurland'ın başkenti [[Jelgava]]'yı da (Mitau) ele geçirip Estonya'nın tümüne egemen oldu. 1629'da da Altmark Ateşkes Antlaşması ile Letonya'nın kuzeyini (Vidzeme bölgesi ya da Livonya) aldı.
 
İsveç hem Polonya ([[II. Kuzey Savaşı|Polonya-İsveç Veraset Savaşı]] [1654-60]) hem de Rusya'yla savaşarak ([[II. Kuzey Savaşı|Rus-İsveç Savaşı]] [1654-61]) bu bölgeleri yüz yıla yakın bir süre elinde tuttu. Ama 1721'de, [[Büyük Kuzey Savaşı]]'nın ardından imzalanan Nystad (Uusikaupunki) Antlaşması'yla bu bölgeleri Rusya'ya bırakmak zorunda kaldı. Rusya, Polonya'nın taksim edilmesi üzerine, Livonya'nın 1629'da Polonya'ya geçen güneydoğu kesimi [[Latgale]]'yi (1772) ve Kurland'ı da (1795) topraklarına kattı. Böylece Livonya, [[Rus İmparatorluğu]] içinde üç yönetim birimine bölünmüş oldu: Estonya ([[Estler]]in yaşadığı bölgenin kuzey kesimi), Livonya (Est topraklarının güney kesimi ile Letonya'nın kuzey kesimi) ve Kurland.<ref>[[Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition]]</ref>
 
[[1917 Ekim Devrimi]]'nden sonra bağımsızlıklarını ilan eden Letonya ve Estonya, 1940'ta [[Sovyetler Birliği]]'yle birleştirildi. 1991'de ise yeniden birer bağımsız devlet oldular.
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Livonya" sayfasından alınmıştır