Kıbrıs Sorunu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Adem20 (mesaj | katkılar)
k 93.182.104.139 tarafından yapılan 19818114 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiket: Geri al
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
1. satır:
[[639-1 ısoo]]{{Diğer anlamı|Kıbrıs (anlam ayrımı)}}
'''Kıbrıs Sorunu''', Akdeniz'in doğusunda bulunan [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs adasında]] [[Kıbrıs Cumhuriyeti]]-[[Türkiye]] arasında yaşanan siyasi tabanlı sorun.<ref name=tasam1>{{Web kaynağı | url = http://www.tasam.org/index.php?altid=1612 | başlık = Türkiye-AB ilişkileri Kapsamında Kıbrıs Sorunu | erişimtarihi = 2009-10-22 | yayımcı = Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi | tarih = 2007-03-19 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140421083639/http://www.tasam.org/index.php?altid=1612 | arşivtarihi = 21 Nisan 2014}}</ref> Britanyalılar, [[Kıbrıs Sözleşmesi]] sonrasında<ref name=ermeniar>{{Web kaynağı | url = http://www.eraren.org/index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik&IcerikNo=201 | başlık = Ermeni Gailesinin Tarihsel Kökeni Üzerine | erişimtarihi = 2009-06-19 | yayımcı = Ermeni Araştrmaları Enstitüsü | tarih = Mart-Nisan-Mayıs 2001 | dil = Türkçe | ilk = Bilal N. | son = Şimşir | iş = Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı 1 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151117015944/http://www.eraren.org/index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik&IcerikNo=201 | arşivtarihi = 17 Kasım 2015}}</ref> adayı kolonileştirmeleri ile halklar arası çatışmalar artış gösterdi.<ref name=hasguler246>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 247. sayfa.</ref> Bu tarihlerde [[Taksim (Kıbrıs Sorunu)|taksim]] isteğinde bulunan Türkler ile [[enosis]] isteyen Rumlar birbirleri ile çatışmaya başladı.<ref name=hasguler246>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 246. sayfa.</ref> [[Kıbrıslı]]lar tamamen [[öz belirtim]] hakkı istiyordu.<ref name=hasguler227>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 227-230. sayfa.</ref> Britanyalılar, sorunu "Rum-Türk anlaşmazlığına" bağladı<ref name=hasguler231>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 231-233. sayfa.</ref> ve sonunda 16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, [[Türkiye]] ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki 3 anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.<ref name=hasguler231>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 231. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref>
 
Bağımsızlıktan sonra da ada üzerinde çatışmalar durmadı ve 1963'te Kıbrıs Türkleri ada yönetiminden çekildi.<ref name="hasguler238">Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> 1974'te, [[Kıbrıs Türkleri|Kıbrıslı Türkler]] ve [[Kıbrıs Rumları|Kıbrıslı Rumlar]] arasında siyasi gerilimler şiddetli olarak artmaktaydı<ref name=cumhgrani>{{Web kaynağı | url = http://www.grani.ru/Politics/World/Europe/p.95377.html | başlık = ЕС: Турцию не примут в Евросоюз, пока она не признает Кипр | erişimtarihi = 2009-06-05 | yayımcı = Grani.ru | tarih = 2005-09-21 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120112174840/http://www.grani.ru/Politics/World/Europe/p.95377.html | arşivtarihi = 12 Ocak 2012}}</ref> ve [[Yunanistan Krallığı|Yunanistan]]'daki [[1967-1974 Yunanistan Askerî Cuntası|askeri cunta]] desteği ile Kıbrıs'ta [[enosis]]'e yönelik aşırı milliyetçi [[Kıbrıs Rumları|Rumlar]]ın darbe yapması<ref name="bbchaber">{{Web kaynağı | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2297653.stm | başlık = 'Failing' Cyprus talks resume | erişimtarihi = 2009-06-21 | yayımcı = BBC News | tarih = 2002-10-04 | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151016232701/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2297653.stm | arşivtarihi = 16 Ekim 2015}}</ref><ref name=Mallinson>{{Kitap kaynağı| son = Mallinson | ilk = William | authorlink = | coauthors = | başlık = Cyprus: A Modern History | yayımcı = I. B. Tauris | tarih = 30 Haziran, 2005 | location = | url = http://books.google.com/books?id=HEjkuhF2GsMC&pg=PA81&dq= | doi = | id = | isbn = 978-1850435808| sayfalar = 81 |dil= İngilizce}}</ref> sonucunda [[Türkiye]], [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]'a harekât düzenledi.<ref name=hasguler44>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 44. sayfa.</ref> Bunlarla birlikte, adanın kuzeyinde [[Kıbrıslı Türkler|Türklerin]] yönetiminde politik bir düzenin meydana gelmesine neden oldu.<ref name=aydogdu448/> Bu siyasi olaylarla günümüzdeki "Kıbrıs Sorunu" ortaya çıktı. 1983 yılında Türkiye, Kıbrıs Türk toplumunun ilan ettiği<ref name="aydogdu448">Aydoğdu, Ahmet (2005). ''Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 448. sayfa'', Asil Yayın Dağıtım, ISBN 975-98443-2-X.</ref> de facto yönetim olan [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'nin bağımsızlığını tanımasından sonra<ref>{{Web kaynağı | url = http://news.xinhuanet.com/english/2005-10/01/content_3570894.htm | başlık = Cyprus exists without Turkey's recognition: president | erişimtarihi = 2008-03-07 | yayımcı = XINHUA | tarih = 2005-10-01 | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121013183429/http://news.xinhuanet.com/english/2005-10/01/content_3570894.htm | arşivtarihi = 13 Ekim 2012}}</ref> Kıbrıs Cumhuriyeti'ne [[Güney Kıbrıs Rum Kesimi|Güney Kıbrıs Rum Yönetimi]] olarak hitap etmektedir.<ref>[http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=4982 Türkiye neyi tanımış olacak?] '''(Türkçe)''', [[Radikal (gazete)|Radikal Gazetesi]], Yayımlanma Tarihi: [[21 Ağustos]] [[2005]], Erişim Tarihi: [[14 Şubat]] [[2009]].</ref> [[13 Mayıs]] [[1984]]’te de Güvenlik Konseyi [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 550 sayılı kararı|550 sayılı kararı]]<ref name=bmk550>{{Web kaynağı | url = http://daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/487/80/IMG/NR048780.pdf?OpenElement | başlık = United Nations Security Council Resolution 550 (Gravely concerned abouth the further secessionist acts in the occupied part of the Rebublic of Cyprus...) | erişimtarihi = 2009-06-11 | yayımcı = United Nations | tarih = 1984-05-11 | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20070225144851/http://daccessdds.un.org:80/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/487/80/IMG/NR048780.pdf?OpenElement | arşivtarihi = 25 Şubat 2007}}</ref> ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.<ref name=bm550anda541>[http://www.un.org/documents/sc/res/1984/scres84.htm according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541] '''(İngilizce)''', [[Birleşmiş Milletler]], Erişim Tarihi: [[29 Eylül]] [[2008]].</ref> [[Birleşmiş Milletler]]<ref>Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0-19-829132-9, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)</ref> ve [[Avrupa Konseyi]]<ref>Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)</ref> Türkiye'nin "işgali" altında olduğunu nitelendirdi.<ref name=hasguler400>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 400. sayfa.</ref> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti günümüzde bağımsızlığı sadece [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] dışında<ref name=disisler3>{{Web kaynağı | url = http://www.haberler.com/disisleri-bakanligi-yargi-kararlariyla-kibris-haberi/ | başlık = Dışişleri Bakanlığı: "Yargı Kararlarıyla 'Kıbrıs Cumhuriyeti', Kıbrıs Türkleri'ne Dayatılamaz" | erişimtarihi = 2009-06-27 | yayımcı = Cihan Haber Ajansı | tarih = 2009-05-15 | dil = Türkçe | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151117031930/http://www.haberler.com/disisleri-bakanligi-yargi-kararlariyla-kibris-haberi/ | arşivtarihi = 17 Kasım 2015}}</ref> [[Tanınmayan devletler listesi|hiçbir ülke tarafından tanımayan]] ''[[de facto]]'' bağımsız bir cumhuriyet konumundadır.<ref>[http://antiwar.com/hadar/?articleid=8042 antiwar.com] [[w:en:Leon Hadar|Leon Hadar]] "In Praise of 'Virtual States'" (16 Kasım 2005)</ref> Adanın kuzeyi ''[[de jure]]'' olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'ne ait kabul edilir.<ref name=bmk550/>
 
Bugün soruna [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]],<ref name=abhaber2>{{Web kaynağı | url = http://www.abhaber.com/ozelhaber.php?id=2817 | başlık = Urbancic: ABD, Kıbrıs'taki müzakerelerden memnun | erişimtarihi = 2009-10-22 | yayımcı = ABHaber.com | tarih = 2009-02-06 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120512110955/http://www.abhaber.com/ozelhaber.php?id=2817 | arşivtarihi = 12 Mayıs 2012}}</ref> [[Birleşik Krallık]], Türkiye, Yunanistan, Birleşmiş Milletler ve son zamanlarda Avrupa Birliği<ref name=euroactive2>{{Web kaynağı | url = http://www.euractiv.com.tr/ab-ve-turkiye/article/merkel-kibris-sorunu-ab-nato-iliskilerinin-cozumun-de-zorlastiriyor-005156 | başlık = Merkel: "Kıbrıs sorunu AB-NATO ilişkilerinin çözümünü de zorlaştırıyor" | erişimtarihi = 2009-10-23 | yayımcı = EuroActiv.com.tr | tarih = 2009-03-30 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20110917010959/http://www.euractiv.com.tr/ab-ve-turkiye/article/merkel-kibris-sorunu-ab-nato-iliskilerinin-cozumun-de-zorlastiriyor-005156 | arşivtarihi = 17 Eylül 2011}}</ref> dahil bulunmaktadır.
29. satır:
==== 1878-1923 dönemi ====
 
[[93 Harbi]]'nde [[Rus İmparatorluğu]] karşısında yenilen Osmanlı, Ruslara karşı fazla ödün vermemek amacıyla<ref name=kibris1>Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.21–22.</ref>, [[Birleşik Krallık|Birleşik Krallık'ın]] isteği üzerine ada 92.799 sterline kiralanmıştır.<ref name="osmanlıtarih">Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, A Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.20</ref> Osmanlı mülkiyeti devam ediyor sayılmakla birlikte, yönetim tamamen Birleşik Krallık'a geçti.<ref name=yod1>{{Web kaynağı | url = http://www.yeniosmanlilar.org/index.php?option=com_content&task=view&id=433&Itemid=74 | başlık = Osmanlı Egemenliğinde Kıbrıs Tarihi | erişimtarihi = 2009-04-29 | yayımcı = Yeni Osmanlı Derneği | tarih = 20 Ocak 2007 | arşivengelli = evet}}</ref> [[Birleşik Krallık]] adayı "Komiser" diye tabir ettiği yüksek rütbeli yöneticilerle idare etmiştir. [[1914]]'te başlayan [[I. Dünya Savaşı]]'nda Osmanlı'nın Birleşik Krallık karşısındaki [[Alman İmparatorluğu|Almanya]]'nın yanında savaşa girmesi üzerine Birleşik Krallık adayı ilhak edip adaya vali tayin etti. [[1923]]'te imzalanan [[Lozan Barış Antlaşması]]’nın 21. Maddesi gereğince, Birleşik Krallık'a ilhakı tanındı.<ref name=ttk1>{{Web kaynağı | url = http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Antlasmalar/lozan/lozan20-29.pdf | başlık = Lozan Antlaşması, 20-29 ss. | erişimtarihi = 2009-03-15 | yayımcı = [[Türk Tarih Kurumu]] | tarih = 24 Temmuz 1923 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20111124234618/http://www.ttk.org.tr:80/templates/resimler/File/Antlasmalar/lozan/lozan20-29.pdf | arşivtarihi = 24 Kasım 2011}}</ref> [[1925]] yılında 'Kıbrıs Kraliyet Sömürgesi' ''Cyprus Crown Colony'' olarak ilan edildi ve adaya ilk [[Türkiye]] konsolosu atandı.<ref name="hasguler37">Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 37. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref>
 
== Birleşme çabaları ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kıbrıs_Sorunu" sayfasından alınmıştır