Arap Ayaklanması: Revizyonlar arasındaki fark

|coğrafi_değişiklikler =

|savaşan1 = {{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu}}<br /><hr>{{bayrakülke|Alman İmparatorluğu}}<br />{{bayraksimge resim|Flag of the Emirate of Ha'il.svg}} [[Cebel Şammar Emirliği]]

|savaşan3 =

|komutan1 = {{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Cemal Paşa]]<br/>{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Ömer Fahreddin Türkkan|Fahreddin Paşa]]<br/>{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Muhittin Akyüz|Muhiddin Paşa]]<br/><hr>{{bayraksimge|Alman İmparatorluğu}} [[Otto Liman von Sanders]]<br/>{{bayraksimge resim|Flag of the Emirate of Ha'il.svg}} [[Abdülaziz bin Mitab]]

|komutan3 =

|güç1 = 6,500-7,000 (1916)<ref>''Military Intelligence and the Arab Revolt: The first modern intelligence war'', Polly a. Mohs, ISBN 1-134-19254-1, Routledge, page 41.</ref><br />23,000 (toplam)<ref name="Murphy26"/>

İsyanın laik Arap milliyetçilik açısından köklü bir başkaldırı olarak kabul edilme eğilimi olsa da Şerif, Haziran 1916 tarihinde ''Osmanlı Hükümeti'nin Müslümanlığın kutsal değerlerini çiğnediği'' ve "Arapların haklarının çiğnendiği" iddialarını sebep göstererek isyan etti.<ref>Sean McMeekin, The Berlin-Baghdad Express, p.288,297</ref> Aksine Türkler, Müslüman topraklarını hakimiyeti altına almaya çalışan güçlere karşı savaşı sırasında Müslüman hilafeti için savaştığını iddia eden kabilelerin isyan ederek ''İslam'a ihanet'' ettiğini savundu.<ref name="Bostancı">[http://gazi.edu.tr/posts/download?id=115391 Mustafa Bostancı, "Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin Hicaz’da Hâkimiyet Mücadelesi"]</ref>

 

Osmanlı Devleti'nin bir vilayeti olan Hicaz, valiler tarafından yönetilmekteydi. Validen başka Peygamber soyundan ve sınırlı yetkilere sahip bir de emir bulunmaktaydı. Bu emirlerden sonuncusu olan Şerif Hüseyin vezir rütbesiyle Şurayı Devlet azasından bulunurken Şerif Abdi Lillah Paşa’nın 1908 yılında aniden vefatı üzerine Mekke emirliğine tayin edilip gönderildi. Şerif Hüseyin, [[II. Abdülhamid]]'in iktidarı sırasında sakıncalı görülerek İstanbul'da tutulmuş ve Şura-yı Devlet üyesi olmuştu. [[İttihat ve Terakki]] ise yönetime geldikten sonra bu durum üzerine onu Mekke Emiri yapmıştı. Mekke Emiri Şerif Hüseyin ve bölgenin Osmanlı Valisi [[Vehip Paşa]] arasındaki anlaşmazlık isyanın temellerinden biridir.<ref name="Bostancı"/>

 

[[Arap Yarımadası]]'nda daha 1865 yılında milliyetçi Arap örgütleri kurulmaya başladı. I. Dünya Savaşı sırasında, Şerif Hüseyin'in oğlu Emir Faysal'ın başkanlığında ve [[İmam Yahya]] ve İbn Suud'un da üye olduğu, Şerif Hüseyin'in Osmanlı Devleti'ne karşı savaşa girmesini ve İtilaf Devletleri'nin yardımıyla bir Arap Hükümeti tesisini amaçlayan bir cemiyet kurulmuştu.<ref name="Bostancı"/>

 

Şerif Hüseyin'in isyan fikri, oğlu Emir Abdullah'ın [[Kahire]]'deki Britanya yetkilileriyle Şubat 1914 ilk haftasında Mısır'da gerçekleşen ve sürekli ilerleme kaydeden görüşmelerden sonra netleşti. Şerif Hüseyin, İngilizlere ilk teklifini 2 Temmuz 1915'te yaparak, [[Mersin]] ve [[Adana]]'dan [[Musul]]'a çekilecek hattın güneyindeki Arapların bağımsız bir hükümet olarak oluşumuna izin verildiği takdirde, tabi olduğu İslam Halifesine karşı isyan edeceğini özel mektupla bildirmişti. Şerif Hüseyin-İngiliz görüşmeleri nihayet 10 Mart 1916'da karşılıklı anlaşma ile neticelendi. 6 Kasım 1916 tarihine kadar geçen sürede Şerif Hüseyin'e 773 bin Sterlin<ref name="Bostancı"/> tutarında mali destek sağlandı.

 

[[Kategori:I. Dünya Savaşı Osmanlı Cephesi]]

[[Kategori:Arap tarihi]]

[[Kategori:Ürdün tarihi]]

[[Kategori:Lübnan tarihi]]