Iğdır: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
rastgele yerleşim yerleri seçip, bir yerleşim yerinin bu rastgele seçilmiş yerleşim yerlerine olan uzaklığını yazmak ansiklopedik değil, objektif değil
Iğdır tarihte uzun süre Ermeni hakimiyetinde kalmış bir bölge iken burada Ermenilere hiç değinilmemiştir. Bu yüzden eklemeler yapıldı.
81. satır:
[[Dosya:Urartu Cuniform Argishti 1.jpg|thumb|left|250px|[[Urartu]] çivi yazısı]]
 
M.Ö 5000–4000 yıllarında bugünkü Azerbaycan Sürmeli Çukuru ve Doğu Anadolu'da yerleşen [[Hurriler]]den sonra; [[Mittaniler]], [[Hititler]], [[AsurlularKimmerler]], [[KimmerlerErmeniler]], [[Medler]], [[Persler]], [[Sümerliler]] ve Subailer gibi kavimlerin [[Orta Asya]]'dan gelerek bölgeye yerleştiği bilinmektedir.
 
M.Ö 900-M.S 600 tarihlerinde kraliyet merkezi [[Van]]'da bulunan ve tüm [[Doğu Anadolu]]'yu idaresi altında tutan [[Urartu]] Krallığı'nın kendisine bağlı kurduğu küçük beyliklerden biri de Sürmeli adıyla bilinen Karakale şehridir. 149Daha yıllarındasonra bölge [[BulgarPers Türkleriİmparatorluğu|Pers]] olanhakimiyeti Arsaklı göçebeler,altında [[Sakalar:en:Satrapy_of_Armenia|Ermenistan Satraplığı]]'ı yenip Karakale'yi<nowiki/>nın bir kraliyet merkeziparçası yaptılaroldu. 224İskenderin yılınafetihlerinden kadarsonra Urartular'lada sık sık el değiştirerekbölge [[Partlar|Arsaklılar]]'ınSeleukos egemenliğinde kalan bölgelerdeki [[Roma]] halkları da Arsaklılar'ın egemenliğini kabul etti. Iğdır ve çevresinde 660 yıllarında atlı göçebe halinde yaşayan [[Sakalarİmparatorluğu|SakaSelevkos]]<nowiki/>lara Türkleri'nin [[Kafkaslar]]'ı aşarak bölgeye gelmesiyle,bağlı UrartuErmenistan egemenliğiidaresi sonaltında buldukalmıştır. 226-651 tarihlerinde bugünkü [[İran]] ve Doğu Anadolu'da hüküm süren [[Sasaniler]], 645 yılına kadar Iğdır ve çevresini elinde tuttular. Bölge 2 yıllığına [[Bizanslılar]]'ın egemenliğine geçtiyse de Müslümanlar bölgeyi tekrar ele geçirdiler.<ref name="Azeri">Azerbaycan Tarihi, Elmihan Ahundov</ref>
 
=== İslâmiyet dönemi (646-1071) ===
638 yılında [[Ömer (halife)|Halife Ömer]] döneminde bölgede [[İslam|İslâmiyet]] yayılmaya başladı. 645 yılında [[Halife Osman]] döneminde [[Erzurum]]'da büyük [[Bizans ordusu]] yenilgiye uğratılınca Aras boyları Müslümanların eline geçti. EyaleteÖnceleri halifelik bölgeye otonomi vererek yerel Ermeni halkla işbirliği [[:en:Arminiya|yapsa da]] sonraları eyalete dönüştürülen Sürmeli ve Sahat Çukurlarının (Revan ve Iğdır) başına değişmeli olarak Arap ve Türk valiler gönderildi. Abbasi halifeliğinin zayıflamasıyla bölge yeniden Ermeni hakimiyetine geçti. Bölgede [[AbbasilerErmeni Bagratuni Krallığı]] dönemindekuruldu. iseBu bölgeyikrallığı sadecedaha Türksonra valilerBizanslılar yönetmeye başladı.yıktılar<ref name="Vali">75. Yılında Iğdır, Iğdır Valiliği Yayınları</ref>
 
=== Selçuklular dönemi (1071-1239) ===
112. satır:
 
=== Rus dönemi (Sürmeli Sancağı) (1828–1917) ===
Bölgeyi yönetimi altına almak isteyen Rusya buraya zamanında İran şahı Abbas'ın sürdüğü [[Ermeniler]]in yeniden yerleşmesini desteklemiş ve Ermeniler'i yeniden yerleştirdiği [[Revan]] şehrinin adını [[Erivan]] olarak değiştirmiştir. Ermeniler, [[Revan Hanlığı]]'nın toprakları üzerinde yeni Ermeni köyleri kurdularyeniden kuruldu.<ref name="Ermeni">[http://www.eraren.org/eraren_test//index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik&IcerikNo=140 ERAREN Sovyetler Birliği'nin Ermeniler İçin Başlattıkları 'Anavatana Dönüş Projesi' makalesi]</ref>
 
1905 yılında Rusya'da çıkan ayaklanma, Çar [[II. Nikolay]]'ı [[meşrutiyet]] yönetimini ilan ettirmek zorunda bıraktı. Meclise Iğdır çevresinden 2 milletvekili ([[Ali Ekber Tufan]] ve Ali Mirza Bey) gitti. 1914 yılında [[I. Dünya Savaşı]] başladığında [[Enver Paşa]]'nın 100.000 kişilik bir orduyla yola çıksa da [[Sarıkamış Harekâtı|Sarıkamış Faciası]] sebebiyle herhangi bir ilerleme kaydedilememiştir. 1917'de patlak veren [[Ekim Devrimi|Rus İhtilali]], Iğdır ve çevresinde bir otorite boşluğu yarattı. Bu boşluktan dolayı Türkler ve Ermeniler anlaşarak Meleklili [[Ali Ekber Tufan]] başkanlığında 5 Ermeni ve 5 Türk'ten oluşan ''Iğdır İcra Komitesi'''ni 10 Mayıs 1917'de kurdular. Ermenilerin Mart 1918'de [[Bakü]]'ye saldırması üzerine baş gösteren anlaşmazlıklardan ötürü Ermeniler komiteden istifa etti.Hükumet konağı Iğdır merkezinden Melekli'ye taşındı<ref name="Tufan">Hacı Ekber Tufan'ın Anıları, Nizamettin Onk</ref> Şu an Iğdır'a bağlı bir belde olan ama o yıllarda bir köy olan [[Melekli, Iğdır|Melekli]]'ye taşınan hükumetin ihtiyaçlarını [[Kaçardoğanşalı, Karakoyunlu|Kaçardoğanşalı]] köyünden Abbasoğlu Süleyman ve Iğdırmavalı Meşedi Tüccar Abbas Vurgun karşılıyordu.Başkent Melekli olmak üzere, Tuzluca, Aralık,Şerur, Vedibasar, Zengibasar ve Serdarabad'ı kapasayacak şekilde [[Iğdır Millî Cumhuriyeti]] ilan edildi.Başkanlığına Ali Ekber Tufan getirilen bu Cumhuriyet, Osmanlı Devleti Ve Bolşevik Rusya tarafından tanınan Mavera-i Kafkasya Cumhuriyeti (SEYM)Meclisi tarafından tanındı.Bu sebeple Iğdır Cumhuriyeti, 'Bağımsız İlk Türk Cumhuriyeti' olmuştur.<br />
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Iğdır" sayfasından alınmıştır