Vikipedi

Megadük: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Devriyeler
128.295 değişiklik
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Devriyeler
128.295 değişiklik
düzeltme
1. satır:
{{çeviri}}
[[Dosya:Alexios Apokaukos.jpg|thumb|200px|right|Megadük [[Aleksios Apokaukos]] ofis kıyafetleriyle.]]
'''Megadük''' ({{dil-el|μέγας δούξ}}; Megas duks), geç [[Bizans İmparatorluğu]] dönemi hiyerarşisinin en yüksek pozisyonu, [[Bizans donanması]] komutanının unvanı. Bazen bu unvan yerine yarı Latinleştirilmiş '''megaduke''' ya da '''megaduks''' (Yunanca μεγαδούξ) ifadeleri de kullanılırdı.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}} Yunanca kelime δούξ, [[Latince]] terim ''[[dux]]'' kelimesinin [[Helenleştirme|helenleştirilmiş]] halidir, lider ya da komutan anlamına gelir.
 
== Tarih ve görevleri ==
Bu makam başlangıçta [[I. Aleksios]] (1081-1118 arası hükümdar) tarafından ihmal edilmiş [[Bizans donanması]]nı reforme etmek ve çeşitli vilayetlerdeki küçük filoları ''megas doux'' yönetimi altında tek bir güç haline getirip canlandırmak için oluşturulmuştur.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}} İmparatorun kayınbiraderi [[İoannis Dukas (Andronikos Dukas'ın oğlu)|İoannis Dukas]] bu göre gelmiş ilk kişi olarak kabul edilir, 1092 yılında bu unvanı almıştır. Türk emiri [[Çaka Bey]] ile mücadele etmek ilk görevi olmuştur. 1085 Aralık tarihli bir dokümanı keşiş Niketas isimsiz bir ''megas doux'' emlağının yöneticisi olarak imzalamıştır.{{sfnkdş|Polemis|1968|p=67}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|p=147}} yaklaşık 1086 yılında [[Manuil Vutumitis]] ve 1090 yılında Konstantinos Dalassenos'a verilen "Filonun "''[[dux|doux]]''" ({{lang|grc|δούξ τοῦ στόλου}}) makamı benzer yetkiler ile belki de ''megas doux'' makamının habercisiydi.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=61, 181}}
 
İlk bilinen ''megas doux'' İoannis Dukas hem denizde hem de karada 1092-93 yıllarında [[Ege denizi]]nde ve [[Girit]] ve [[Kıbrıs]] adalarında ve 1097 yılında Batı [[Anadolu]]'da Bizans otoritesinin tekrar tesis etmek için görevlendirildi.{{sfnkdş|Polemis|1968|pp=66-69}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=145-149}}{{sfnkdş|Angold|1997|p=150}} O zamandan sonra, ''megas doux'', filo için insan gücü ve kaynakları sağlayan [[Hellas (thema)|Hellas]], [[Mora (thema)|Mora]] ve [[Bizans Giriti|Girit]] eyaletlerinin genel kontrolünü de aldı.{{sfnkdş|Angold|1997|p=151}} Ancak, ''megas doux'' İmparatorluğun üst düzey yetkililerinden biri olduğu ve çoğunlukla merkezi hükumet ve çeşitli askeri seferler ile ilgilendiği için, bu eyaletlerin ''de factο'' yönetilmesi, eyalette bulunan ''[[Praetor|praitōr]]'' veya çeşitli yerel liderlere aitti.{{sfnkdş|Magdalino|2002|p=234}} 12. yüzyılda, [[Kontostefanos]] ailesi ''megas doux'' görevine egemen oldu;{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}} üyelerinden biri olan [[Andronikos Kontostefanos]], birçok kara ve deniz zaferleri elde etmede yardımcı olduğu İmparator [[I. Manuil]]'in (1143–1180 arası hükümdar) en önemli subaylarından biri oldu.
 
Bizans filosunun [[Dördüncü Haçlı Seferi]]'nden sonra ortadan kaybolmasıyla, [[İznik İmparatorluğu]]'nda unvan onursal olarak kalmıştır. [[VIII. Mihail]] (1259–1282 arası hükümdar), kıdemli ortak imparator olmadan önce [[IV. İoannis]]'in (1258–1261 arası hükümdar) naibi olduğunda bu unvanı kabul etmiştir.{{sfnkdş|Bartusis|1997|p=274}} Aynı zamanda, [[Latin İmparatorluğu]] tarafından da kullanılmıştır, yaklaşık 1207 yılında, Latin imparatoru [[Limni]] adasını ödüllendirmiş ve miras ile geçecek şekilde ''megas doux'' unvanını Venedikli (ya da muhtemelen Yunan ve Venedik karışımı) [[Filocalo Navigajoso]]'ya ("''imperiali privilegio Imperii Megaducha est effectus''") vermiştir.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}}{{sfnkdş|Van Tricht|2011|pp=112, 130, 144}} Unvan ve yönetim, unun soyundan gelenler 1278'de Bizanslılar tarafından Limni'den çıkartılana kadar miras kalmıştır.
 
1261 yılında [[Konstantinopolis]]'in geri alınmasından sonra unvan donanmanın başkomutanı olan eski haline getirilmiştir ve imparatorluğun kalanı için ''[[protovestiarios|prōtovestiarios]]'' ile ''[[protostrator|prōtostratōr]]'' arasında yüksek bir derece olarak kalmıştır.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}}{{sfnkdş|Bartusis|1997|p=381}} Bunun yanında bazen imparatorluk hizmetinde bulunan yabancılara da bahşedilmiştir, bunlara arasında en bilinenleri bir çok Ege adasının VIII. Mihail adına alan İtalyan [[Licario]],{{sfnkdş|Bartusis|1997|p=60}} ve [[Katalan Bölüğü]]'nün başı [[Roger de Flor]]'dur.{{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}}
<!--
[[Georgios Kodinos|Pseudo-Kodinos]] sonrası Bizans makamları
The mid-14th century ''Book of Offices'' of [[Pseudo-Kodinos]] lists the insignia of the ''megas doux'' as a golden-red ''skiadion'' hat decorated with embroideries in the ''klapoton'' style, without veil. Alternatively, a domed ''skaranikon'' hat could be worn, again in red and gold and decorated with golden wire, with a portrait of the emperor standing in front, and another of him enthroned in the rear. The ''megas doux'' also wore a rich silk tunic, the ''[[kabbadion]]'', and could choose the fabric himself "from those that are in use". His staff of office (''dikanikion'') featured carved knots and knobs in gold, bordered with silver braid.{{sfn|Verpeaux|1966|pp=153–154}} Pseudo-Kodinos also records that, while the other warships flew "the usual imperial flag" of the [[Tetragrammic cross|cross and the firesteels]], the flagship of the ''megas doux'' flew an image of the emperor on horseback.{{sfn|Verpeaux|1966|p=167}} His subordinate officials were the ''[[megas droungarios tou stolou]]'', the ''amēralios'', the ''prōtokomēs'', the junior ''droungarioi'', and the junior ''komētes''.{{sfn|Verpeaux|1966|p=167}}▼
 
The [[Serbian Empire]], established in 1346 by Tsar [[Stefan Dushan]], adopted various Byzantine titles, among them that of ''megas doux'', which became the "grand [[voivode]]" (''veliki vojvoda''), albeit without any naval connotations. Holders of the office included senior noblemen such as [[Jovan Uglješa]]{{sfn|PLP|loc=21150. Οὔγκλεσις Ἰωάννης}} and [[Jovan Oliver]].{{sfn|PLP|loc=14888. Λίβερος Ἰωάννης}}▼
 
▲The mid-14th century ''Book of Offices'' of [[Pseudo-Kodinos]] lists the insignia of the ''megas doux'' as a golden-red ''skiadion'' hat decorated with embroideries in the ''klapoton'' style, without veil. Alternatively, a domed ''skaranikon'' hat could be worn, again in red and gold and decorated with golden wire, with a portrait of the emperor standing in front, and another of him enthroned in the rear. The ''megas doux'' also wore a rich silk tunic, the ''[[kabbadion]]'', and could choose the fabric himself "from those that are in use". His staff of office (''dikanikion'') featured carved knots and knobs in gold, bordered with silver braid.{{sfnkdş|Verpeaux|1966|pp=153–154}} Pseudo-Kodinos also records that, while the other warships flew "the usual imperial flag" of the [[Tetragrammic cross|cross and the firesteels]], the flagship of the ''megas doux'' flew an image of the emperor on horseback.{{sfnkdş|Verpeaux|1966|p=167}} His subordinate officials were the ''[[megas droungarios tou stolou]]'', the ''amēralios'', the ''prōtokomēs'', the junior ''droungarioi'', and the junior ''komētes''.{{sfnkdş|Verpeaux|1966|p=167}}
 
▲The [[Serbian Empire]], established in 1346 by Tsar [[Stefan Dushan]], adopted various Byzantine titles, among them that of ''megas doux'', which became the "grand [[voivode]]" (''veliki vojvoda''), albeit without any naval connotations. Holders of the office included senior noblemen such as [[Jovan Uglješa]]{{sfnkdş|PLP|loc=21150. Οὔγκλεσις Ἰωάννης}} and [[Jovan Oliver]].{{sfnkdş|PLP|loc=14888. Λίβερος Ἰωάννης}}
-->
 
Satır 31 ⟶ 35:
| [[I. Aleksios]]
| I. Aleksios'un kayınbiraderi, öncesinde [[Dyrrhachium (thema)|Dyrrhachium Theması]] ''[[dux]]''{{'}}u (Dıraç valisi)
| {{sfnkdş|ODB|loc="Megas doux", p. 1330}}
|-
| Landulf
Satır 37 ⟶ 41:
| [[I. Aleksios]]
| Batı asıllı amiral
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=543}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=169-171}}
|-
| İsaakios Kontostefanos
Satır 43 ⟶ 47:
| [[I. Aleksios]]
| [[I. Boemondo|Boemondo]]'ya karşı savaşta yetersizliği nedeniyle görevden alınmıştır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=543}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=130-132}}
|-
| Marianos Maurokatakalon
Satır 49 ⟶ 53:
| [[I. Aleksios]]
| İsaakios Kontostefanos'un ardılı
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=543}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=186-187}}
|-
| Eumatios Filokales
Satır 55 ⟶ 59:
| [[I. Aleksios]]
| Öncesi Yunanistan'da yargıç ve uzun zaman [[Kıbrıs]] valisi
| {{sfnkdş|Guilland|1967|pp=543-544}}{{sfnkdş|Skoulatos|1980|pp=79-82}}
|-
| Konstantin Opos
Satır 61 ⟶ 65:
| [[I. Aleksios]]
| Türklere karşı seferlerde görev yapmış seçkin general
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=544}}
|-
| Leon Nikerites
Satır 67 ⟶ 71:
| [[I. Aleksios]]
| Hadım, öncesi Bulgaristan ve [[Mora Yarımadası]] theması valisi
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=544}}
|-
| Nikeforos Vatatzes
Satır 73 ⟶ 77:
| [[I. Aleksios]] (?)
| Sadece mührü sayesinde tanınıyor, muhtemelen I. Aleksios hükümdarlığında görev yaptı
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=544}}
|-
| Stefen Kontostefanos
Satır 79 ⟶ 83:
| [[I. Manuil]]
| I. Manuil'in kayınbiraderi, 1149 yılında görevi sırasında öldürüldü
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=545}}
|-
| Aleksios Komnenos
Satır 85 ⟶ 89:
| [[I. Manuil]]
| [[Anna Komnini]] ve [[Nikeforos Bryennios (genç)|Nikeforos Bryennios]]'un oğlu
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=544}}
|-
| [[Andronikos Kontostefanos]]
Satır 91 ⟶ 95:
| [[I. Manuil]]
| Manuil'in yeğeni, imparatorun en çok güvendiği ve seçkin general. [[I. Andronikos]] tarafından 1182 yılında kör edilmiştir
| {{sfnkdş|Guilland|1967|pp=545-546}}
|-
| İoannis Komnenos
Satır 97 ⟶ 101:
| [[I. Manuil]]
| I. Manuil'in birinci derece kuzeni, ''sebastokrator'' Andronikos Komnenos'un oğlu. 1176 yılında [[Miryokefalon Muharebesi]]'nde ölmüştür
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=545}}
|-
| Konstantinos Angelos
Satır 103 ⟶ 107:
| [[II. İsaakios]]
| [[Filibe|Filippopolis]] valiliğinden sonra, başarısız bir taht gasbına önderlik etmiştir
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=546}}
|-
| [[Mihail Strifnos]]
Satır 109 ⟶ 113:
| [[III. Aleksios]]
| III. Aleksios'un gözdesi. Donanmanın malzemelerini satıp kendini zengin ettiği kaydedilmiştir
| {{sfnkdş|Guilland|1967|pp=546-547}}
|-
| Teodotos Fokas
Satır 115 ⟶ 119:
| [[I. Theodoros]]
| [[İznik İmparatorluğu|İznik İmparatoru]] I. Theodoros'un amcası, known only from a monastic property deed dating to between 1206 and 1212
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=547}}
|-
| [[VIII. Mihail]]
Satır 121 ⟶ 125:
| [[IV. İoannis]]
| Geleceğin VIII. Mihail'i olacaktır, [[Georgios Mouzalon]]'un öldürülmesinden sonra bu göreve gelmiştir sonra [[Despot]]luğa yükselmiş, nihayetinde imparator olmuştur.
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=547}}
|-
| Mihail Laskaris
Satır 127 ⟶ 131:
| [[VIII. Mihail]]
| I. Teodor'un kardeşi, ileri yaşı yüzünden hiçbir zaman filonun gerçek komutanlığını ele alamamıştır. Ölümüne kadar görevde kalmıştır.
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=548}}
|-
| [[Aleksios Dukas Filantropenos]]
Satır 133 ⟶ 137:
| [[VIII. Mihail]]
| önce ''[[protostrator]]'' ve yaklaşık 1263 yılına kadar ''de facto'' filo komutanı. Sonra ''megas doux'' görevini ölümüne kadar sürdürmüştür
| {{sfnkdş|Guilland|1967|pp=548-549}}
|-
| [[Licario]]
Satır 139 ⟶ 143:
| [[VIII. Mihail]]
| Bizans hizmetine girmiş İtalyan korsan, [[Negroponte Lordluğu]] ve birçok Ege adasını ele geçirmiştir.
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=549}}
|-
| [[Giovanni de lo Cavo]]
Satır 145 ⟶ 149:
| [[VIII. Mihail]]
| Bizans hizmetine girmiş Cenevizli korsan, Rodos ve Anafi lordu
| {{sfnkdş|Geanakoplos|1959|p=211}}{{sfnkdş|Nicol|1992|p=202}}
|-
| [[Roger de Flor]]
Satır 151 ⟶ 155:
| [[II. Andronikos]]
| Paralı asker [[Katalan Bölüğü]]nün lideri. Yardımcısı Berenguer de Entença lehine 1304 sonunda görevinden istifa etmiş, birkaç ay sonra öldürülmüştür
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=549}}
|-
| [[Berenguer de Entença]]
Satır 157 ⟶ 161:
| [[II. Andronikos]]
| Roger de Flor'un yardımcısı ve Paralı asker [[Katalan Bölüğü]]nün lideri olarak ardılı. İmparator ile anlaşmazlığı sonrası görevinden istifa etmiştir
| {{sfnkdş|Guilland|1967|pp=549-550}}{{sfnkdş|Nicol|1993|p=131}}
|-
| [[Fernand Ximenes de Arenos]]
Satır 163 ⟶ 167:
| [[II. Andronikos]]
| [[Katalan Bölüğü]]nün liderlerinden biri, Bizanslılara döndükten sonra ''megas doux'' olarak adlandırılmıştır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=550}}{{sfnkdş|Nicol|1993|pp=133-134}}
|-
| [[Syrgiannes Paleologos]]
Satır 169 ⟶ 173:
| [[II. Andronikos]]
| [[Bizans İç Savaşı (1321-1328)|Bizans İç Savaşı]] sırasında genç [[III. Andronikos]]'un baş destekçilerinden biri, yaşlı II. Andronikos'a dönmüş, ''megas doux'' yapılarak ödüllendirilmiş. Kendisine komplo kurunca hapsedilmiştir
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=550}}{{sfnkdş|ODB|loc="", p. 1997}}{{sfnkdş|Nicol|1993|p=157-158}}
|-
| İsaakios Asanes
Satır 175 ⟶ 179:
| [[III. Andronikos]]
| Aleksios Apokaukos bu görevde yerini almıştır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=550}}
|-
| [[Aleksios Apokaukos]]
Satır 181 ⟶ 185:
| [[III. Andronikos]]<br>[[V. İoannis]]
| [[VI. İoannis|İoannis Kantakuzinos]]'un himayesinde bir destekçisidir, Apokaukos bu görevde [[Bizans İç Savaşı (1341-1347)]] başlangıcından V. İoannis hükümdarlığında Kantakuzinos karşıtları tarafından öldürülünceye kadar kalmıştır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=550}}{{sfnkdş|Nicol|1993|pp=187-201}}
|-
| Asomatianos Tzamplakon
Satır 187 ⟶ 191:
| [[VI. İoannis]]
| [[Bizans-Ceneviz Savaşı (1348-1349)]] sırasında filonun başı, 1356 öncesi bir zaman ölmüştür
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=550}}{{sfnkdş|Nicol|1993|p=223}}
|-
| [Paul?] Mamonas
Satır 193 ⟶ 197:
| [[II. Manuil]]
| Mamonas ailesi [[Monemvasia]]'nın kalıtsal hükümdarıdır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=551}}
|-
| Manuil
Satır 199 ⟶ 203:
| [[II. Manuil]]
| İsimsiz bir vakainamede 1410 yılında bir salgında öldüğüne dair kayıt vardır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=551}}
|-
| Paraspondelos
Satır 205 ⟶ 209:
| [[VIII. İoannis]]
| Hakkında bilinene tek şey [[Dimitrios Paleologos]]'un kayınpederi olmasıdır
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=551}}
|-
| [[Lukas Notaras]]
Satır 211 ⟶ 215:
| [[VIII. İoannis]]<br>[[XI. Konstantinos]]
| Notaras, hem VIII. İoannis'e hem de XI. Konstantinos'a baş bakan olarak hizmet etmiştir ve [[İstanbul'un Fethi]]nden sonra Osmanlılar tarafından idam edilmiştir.
| {{sfnkdş|Guilland|1967|p=551}}
|-
|}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Megadük" sayfasından alınmıştır