Göktürk Kağanlığı: Revizyonlar arasındaki fark

'''Göktürk Kağanlığı''', '''Gök Türkler''' veya '''Kök Türkler'''<ref name="TUNA">Osman Nedim Tuna, "Ekin Ara İdi Oksuz Kök Türk Anca Olurur Ermiş (KT; D; 2-3) İbaresi Üzerine", Türk dili araştırmaları yıllığı Belleten 1993, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995 s. 77-81. {{Tr icon}}</ref>, [[Kül Tigin Yazıtı|Kül Tigin]] ve [[Bilge Kağan Yazıtı|Bilge Kağan]] yazıtlarında '''𐱅𐰇𐰼𐰰''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Türük) <ref name="KULTEGIN">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=15&m=1 Kultegin's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] {{En icon}}</ref><ref name="BILGEKAGAN">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=16&m=1 Bilge Kagan's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] {{En icon}}</ref> veya '''𐰜𐰇𐰛 𐱅𐰇𐰼𐰰''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Kök Türük) <ref name="KULTEGIN" /><ref name="BILGEKAGAN" /> ya da pek az kabul gören bir görüşe göre '''Ökük Türük'''<ref name="TUNA" />, [[Tonyukuk Yazıtı]]nda ise '''𐱅𐰇𐰼𐰛''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Türk<ref>Muharrem Ergin-Orhun abideleri,s-78,Boğaziçi yayınları 1978(7. baskı)</ref><ref>Orhun Abideleri M.E.B. 1970</ref> (veya bazı yabancı kaynaklarda geçer ([[Çince]]: 突厥 [[Pinyin]]: Tūjué; [[Wade-Giles]]: T'u-chüeh, [[Guangyun]]: dʰuət-kĭwɐt)], [[552]]-[[744]] yılları arasında [[Orta Asya]] ve [[Çin]]'de hükümdarlık sürdürmüş bir [[Türk halkları|Türk]] devletidir.<ref name="ROUX">{{Kitap kaynağı|son=Roux|ilk=Jean Paul|yıl=1984|başlık=Türklerin Tarihi (Historie des Turks)|url=https://books.google.com.tr/books/about/Histoire_des_Turcs.html?id=PLpvAi8lfRsC&hl=tr|yayımcı=Fayard|dil=Fransızca|alıntı=|id=ISBN 978-2213640655|id2=ISBN 975-506-018-9}}</ref>

 

 

Türk adı bugün kullandığımız şekli ile ilk kez Göktürkler dönemine ait [[Orhun Yazıtları]]'nda geçmektedir. "Türk" adıyla kurulmuş ilk ve Türk adını resmi devlet ismi şekliyle kullanan ilk Türk devletidir.<ref name="TASAGIL">Ahmet Taşağıl-Göktürkler,cilt-1,Atatürk Kültür, Dil, ve Tarih Yüksek Kurumu Basımevi, 1995</ref><ref>İbrahim Kafesoğlu-Türk millı̂ kültürü(S27).Ayyıldız matbaası, 1977</ref> Devletin kurucusu ve ilk önderi [[Bumin Kağan]]'dır. Bumin Kağan'ın kardeşi [[İstemi Kağan|İstemi Yabgu]] ülkenin batı kanadını yönetirdi. [[Göktürkler]] komşuları olan [[Çin]], [[Sasani]] ([[İran]]) ve [[Bizans İmparatorluğu]] ile askeri, siyasi ve ekonomik ilişkiler kurdular.

''"Üze kök tengri asra yagiz yir kilindukda ikin ara kişi oglı kılınmis. Kişi oglında üze eçüm apam Bumin Kagan İstemi Kagan olurmis. olurupan Türk budunung ilin törüsin tuta birmis, iti birmis ''Tört bulung kop yagı ermis. Sü sülepen tört bulungdaki budunug kop almis. Kop baz kılmı. Baslıgıg yükündürmis tizligig sökürmis. İlgerü kadirkan yiska tegi kirü temir kapigka tegi kondurmus."''

 

 

''İli derleyen'' anlamında "İliğ Kağan" diye de adlandırılan [[Bumin Kağan]] (Aşina Tumen)'in ölümünden sonra, yerine oğlu [[İssik Kağan]] (Aşina Kolo, 552-553) geçtiyse de iktidarı fazla sürmedi. Bir yıl sonra [[Mukan Kağan]] (Aşina Yandou ya da "İrkin", 553-572) [[Moğollar|Moğol]] soylu [[Kitanlar]]ı yenerek hükümdarlık tahtına oturdu.

 

== Ordu ==

 

Yazıtların birçok yerinde,Köktürkler'in hâkim güç olmasına,sık sık değinilir.Özellikle; Bilge Kağan'ın ağzından yazılan, Kül Tigin abidesinde,Bilge Kağan,sık sık, "''Dizliye diz çöktürdük,başlıya baş çöktürdük''." diyerek,Köktürklerin görkemli gücünü zikreder.<ref name=":0" />