Hazarca, [[Ortaçağ]]da konuşulmuş olan bu tarihî dönemin, Türk dili tarihinde hangi kola ait olduğu kesinleştirilmemiştir. Türkçenin Eski Türkçe dönemi (6-10. yyyüzyıl) içinde değerlendirilen Hazarcanın eldeki en belirgin örneği 1912 yılında bilim dünyasına tanıtılan ve ''Cambridge Belgesi'' (ya da daha önceki adıyla ''Schlechter Mektubu'') olarak bilinen mektubun kenarına [[Göktürk Alfabesi]]nin Hazar versiyonuyla yazılmış tek kelimelik cümledir. İbranice mektubun sol alt köşesine yazılmış olan bu runik yazının sağdan sola [[transliterasyon]]u HWQWRWM olup [[transkripsiyon]]u ''hukurim'' anlamı da "ben onu okudum" demektir. Bu tek kelimelik cümle dışında Hazar Türkçesiyle elde kabile, kale, [[12 Hayvanlı Takvim]]in ay adları kalmıştır. Bunların dışında Hazar şahıs adları da tespit edilmiştir.<ref name="Pınarözdemir2013">[http://www.karam.org.tr/Makaleler/1792888837_012ozdemir.pdf Pınar Özdemir, Hazar Türkçesi ve Hazar Türkçesi Leksikoloji Tespiti Denemesi, Karadeniz Araştırmaları, Kış 2013, Sayı: 36, s. 189-206.]</ref>
=== Kuman dönemi ===
286. satır:
{{Ana|Karayca}}
Türk lehçelerinin [[Kıpçak grubu|Kıpçak öbeğine]] ait bir lehçedir. [[Kırım Tatarcası]]na yakındır. Musevi inancına mensup bir Türk grubu tarafından konuşulması sebebiyle de ayrı öneme sahiptir. Konuşucusunun az olan Karayca, yok olma tehlikesi altında yer alan Türk yazı dillerinden biridir. 20'nci. yüzyılda hala [[Litvanya]]`da [[Trakai]] ve [[Panevėžys]] bölgelerinde, [[Ukrayna]]`nın Luck ve Halicz bölgelerinde ve [[Kırım]]`da bu dili konuşanlar vardır. Türkiye ve İsrail'de hala bu lehçeyi konuşanlara rastlamak mümkündür.
