Yekta Uzunoğlu: Revizyonlar arasındaki fark

'''Yekta Uzunoğlu''' veya (Kürtçe: Yekta Geylanî‎) (d.1953, [[Silvan]]/[[Diyarbakır]]), doktor, yazar, çevirmen ve girişimci. <ref name=":0">http://yektauzunoglu.com/en/about-yekta-uzunoglu/</ref>

1953 yılında Silvan'da doğdu. 1971'de Fransızca öğrenmek amacıyla [[Paris]]'e; ardından tıp eğitimi için [[Prag]]'a gitti. 1972-1979 yılları arasında Kürt aydını Kamuran Ali Bedirhan'dan aldığı bursla [[Charles Üniversitesi|Karl Üniversitesi]]'nde tıp eğitimi aldı.

Öğrenimi sırasında Çekoslovakya'nın [[Varşova Paktı|Varşova paktı]] orduları tarafından işgaline karşı yapılan direnişlerde yer aldı.<ref name=":0" /> Ülkedeki [[Gustáv Husák]] stalinist rejiminin, [[Saddam Hüseyin]] karşıtı Iraklı Kürt öğrencileri Irak'a teslim etmeye başlaması üzerine, bugün [[Kürdistan Özgür Yaşam Partisi]]'nin" (Kürtçe "Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê"'nin kısaltması olan [[PJAK]] adıyla bilinir) lideri olan Hecî Ehmedî ile birlikte, 1975 yılında [[Prag]]'daki İsveç Büyükelçiliği'ni basarak büyükelçilik binasında yapılan açlık grevini organize etti. 1976'da [[Prag]]'da ''Ararat'' adlı yayınevini gizli ve illegal olarak kurdu. Avrupa'da Kürtçe yayın yapan ilk yayınevi olan{{fact}} Ararat aracılığıyla kendisinin yazılarını ve dil bilimci Joyce Blau'nun çalışmalarını farklı dillerde yayınladı.<ref>https://pirtukweje.wordpress.com/2017/06/02/dr-yekta-uzunoglu-kimdir/</ref> "Kürtler'de Sevgi", "Kürtler'in Vatanı", "Kürtler'in Efsanesi" adlı kitapları 1976-1979 arasında bu yayınevinde yaymlandı. Çekoslovak aydınların oluşturduğu [[77 Bildirgesi]] (Harta 77) adlı komünizm karşıtı sivil muhalif insiyatifin içinde yer aldı.

Siyasi faaliyetlerinden ötürü 1979'da Çekoslovakya'dan sınırdışı edildi ve Fransa'ya gitti. Pasteur Enstitüsü'nden aldığı bursla iç hastalıkları ihtisası yapmak üzere Paris'e yerleşti.{{fact}} 1971 yılında kurulmuş olan [[Sınır Tanımayan Doktorlar|Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü]]'ne katıldı ve ihtisasını bırakarak o dönemde [[İran İslam Cumhuriyeti]]'ne karşı ayaklanan İran Kürtlerine yardımda bulunma amacıyla İran'a gitti, bir çok sahra hastanesinin kurulmasında öncülük etti.

İran'daki faaliyetleri nedeniyle 1981'de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı düşürüldü. [[Almanya]]'da siyasi sığınmacı statüsünü alan Uzunoğlu, 1983'te [[Paris Kürt Enstitüsü|Paris Kürt Enstitüsü]]'nün (Institut Kurde de Paris) kurucularından biri oldu. Almanya'nın [[Bonn]] şehrindeki Kürt Enstitüsü'nü (Kurdisches Institut) kurdu ve 1983'den 1988'e kadar yöneticiliğini yaptı.<ref name=":0" />

[[Kadife Devrim|Kadife Devrimi]]i'nden sonra Prag'a döndü ve iş hayatına atıldı. 17 ticari şirket kurdu; ülkenin en zengin kişilerinden biri haline geldi.<ref name=nevsal>http://www.milliyet.com.tr/ceklerden-2-milyar-euro-istiyor-magazin-1241789/</ref> Girişimcilik kariyeri 1994 yılında uğradığı bir silahlı saldırının ardından sona erdi. İddiasına göre bazı Çek ve Türk yetkililerin Türkiye’de enerji sektöründe yatırım yapma girişiminden rahatsız olması üzerine gerçekleşen saldırının ardından tutuklandı. Şantaj, alıkoyma, işkence, cinayet hazırlığı suçlamalarıyla 1994-1997 yılları arasında tutuklu kaldı.<ref>http://yektauzunoglu.com/tr/2017/06/05/kelepcelenen-eller/</ref> 13 yıllık hukük mücadelesinin ardından aklandı. Açtığı tazminat davaları sonucunda Çek hukuk tarihindeki en yüksek tazminatı aldı.<ref>http: name="nevsal"//www.milliyet.com.tr/ceklerden-2-milyar-euro-istiyor-magazin-1241789/</ref>

Medeni cesaretinden ötürü, Çek Cumhuriyeti'nde "Harta 77" adına dağıtılan "František Kriegel" ödülüne layık görüldü. Bu ödülü alan ilk yabancı oldu (2006). "Çek derin devleti" nin kendisine yaşattıklarını "''Výpověď''" (İfade) adlı kitabında topladı. 21 Ocak 2015'de evinde saldırıya uğradı ve sağ kurtuldu. <ref>http://yektauzunoglu.com/tr/2017/06/05/pragda-silvanli-bir-dreyfus/</ref>. "Çek derin devleti"iyle ilgili çeşitli yayın organlarında farklı dillerde yer alan yazıları 2017'de "İslamistlerin Çekya'daki Troya atı" adlı kitabında topladı ve Çekçe yayımladı. [[Vaclev Klaus]] ile birlikte "Çek ekonomisinin perspektifleri" adlı kitabın da yazarı olan Uzunoğlu,<ref>https://www.artigercek.com/cek-cumhuriyeti-kurt-profesoru-serbest-birakti</ref> yazdıkları ve yaptığı çevirilerle birlikte toplam olarak değişik lisanlarda yayımlanmış 40 kitabı vardır.<ref name=":0" /> Dr.Yekta Uzunoğlu 10 lisan bilir.

Uzunoğlu, 28 Nisan 2017'de "devam eden bir duruşmaya katılmama" gerekçesiyle Prag'daki evinde tutuklanmış; ancak ertesi günü serbest bırakılmıştır. Çek Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 13 Şubat 2018 tarinde prof. JUDr. Jan Filip CSc.  başkanlığında toplanarak  III. 1920S 1920/17 numaralı kararıyla  Yekta Uzunoğlu'nun 28 Nisan 2017'de tutuklanmasının anayasaya aykırı olduğunu  karara bağlamıştır. <ref>https://www.usoud.cz/program-jednani-soudu/iii-us-192017/</ref> <span dir="rtl" lang="ku" contenteditable="false"></span>

{{CommonscatCommons kategori|Yekta Uzunoglu}}