Gayrimüslim: Revizyonlar arasındaki fark

'''Gayrimüslim''', ([[Osmanlı Türkçesi]]: غيرالمسلم), "[[Müslüman]] olmayan" demektir. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] ve [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] vatandaşı olan [[Hristiyanlık|Hristiyan]] ve [[Yahudiler|Yahudi]] gibi Müslüman olmayan halkları belirtmek için kullanılır.

== Eski Osmanlı Düzenindedüzeninde Gayrimüslimlergayrimüslimler ==

Osmanlı Devletinin geleneksel düzeninde gayrımüslimgayrimüslim toplulukları ''millet-i mahkûme'' (egemenlik altına alınan millet) veya ''[[zimmî]]'' (zimmet altında bulunan) olarak adlandırılırdı. Fetih sonucunda İslam egemenliği altına giren bu toplumların askerlik yapması ve kamu yönetimine katılması (birtakım marjinal istisnalarla) yasaktı. Buna karşılık belirli sınırlar içinde kalmak şartıyla inanç ve ibadet özgürlükleri devlet tarafından güvence altına alınır, can ve mal güvenlikleri korunurdu. Sadece gayrımüslimleringayrimüslimlerin ödediği iki İslami vergi olan [[haraç]] ve [[cizye]], Osmanlı maliyesinin en önemli gelir kaynakları arasında idi.

[[Millet sistemi]] uyarınca gayrımüslimgayrimüslim Osmanlı tebaası [[Rum]], [[Ermeniler|Ermeni]] ve [[Yahudiler|Yahudi]] olmak üzere üç millet (''milel-i selase'') altında örgütlenmişti. Her üç millet dini liderleri tarafından temsil edilir ve yönetilirdi. Sırplar, Bulgarlar, Süryaniler gibi çeşitli alt gruplar bu üç millet içerisinde yer alırdı. Mesela [[Sırplar]] ve [[Bulgarlar]] "Rum", [[Süryaniler]] ise "Ermeni" sayılırdı.

== Tanzimat'tan sonra Gayrımüslimlergayrimüslimler ==

[[1839]]'da ilan edilen [[Tanzimat Fermanı]] Osmanlı yönetim felsefesine önemli değişiklikler getirdi. Bu fermanla müslim ve gayrımüslimleringayrimüslimlerin vatandaşlık hak ve ödevleri bakımından eşit olduğu ilan edildi. Ancak eşitlik ilkesi pratikte belli bir ölçünün ötesinde hayata geçirilemedi.

[[1856]]'da ilan edilen [[Islahat Fermanı]] ile eşitlik ilkesi bir adım daha ileri götürüldü. GayrımüslimlerGayrimüslimler bu tarihten sonra ilk kez devlet yönetiminin çeşitli kademelerinde görev aldılar. [[1858]]'de ilk kez bir Hristiyan vezir ([[paşa]]) rütbesine yükseltildi. [[1867]]'den sonra bazı kabinelerde gayrımüslimgayrimüslim bakanlar yer aldı. [[1878]]'de Hariciye Nezareti (Dışişleri Bakanlığı) görevine atanan [[Aleksandros Karatodori]] Paşa bu göreve getirilen ilk gayrımüslimgayrimüslim oldu. Osmanlı Ordusunda ise gayrımüslimlergayrimüslimler daha çok tıbbiye ve istihkâm gibi, muharip olmayan sınıflarda görevlendirildiler. Liva (tuğgeneral) rütbesine kadar yükseldiler.

GayrımüslimlerGayrimüslimler ilk kez [[1912]] [[Balkan Savaşı]]'nda kitlesel olarak askere alındılar ve [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] Ordusunda er, erbaş, assubay ve küçük rütbeli subay olarak hizmet verdiler. [[Çanakkale Savaşı]] başta olmak üzere [[I. Dünya Savaşı]]'nın birçok cephesinde Osmanlı/Türk ordusu safında savaşmış ve kayıplar vermişlerdir.{{olgu}}

== Cumhuriyet Dönemindedöneminde Gayrımüslimlergayrimüslimler ==

[[1923]] yılında Türkiye'de yaşayan 1,5 milyon dolayında gayrımüslimingayrimüslimin büyük çoğunluğu 1923-30 yılları arasında zorunlu göçe tabi tutularak yurt dışına çıkarıldı{{kaynak göster}}. Kalanların bir bölümü de [[1964]]'te sınırdışısınır dışı edildi{{kaynak göster}}.

Günümüzde azınlıklara yönelik ayrımcı uygulamalar bazı alanda yumuşamış veya kalkmıştır{{kaynak göster}}. Bazı [[Yargıtay]] kararlarında gayrımüslimgayrimüslim TC vatandaşları "yabancı" olarak sınıflandırılarak mülk edinme ve örgütlenme haklarına sınırlamalar getirilmiştir{{kaynak göster}}.