Mehdî (Abbâsî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k Cobija, Mehdi (Abbasi) sayfasını Mehdî (Abbâsî halifesi) sayfasına taşıdı
Yzkoc (mesaj | katkılar)
düzeltme
91. satır:
Ertesi yıl 780 yılındaki akına halife Mehdi şahsen komuta etmeye karar verdi. 12 Mart 780'de Bağdad'dan ayrılan halife [[Mehdi]] komutasında büyük bir Abbasi ordusu Bizanslılara karşı sefere başladı. [[Halep]] üzerinden geçen bu ordu ile Hadath kalesini geri alıp onarılmasını sağladı. Ama Arabbissus'da Mehdi Bağdad'a geri döndü. Kendine refakat eden (olasılıkla) 17 yaşındaki oğlu ([[786]]-[[809]]) döneminde Abbasiler halifesi olacak ve "Reşid" lakabını alacak) [[Harun Reşid|Harun]] ordunun yarısının komutasını üzerine aldı. Bu kısım ordu ile genç Harun Bizans [[Armeniakon Theması]]'na girip burada talana başladı. Ayrıca [[Semalous]] kalesini eline geçirdi. O yılki akına son vererek büyük talana Bağdad'a döndü. Thumama ibni el-Vali'nin komutasındaki Abbasiler ordusunun ikinci kısmı ise Anadolu'nın içlerine girdi ve ta [[Trakya Theması]] uçlarına (ve hatta bazı birlikleri Boğaz'a) kadar ulaştılar. Fakat bu thema stregos'u olan Bizanslı general Mihail Lachanodrakon tarafından burada bu Abbasiler ordusu yenik düşürüldü. Thumama ibni el-Vali ordusuyla geri çekilme zorundda kaldı.
 
Ertesi yıl yazlık akın için Haziran 781'de Abbasiler ordusu Hadat kalesi önünde toplandı. Bu orduya yeni komutan (halife [[Ömer bin Hattab]]'ın büyük-büyük-yeğeni olan) Abdülkadir tayin edilmişti. Bizans devleti imparator VI. Konstantinos çocuk iken naibi olan annesi [[İrini (Bizans imparatoriçesi)|İrini]] tarafından yönetilmekte idi. İrini Anadolu'da bulunan themaların yörel ordularını hepsini birleştirdi ve bu Bizans ordusunu saraylı maliyeci-yönetici (Sakellarios) Hadım John'un komutasına verildi. Abbasiler ordusu yürüyüşye geçerek Anadolu içlerine kadar Bizans yerleşkeleri nitalan ederek [[Kapadokya]]'ya kadar ilerledi. Abdül Kabir komutasında Araplar [[Kayseri|Caesarea Mazaca]]'da Bizans ordusuna mağlup olmuşlardır. Abdül Kabir talan edilmiş eşyalar, hayvanlar ve esirleri geride bırakarak ordusu ile hızla Suriye'ye çekilmek zorunda kaldı.
 
Abbasilerin bu yenilgisi de halife Mehdi'yi Bizanslılardan intikam almaya yönetti. Halife yeni bir ordu topladı. 95,800 kişilik bu yeni ordu 8. yüzyılda Avrasya'da görülen en büyük ordu idi. Anadolu'da bulunan toplam Bizans ordularının mevcudundan 2 misli fazla olduğu ve bu ordu için masrafların Abbasiler hazinesine 1.6 milyon altın numismata'ya mal olduğu belirtilmektedir. Bu ordunun komutanı Halife'nin genç olan ikinci oğlu [[Harun Reşid|Harun]] idi; ama oğlunun yanına danışman olarak ünlü Abbasiler yönetmen Bermaki ailesinden bir yönetmen (olasilikla Yahya ibni Halid Bermaki) ve diğer tecrübeli Abbasiler generalleri verildi.
101. satır:
Bunun üzerine Harun Konstantinopolis'in Asya'da olan varoşlarını talan ettikten sonra ana Abbasıler ordusu ile geri dönüşe başlamıştır. Bu dönüş [[Sakarya Nehri]] vadisinden olmakta idi. Bu sırada "Nicomedia (İzmit)"'de toplanmış bulunnan "İmparatorluk Muhafızleri Birliği" tarafından önünden ve general Tatzates'in askeri valisi olduğu [[Boukellarion (thema)|Boukellarion Theması]] orduları tarafından arkasından sarılmış bulunmaktaydı.
 
Fakat Ermeni asıllı [[Tatzates]], Abbasiler yönetiminde bulunan ülkesinden 760'da kaçmış ve Bizans'a sığınmıştı. Konstantinopolis'de ailesi ile "Putkıranlar (İkonoklast)" kliğinde önemli roller oynamıştı. Taht naibi [[Atinalıİrini (Bizans imparatoriçesi)|İrini]] büyük bir "Putsever (İkonofil)" idi; putların yeniden Konstantinopolis'in her tarafına geri getirilmesini sağlamıştı ve "putkıranlar" Konstantinopolis'de aranıp yakalanmaktaydı. Ayrıca Atinalı İrini'nin gözde yüksek yönetici-maliyecisi olan Hadım [[Stavrakios (hadım)|Stavrakios]] ile arası gayet açıktı. Bu nedenle kendine Bizans devletinde iyi bir gelecek görmemekte idi. Hatta Bizanslılar devletinin kendisini ve ailesini elemine edeceğinden korkmaktaydı. Tatzates Harun ile gizlice yazışmalara girişti. Kendinin ve ailesinin affedilip Ermenistan'a güvenlikli olarak geri gönderilirse Harun'a yardım edebileceğini bildirdi. Harun bunu kabul etti.
 
Harun Bizanslılara ve imparator naibi Atinalı İrini'ye haber göndererek barış müzakereleri yapmayı istediğini bildirdi. İrini bu müzakereleri yapıp bir barış imzalamak için üç en yükeekyüksek rütbeli Bizans saraylı bürokratı Harun'un askeri kampına gönderdi Bunlar arasıda İrini'nin en fazla güvenip dayandığı danışmanı baş yönetici-maliyeci hadım Stavrakios vardı. Bu müzakereciler Bizans'ın askeri üstünlük durumun o kadar kendi lehlerinde olduğunu düşünerek düşmanlarla yapılan müzakerelerede gelenek olan karşılıklı rehineler almaktan sakınmışlardı. Harun, Tatzates'in tavsiyelerine uyarak bu müzakerecileri tutuklayıp onlarionları savaş esiri olarak aldığını Bizanslılara bildirdi. İrini danışmanlarını geri istemekteydi. Aynı zamanda bu Tatzates'in ihaneti olayı ile, uyguladığı "Putsever" politikalar aleyhinde özellikle idareciler ve askerler arasında ne kadar büyük bir muhalefet bulunduğunu da anladı. Sonunda İmparator naibi İrini, Harun ile müzakerelere yanaştı.
 
Bizans ıle Abbasiler arasında 3-yıl süreli bir barış anlaşma yapılmasına anlaşıldı. Bu barışa göre Bizanslılar her yıl Abbasilere ağır haraç-tazminatı vermeleri gerekemekteydigerekmekteydi. Değişik Arapça kaynaklar bu yıllık haracın 70.000 ile 100.000 altın dirhem olduğunu; bir Arapça kaynak da ek olarak 10,000 top ipek olduğunu bildiriler. Tabari'nın bildirdiğine göre bu yıllık haraçınharacın her yıl Nisan başında ve Haziran'da ödenmesi gerekmekte idi. Buna ek olarak Bizanslılar Harun'un Abbasiler ordusunu Suriye'ye dönüşünde Anadolu'da Bizanslı kılavuzlar sağlayacaklar ve bu birliğin her türlü tedarikini parasız olarak sağlayacaklardı. Ayrıca Bizanslılar Tatzes'in eşini, ailesini ve taşınabilir servetini Abbasiler göndereceklerdi. Harun ise esir olarak aldığı BizanslilarBizanslılar insan ganimetini (Tabari'ye göre 5,643 kişiyi) Bizanslılara geri vereceklerdi. Fakat Abbasiler ordusunun topladığı diğer bazibazı insan, hayvan ve eşya ganimetleri geri verilmeyecekti. Barışın gerektirdiği şartlar gerçekleşince Harun komutasındaki Abbasiler ordusu Eylül ayında Suriye'ye geri çekildi.
 
Tabari bu Abbasiler seferinin sonuçlarını şöyle bildirmektedir. 54,000 Bizanslı asker öldürülmüştü. Kıymetli eşya ve para olarak toplanan ganimet 194.450 dirhem altın ve 21,414,800 dirhem gümüş değerinde idi. 20,000 binek hayvanı ve 100,000 büyükbaş ve küçükbaş hayvanı ellerin geçirmişler ve bunların bir kısmını canlı sürüler halinde geri getirip diğer kısmını ordunun tedariki için kullanmışlardı. 2,090 Bizansa geri verilmeleri gerekmeyen esir almışlardı. Bu Abbasiler ordusu geri döndüğünde ganimetin çokluğu Abbasiler ülkelerindeki hayvan ve kıymetli eşya pazarlarında fiyatların büyük bir düşüş göstermesi ile sonuçladığı da Tabari tarafından bildirilmektedir.