Vikipedi

I. Mesud: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Devriyeler
128.293 değişiklik
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Devriyeler
128.293 değişiklik
düzeltme
36. satır:
Mesud ile Melik Arap, Şahinşah’ın Anadolu Selçuklu tahtına oturmasından sonra tarafından Konya’da hapsedildiler.
=== Şahinşah ile mücadelesi ===
Üç yıllık saltanat boşluğu sırasında [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]]lılar Batı Anadolu topraklarını yeniden ele geçirmeye başlamıştı. Bu toprakları geri almak için Bizans ile mücadeleye başlayan Şehinşah, 1116’da imparator [[I. Aleksios Komnenos]] ile yaptığı savaştan sonra imparatorun Afyonkarahisar’daki karargahında barış imzaladı.<ref name=tdvia>[http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c29/c290216.pdf Faruk Sümer, '''Mesud I''', ''Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, Yıl 2004'']</ref> Mesud, bu sırada serbest kaldı ve Danişmendliler’in yardımı ile tahtı ele geçirmek için harekete geçti. Kimi kaynaklara göre Şehinşah’ın bir emiri ona isyan ederek Mesud’u hapisten çıkarmış; Danişmendli Emir Gazi’nin yanına götürmüş ve onu sultan ilan etmişlerdir.<ref name=tdvia/>
 
Kardeşi Mesud’un sultanlık için harekete geçtiğini haber alan Şahinşah da hemen Konya’ya doğru hareket etti. Bizans imparatorunun kendisine Bizans kuvvetlerinin eşlik etmesi önerisini geri çevirmişti. Şahinşah’ın birlikleri yolda Mesud’un güçleri ile karşılaşınca Akşehir’e çok yakın olan Tyragion kasabasına gittiler. Mesud’un kasabayı kuşatması üzerine halk Şehinşah’ı kendisine teslim etti (1116).<ref name=tdvia/> Şehinşah’ın gözlerine mil çektiren Mesud, onu Konya’da hapsettirdi. Ancak bir süre sonra Şahinşah’ın gözlerinin tam kör olmadığı anlaşılınca yeniden saltanat mücadelesine girişebileceği endişesi ile onu öldürtmüştür (1118).
[[Dosya:Jean II Comnene.jpg|thumb|200px|Bizans İmparatoru [[II. İoannis Komnenos]]]]
=== II. İoannis'in Anadolu seferi ===
Sultan Mesud, Bizans imparatoru AleksiosI. Komnenos’unAleksios'un 15 Ağustos 1118’de ölümü ve tahtın el değiştirmesini fırsat bilerek Bizans’ın elindeki Denizli ve civarını ele geçirdi; ancak yeni imparator [[II. İoannis Komnenos]] 1119’da Anadolu’ya sefere çıkarak bu toprakları geri aldığı gibi 1120’de Türk akınlarına son vermek üzere yeni bir sefere çıkarak Uluborlu kalesini ele geçirmiştir. Ayrıca [[Bizans ordusu]] Antalya’ya kadar ilerleyerek birçok kaleyi Türkler’in elinden almıştır.
 
=== Tuğrul Aslan ile mücadelesi ===
47. satır:
 
Ayşe Hatun, Malatya’da oğlu Tuğrul Aslan’ın hakimiyetini devam ettirmek için elinden geleni yapıyordu.<ref name =borates>[http://www.borates.net/ACTL/?p=236 Bayram Ankaralı, '''Anadolu’yu Birbirine Katan Kadın:Ayşe Hatun,''' ''Bortates.com 16.02.2014, Erişim tarihi:31.10.2015'']</ref> Siyasi varlığını koruyabilmek için çeşitli evlilikler yapan Ayşe Hatun, son olarak Anadolu’nun güçlü beylerinden [[Belek Gazi|Artuklu Belek]] ile evlenmişti. Belek Gazi’nin Franklar ile yaptığı bir mücadelede ölümü (1124) üzerine Emir Gazi, Ayşe Hatun’un yeni bir eş bulmasına fırsat vermeden Malatya’yı kuşattı. Bir ay kadar kuşatmaya devam eden Gazi, daha sonra kuşatmayı oğlu Muhammet’e bırakarak oradan ayrıldı. Muhammet altı ay daha kuşatmayı sürdürdü ve sonunda açlık sebebiyle daha fazla dayanamayan Malatya, Danişmendlilerin eline geçti Ayşe Hatun ve oğlu Tuğrul Arslan, Minşar (Maşara / Mışar) kalesine çekilerek şehri Danişmendlilere bıraktılar (1 Zilkade 518 / 10 Aralık 1124).
[[Dosya:Isaac Komnenos the Porphyrogennetos.jpg|thumb|200px|İmparator İoannis'in kardeşi [[İsaakios Komnenos (I. Aleksios'un oğlu)|Isaakiosİsaakios]]]]
=== Melik Arap ile mücadelesi ===
Ankara, Kastamonu ve Çankırı’da hüküm süren Melik Arap, kardeşi Sultan Mesud’un Emir Gazi’nin Malatya seferine katılmasını ve şehri diğer kardeşlerinden alıp Danişmendlilere bırakmasını onaylamayarak isyan etti. Mesud’un yardım istemek için Bizans başkenti İstanbul’a gittiği sırada Melik Arap Konya’yı kuşattı (1126).
 
Bizans İmparatoru [[II. İoannis Komnenos]]'dan çok miktarda para ve asker desteği alan Mesud, Emîr Gazi ile birlikte Melik Arap’ın üzerine yürüyerek onu yendi; hakimi olduğu bölgeleri almayı başardı. Mücadeleden vazgeçen Melik Arap 522 (1128) veya 523’te (1129) ölmüştür<ref name=tdvia/>
 
=== Bizans İmparatoru’nun kardeşi Isaakos’un Selçuklulara sığınması ===
58. satır:
=== Melik Muhammed ile ilişkiler ===
Sultan Mesud’un Arapşah, Şahinşah ve Tuğrul Arslan’dan kurtulup e tahtını sağlamlaştırmasını sağlayan Emir Gazi, 1134’te hayatını kaybetti ve Melik Muhammed Danişmed Beyi oldu. Sultan Mesud, Emir Gazi’nin ölümünden sonra Danişmendli topraklarına yürüyen Bizans İmparatoru II. İoannis ile anlaşıp savaşa asker yolladı ancak Bizans ordusu Çankırı’yı kuşattığı sırada kuvvetlerini geri çekti ve Bizans kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. 1137’de İmparator Suriye seferine çıktığında ise Mesud Bizans topraklarına saldırarak onun geri dönmesine sebep oldu. Mesud, muhtemelen Bizans imparatorunun Dânişmendliler’in eski merkezi Niksar’ı kuşattığı sırada da (1140) kayınbiraderi Muhammed’e yardım etmiştir. Türk akıncılar 1142’de Antalya yöresine kadar ilerlediler. O yıl Melik Muhammed’in ölümü üzerine Danişmendli Beyliği’nde saltanat mücadeleleri başladı. Sultan Mesud’un Danişmendli hükümdarı Muhammed döneminde uyguladığı siyaset, Türkiye Selçuklu Devleti’ni Anadolu’da Danişmendliler ile eşit seviyeye getirmeyi sağlamıştır.<ref name=sefer>[http://acikerisim.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/1688/294666.pdf?sequence=1&isAllowed=y Sefer Solmaz, '''Türkiye Selçuklu Devletinde Saltanat Mücadeleleri ve Devlet ile Toplum Üzerindeki Etkileri''', ''Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya 2010'']</ref>
[[Dosya:Manuel I Comnenus.jpg|thumb|200px|İmparaotru [[I. Manuel KomnenosManuil]]]]
 
=== Anadolu’da üstünlüğü ele geçirmesi ===
65. satır:
Mesud, Danişmendliler ile mücadelesini sürdürürken bir yandan da Türkler’i Anadolu’dan atmak isteyen Bizans imparatorları ve kalabalık Haçlı orduları ile mücadele etmişti.
 
=== Bizans İmparatoru ManuelManuil ile mücadelesi===
İkinci Suriye seferine çıkan Bizans İmparatoru II. İoannis'in 1143 yılı Mart ayında beklenmedik şekilde hayatını kaybetmesinde sonra Mesud, ani taht değişikliğini fırsat bilerek Bizans topraklarına akınlarda bulundu. Selçuklu-Bizans sınırındaki Bizans’a ait Prakana Kalesi’ni aldığı için öfkelenen yeni imparator [[I. Manuel KomnenosManuil|ManuelManuil]]’un ordusu [[1146]]'da [[Konya]] önlerine kadar ilerledi ancak Konya ve çevresini yağmalatıp geri dönmek zorunda kaldı. Bizans ordusu, Konya’dan kendi topraklarına varıncaya kadar Türkler tarafından ağır kayıplara uğratıldı. Sultan Mesud, Avrupa’dan gelen Haçlı orduları tehlikesi nedeniyle barış teklif etti. Selçuklular’ın Prakana kalesini ve daha önce Bizans’dan aldıkları birkaç kaleyi geri vermesi şartıyla barış yapıldı<ref name=muharrem>[https://www.academia.edu/9969045/T%C3%BCrkiye_Sel%C3%A7uklular%C4%B1_ve_Anadolu_Beylikleri_Tarihi Muharrem Kesik, '''Türkiye Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Tarihi''', ''İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Tarih Lisans Programı'']</ref>
[[Dosya:Dorylée.jpg|thumb|200px|Haçlulara karşı [[Dorileon Muharebesi]]]]
=== II. Haçlı ordusu ile mücadelesi ===
72. satır:
[[Urfa Haçlı Kontluğu]]’nun kaldırılması üzerine düzenlenen Haçlı Ordusu, 26 Ekim 1147'de Dorylaion (Eskişehir) civarında Selçuklu Ordusu tarafından ağır bir mağlubiyete uğratıldı. Sultan Mesud, bu zaferle babası I. Kılıcarslan’ın 1092de Eskişehir’de uğradığı yenilginin intikamını almış oldu.
=== Kilikya seferi ve ölümü ===
Kilikya Ermeni Kralı II. Toros’un topraklarını genişletmek için Bizans ve Selçuklu topraklarına saldırması üzerine Sultan Mesud, Bizans İmparatoru II. ManuelManuil ile anlaştı ve a Dânişmendli Yağıbasan’ı da yanına alarak ordusuyla harekete geçti (1153). Ermenilerin direnişi ile karşılaşan Sultan Mesud ilerlemek istemedi. Bir dostluk ve ittifak ahidnâmesi yazdırıp bunu yeminle tasdik ettikten sonra bir elçi vasıtasıyla Ermeni hâkimine gönderdi ve hiç kimseye zarar vermeden geri döndü.<ref name= muharrem/> Ancak Bizans imparatorunun talebi üzerine 1154 Mart’ında yeniden Kilikya seferine çıktı. Ancak doğal afetler yüzünden geri çekilmek zorunda kalan Sultan Mesud, Toros ile anlaşma yaptı. Bu sefer gibi çok sayıda insan, hayvan, silâh ve teçhizat kaybına yol açtı. Seferden döndükten sonra hastalanan Sultan on ay süren bir rahatsızlık devresinden sonra 1155 yılında öldü.
 
I. Mesud, geleneğe uyarak ülkesini üç oğlu (Kılıç Arslan, Dolat ve Şahinşah) arasında paylaştırmış; Elbistan Meliki lan [[II. Kılıç Arslan|Kılıçarslan]]'ı veliaht ilan etmişti. Ölümünün ardından oğulları vearasında taht kavgaları başladı.<ref>Muharrem Kesik, "Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan Mesud Dönemi (1116-1155)", TTK Yayınları, Ankara 2001</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Mesud" sayfasından alınmıştır