Vikipedi

Ashâb-ı Kehf: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Sae1962 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.865 değişiklik
Küçük düzeltmeler yapıldı.
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Sae1962 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.865 değişiklik
→‎Hristiyanlıkta: Küçük düzeltmeler yapıldı.
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
2. satır:
'''Ashâb-ı Kehf''' ([[Arapça|Ar]]: أصحاب الكهف) ya da '''Yedi Uyurlar''', Dünya'nın değişik kültürlerinde izlerine rastlanan halkını terk eden bir topluluğun hikâyesidir. Bütün sürümlerin ortak yanını, halkından yüz çeviren ve onları terk eden bir gruptur. Bu hikâyelerin en eski örneği [[Mahabharata]] destanındadır (17. Kitap olan Mahaprasthanika Parva'da geçmektedir). Destanda anlatıldığına göre yedi kişi, peşlerinde bir köpek olduğu hâlde riyâzet için krallığa ve Dünya'ya yüz çevirirler.<ref name="şenesen">Refiye Şenesen; ''[http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/makaleler/31.php Pagandan Hristiyanlık ve Müslümanlığa Bir İnanç Merkezi: Ashab-ı Kehf ve Günümüzde Tarsus Ashab-ı Kehf'te Hıdırellez Şenlikleri]''; Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi; Erişim Tarihi: 25 Aralık 2015</ref> Hristiyanlığın ilk devirlerinde önemli bir hikâye olan Ashâb-ı Kehf, daha sonra Hristiyan dünyâsında önemini yitirdi. İslâm'da ise Ashâb-ı Kehf (Mağara Yârânı) adıyla Kehf Sûresi'nde [[kıssa]]sı zikredilmekte ve İslâm kültüründe önemli bir yer tutmaya devâm etmektedir. Hristiyanlıkta yedi kişi olarak tasvir edilmekte olup bu yüzden Yedi Uyurlar olarak bilinirler.
 
== Hristiyanlık'taHristiyanlıkta ==
Hikâyenin en eski versiyonu, kayıp bir Yunanca kaynaktan aldığını söyleyen [[Süryani]] râhip [[Suruçlu Yakup]]'a aittir.<ref>Pieter W. van der Horst; "[http://orion.mscc.huji.ac.il/symposiums/13th/papers/Horst.pdf Pious Long-Sleepers in Greek, Jewish, and Christian Antiquity]"</ref> Hikâyenin çerçevesini Tourslu Gregory ({{abbr|y.|yaklaşık}} 538-594) ve Diyakoz Pavlus ({{abbr|y.|yaklaşık}}720-799) (''Historia Langobardorum''’da) çizer. En iyi bilinen batıBatı versiyonusürümü Jacopo da Varazze'nin ''Legenda aurea'' (Altın Efsâne) eserinde yer alır.
[[Dosya:7sleepersmedievalmanuscript.jpg|thumb|Yedi Uyurları tasvir eden bir [[Orta Çağ]] el yazması.]]
 
=== Efes ===
Anlatılana göre [[Decius]] (Dakyus) zamanında yedi veyâ sekiz Hristiyan genç, devrin putperest inançlarına kurban edilmekten korkarak yaşadıkları yerin yakınlarındaki bir mağaraya sığınırlar ve üzerleri kapatılır. Orada [[mucize]]vî bir uykuya dalarlar.<ref>[http://global.britannica.com/ Encyclopædia Britannica]'da [http://encyclopedia.jrank.org/SCY_SHA/SEVEN_SLEEPERS_OF_EPHESUS_THE.html Seven Sleepers of Ephesus] maddesi, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2015</ref> Bu kişilerin adları, bir rivâyete göre Maximilian, Iamblicus, Martinian, John, Dionysius, Exacustodianus ve Antoninus'tu.<ref name="johnsanidopoulos.com">John Sanidopoulos; "[http://www.johnsanidopoulos.com/2009/10/historicity-of-seven-sleepers-of.html The Historicity of the Seven Sleepers of Ephesus]"; Erişim Tarihi: 25 Aralık 2015</ref> Başka kaynaklarda başka isimler rivâyet edilir. Bu mağaraya gelen askerler şaşkınlık içinde geri dönerler. Bunun üzerine komutanları mağara girişinin taş ve harçla kapatılmasını emreder. Burada "Yedi Kâfir’in ölüme terkedildiklerini" bildiren bir levhâlevha bırakarak giderler.
[[Dosya:SiebenschläferKirche.jpg|thumb|Selçuk-Efes'teki mağaradan bir bölüm.|221x221px]]
Yedi Uyurlar'ın üzeri kapatıldıktan yaklaşık 184,<ref name="johnsanidopoulos.com"/> 200,<ref>James Wood; The Nuttall Encyclopædia; 1907 "[http://www.gutenberg.org/files/12342/12342-h/12342-h.htm#SevenSleepers Seven Sleepers]"</ref> veyâ 230<ref>E. Cobham Brewer; Dictionary of Phrase and Fable; 1894; "Seven Sleepers"; [http://www46.homepage.villanova.edu/michael.foight/brewersdictphrasefable.pdf s. 2519]</ref> sene sonra mağaranın yer aldığı arsanın maliki, işçileriyle birlikte mağara girişini açar ve Yedi Uyurlar ile karşılaşırlarkarşılaşır. Iamblicus, şehre ekmek almaya gider ve Meryem oğlu İsa'nın adının şehirde serbestçe anıldığını fark eder. Decius (Dakyus) zamanından kalma paralarla alışveriş yapmaya çalışır. Psikopos'unPsikoposun karşısına çıkarılırlar. Hikâyelerini dinleyen piskopos, bunun bir mûcize olduğunu dile getirir.
 
[[Hristiyan]]lar tarafından kabul edilen hikâyedeki mağara, Selçuk ilçesindeki Efes antik şehrinin yakınlarındaki [[Panayır Dağı]] eteklerinde bulunmaktadır. Bu mağaranın üstüne bir kilise yapılmış halihâli 1927-1928 yılları arasındaki bir kazıda ortaya çıkarıldı,. kazıdaKazıda 5. ve 6. yüzyıla ait mezarlar bulundu. Yedi UyurlaraUyurlar’a ithaf edilmiş yazıtlar hem mezarlarda, hem de kilise duvarlarında bulunmaktadır.
 
=== Ürdün ===
[[Batlamyuslar]] zamanında Filadelfiya olarak adlandırılan ve günümüzde Ürdün sınırları içinde kalan [[Amman]] şehrinde bir grup genç, liderleri Maximilian ile birlikte o sırada şehre gelen İmparator [[Hadrianus]]'a başkaldırırlarbaşkaldırır. Putları reddederek sadece [[İbrahim]]’in, [[Musa]]’nın ve [[İsa]]’nın TanrısınınTanrısı’nın tapılmaya değer olduğunu savunurlar. İmparator, gençlerin idam edilmelerini ister. KapatıldıklarıFakat zindandanonlar, kaçarlarkapatıldıkları vezindandan kaçarak sığınacakları bir mağara bulup sığınırlarbulurlar. Kral, mağaranın girişine duvar örülmesini emreder. Yedi Uyurlar yıllarca burada kalırlarkalır. 300 sene sonra uyandıklarında Maximilian'ı şehre yiyecek almaya gönderirler. 300 sene önceki paradan şüphelenen fırıncı, onun bir hazine bulduğunu zanneder ve bunu kendisiyle paylaşmazsa onu ele vereceğini söyler. Askerler gelip Maximilian’ı yetkililere götürürler. Yetkililer, ilk önce onun anlattıklarına inanmasalar da daha sonra iknaiknâ olurlarolup ve bunu bir mûcize olarak kabûl ederler.
 
=== Hristiyan toplumlarındaki durumu ===
Ortodoks ve Katolik kiliseleri olayı yâd ederler. Bununla birlikte Batı'da aydınlanmanın ve Protestanlığın yükselişi ile birlikte Yedi Uyurlar hikâyesi [[apokrif]] bir efsâne olarak nitelendirildi ve Roma Katolik Kilisesi, olayı insanları etkilemeye yönelik bir romantizm olarak itibarsızlaştırdı.<ref name="johnsanidopoulos.com"/>
 
== İslâm'da ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ashâb-ı_Kehf" sayfasından alınmıştır