Beyaz Terör: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
anlam ayrımı sayfasına yönlenen bağlantı düzeltme AWB ile
k düz.
1. satır:
'''Beyaz Terör''', ([[Rusça]]: ''Бе́лый терро́р''), [[Rusya]]’da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen [[Rus İç Savaşı]] sırasında Çarlık yanlısı [[Beyaz Ordu]]ların [[Kızıl Ordu|Kızıllara]] ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.
 
Beyaz Terör ittifak halinde hareket edemeyen dağınık Anti-Bolşevik grupların hepsinin gerçekleştirdiği katliamları kapsamaktadır. Ancak Beyaz Terör’de sadece [[Rusya]]’daki [[Bolşevik]] karşıtı gruplar değil doğrudan olaya müdahale eden [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[İngiltere]] ve [[Fransa]] gibi emperyalist devletler de etkili olmuştur. Bu devletler [[Beyaz Ordu]]’ya maddi yardım yapmakla kalmamış [[Rusya]]’ya asker sevkiyatı yaparak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] hükümetini devirebilmek için katliamlara ortak olmuşlardır. Ayrıca mevcut durumdan istifade eden [[Japonya]], [[Polonya]] ve [[Romanya]] Çarlık döneminde Rusya ile olan anlaşmazlıkların da etkisiyle toprak kazanmak için bu savaşa müdahil olmuşlardır.
7. satır:
 
Bazı [[Ruslar|Rus]] tarihçiler Beyaz Terörün amacının kırsal kesimde [[Bolşevik]] saflarına katılıma karşı bir sindirme hareketi olduğunu ifade etmişlerdir. Beyaz Terör örgütlü olarak emir-komuta zinciriyle gerçekleşmesine karşın, üst düzey subayların birlik halinde hareket edememeleri ve generallerin astlar üzerinde yeterince otorite sağlayamaması dolayısıyla daha ciddi bir tehlike yaratıyordu. Bazı Rus tarihçiler ise Beyazların en önemli komutanlarından [[Aleksandr Kolçak]]’ın Kazak atamanlar üzerinde kontrolü sağlamakta yetersiz olduğunu belirtmişlerdir.
 
==Amaç ve Hedeflerihedefleri==
Beyaz Terör'de sadece denetimsiz askeri birliklerin saldırıları değil, [[Çar]] destekçisi subayların oluşturdukları kurumsallaşma da etkili olmuştu. Beyaz Terör şu şekilde gerçekleşmişti;
-* [[Beyaz Ordu]] askerlerinin saldırıları
-* [[Beyaz Ordu]] subaylarının kurduğu askeri mahkemelerin yargısız infazları
 
-* Beyaz harekete destek veren sivillerin (özellikle büyük toprak sahibi kulakların ve fabrikatörlerin) saldırıları
-[[Beyaz Ordu]] subaylarının kurduğu askeri mahkemelerin yargısız infazları
-* [[Çar]] yanlılarının kurduğu istihbarat ve güvenlik servislerinin yargısız infazları
 
-* [[Beyaz Ordu]]'ya destek veren [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[İngiltere]] ve [[Fransa]]'nın katliamları
-Beyaz harekete destek veren sivillerin (özellikle büyük toprak sahibi kulakların ve fabrikatörlerin) saldırıları
-* [[Rusya]]'dan toprak kazanma amacında olan [[Polonya]], [[Japonya]] ve [[Romanya]]'nın katliamları
 
-* Kontrolsüz ve keyfi yağma hareketleri
-[[Çar]] yanlılarının kurduğu istihbarat ve güvenlik servislerinin yargısız infazları
 
-[[Beyaz Ordu]]'ya destek veren [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[İngiltere]] ve [[Fransa]]'nın katliamları
 
-[[Rusya]]'dan toprak kazanma amacında olan [[Polonya]], [[Japonya]] ve [[Romanya]]'nın katliamları
 
-Kontrolsüz ve keyfi yağma hareketleri
 
Beyaz Terör’ün temel hedefleri ise şunlardı:
 
-* Devrimci politikaya desteğin yok edilmesi ve bu amaçla Beyaz harekete doğrudan veya dolaylı yoldan yardımcı olmayan herkesin imha edilmesi,
-* [[Bolşevik]] gerilla hareketinin yok edilmesi,
 
-* [[Kızıl Ordu]] ve [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] hükümeti organlarında görev yapanların imha edilmesi.
-[[Bolşevik]] gerilla hareketinin yok edilmesi,
 
-[[Kızıl Ordu]] ve [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] hükümeti organlarında görev yapanların imha edilmesi.
 
Beyaz terörün kurbanları sadece [[Bolşevikler]] değildi. Diğer parti destekçileri de bundan nasibini almıştı. Menşevik ve [[Sosyalist Devrimci Parti|Sosyalist-Devrimciler]] (Sol Eserler) gibi tarafsız kalanlar da Beyaz terörün saldırılarına maruz kaldılar. Bu durum savaş süresince [[Kızıl Ordu]]’ya katılımın artmasına sebep oldu. Bolşeviklerin büyük şehirlere ve önemli sanayi merkezlerine hakim olmasının aksine kırsalda maddi açıdan güçsüz durumda olan Beyazların organize ya da otorite dışı yağma ve talan hareketlerine girişmeleri de Kızıllara olan desteğin artmasına sebep oldu. Beyazların birlik halinde hareket edemediklerini ve başarısız olacaklarını fark eden [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ve [[İngiltere]]'nin maddi yardımı bırakıp askerlerini geri çekmesi de monarşi taraftarlarına büyük bir darbe vurdu. Yalnız ve güçsüz kalan son [[Beyaz Ordu]] askerleri de 1922 yılında kaçarak ülkeyi terk etti.
 
==Beyaz Terörün Başlamasıbaşlaması==
 
Beyazlar bahar aylarındaki saldırılarından sonra ilk büyük terör eylemini Temmuz 1918’de [[Yaroslavl]]’da gerçekleştirdi. Bölgeyi ele geçiren Beyazlar yerel bir askeri mahkeme kurarak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] hükümeti temsilcisi E. F. Rogovski ve 20 bin kişiyi tutukladı. Olaylar sırasında Beyaz Ordu'ya bağlı 56. Alay birlikleri silahsız sivillere makineli tüfeklerle ateş açtı ve yaklaşık 300 kişi öldürüldü.
Satır 60 ⟶ 53:
Yaz aylarındaki Beyaz Terör saldırılarının çoğu fabrikatör M.M.Filonenko tarafından organize edildi. Beyazlar 1918’in son 7 ayında 13 ilde 22.780 [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] taraftarını öldürdü. Bunların 15 bini Eylül 1918’de Kulak ( zengin toprak sahipleri) isyanlarında katledildi.<ref>И. С. Ратьковский. Цит. соч. С. 120—121</ref> Ancak bunlar resmi kayıtlara geçmiş olan rakamlardır. Gayri resmi rakamların çok daha yüksek olduğu ifade edilmektedir.
 
==Çekoslovak Lejyonunun Katliamlarıkatliamları==
 
Rus tarihçi [[M.S. Ratkovski]]’nin verdiği rakamlara göre Beyaz Terör eylemlerinde 40.000 Çekoslovak askeri de yer almıştı. Bu askerler I.Dünya Savaşı’nda [[Çar]] birlikleri tarafından esir alınmış, fakat devrimden sonra Bolşevikler tarafından serbest bırakılmıştı. Ancak [[Sibirya]]’dan ülkelerine dönmekte olan Çekoslovak birlikleri Beyaz Kuvvetler tarafından tekrar esir edilmiş ve Bolşeviklere karşı savaşmaya zorlanmışlardır. Çekoslovak askerleri için iki seçenek vardı; ölmek ya da Bolşeviklere karşı savaşmak.<ref>И. С. Ратьковский. Цит. соч. С. 98-99</ref>
Satır 97 ⟶ 90:
Kasım 1918’de Beyazların en önemli komutanı ve Sovyet tarih kitaplarında Beyaz Terör'ün en önemli sorumlusu kabul edilen Amiral [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]] [[Sibirya]]’da [[SR]]’lere yönelik acımasız bir idam ve tehcir politikası uyguladı. [[Sosyalist Devrimci Parti]] Merkez Komite üyesi D.F.Rakov 1920 yılında [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]]’ın Zindanları adlı kitapta şunları yazdı:
 
“[[Omsk]] şehri hem soğuğun hem de dehşetin etkisiyle adeta donmuştu. Şiddetli kar yağışının altında ölü bedenler sokaklara yığılıyordu. En az 2500 yoldaş [[Aleksandr Kolçak|Kolçak]]’a bağlı birlikler tarafından işkenceyle öldürülmüştü. Açlıktan şehre inmiş hayvanlar insan bedenlerini yiyordu. Ölenlerin çoğu yerel [[Kızıl Ordu]] garnizonu ve işçi askerlerden oluşuyordu.” <ref>Раков Д. Ф. В застенках Колчака. Голос из Сибири. Париж, 1920, цит. по Голуб П. А. Большая ложь о красном и белом терроре в эпоху Великого Октября и гражданской войны http://marxism.itgo.com/mag14/Golub21.htm</ref>
 
11 Nisan 1919’da [[Baron]]ların yönetimindeki [[Omsk]] gazetesinde yayınlanan( No.188) ve [[Kolçak]]’a bağlı yerel hükümetin Adalet Bakanı S.Starinkeviç tarafından imzalanan bildiride şunlar belirtilmişti; “Kamu düzenini bozan tüm [[Bolşevik]] isyancılar ve onlara yardımcı olanlar ölümle cezalandırılacaktır. Sürgünden ya da yurtdışından izinsiz dönenlerden 4 yaşın üzerindeki herkes kürek cezasına çarptırılacaktır.<ref>Цветков В. Ж. Белый террор — преступление или наказание? Эволюция судебно-правовых норм ответственности за государственные преступления в законодательстве белых правительств в 1917—1922 гг.</ref> Beyazlar çocuk yaştaki insanları dahi olası şüpheli kabul etmekteydi.
Satır 133 ⟶ 126:
Don Bölgesi'nde bulunan anti-Sovyet yerel hükümete bağlı Adalet Bakanlığı Çarlık hükümetinin 1903 yılındaki Ceza Kanunu'nda 8 Ocak 1919'da değişiklik yaparak olağanüstü koşullarda idam cezasını kolaylaştıran hükümler getirdi. 22 Şubat'ta Adalet Bakanlığı'nın özel bir toplantısında ölüm cezası, zorla çalıştırma, kürek mahkumiyeti gibi yaptırımlar kabul edildi ve toplantı tutanakları [[Anton Denikin|General Denikin]] tarafından imzalanarak onaylandı.
 
==Beyaz Ordu'nun Yenilgisiyenilgisi==
İç Savaşın sonlarına doğru yenilmekte olan [[Beyaz Ordu]] komutanları son çare olarak [[Kızıl Ordu]] saflarında savaşan subay ve askerleri caydırma politikası uygulamaya karar verdiler. Mayıs 1919'da [[Kızıl Ordu]] safında savaşmaktan vazgeçen her subay ve askere af getirileceğini, hiçbir ceza verilmeyeceğini taahhüt ettiler. 28 Mayıs 1919'da çıkardıkları bildiride şu ifadeler yer alıyordu:
 
Satır 148 ⟶ 141:
1920 yılında [[Beyaz Ordu]] artık gücünü büyük ölçüde yitirmiş, batılı [[emperyalist]] dostları tarafından yalnız bırakılmış bir haldeydi. 1922'de son [[Beyaz Ordu]] askerleri de ülkeyi terk etti. Böylece [[Bolşevik]]ler eski Rus Çarlığı topraklarının büyük kısmına hakim oldular ve 30 Aralık 1922'de [[Sovyetler Birliği]]'ni kurdular.
 
==Beyaz Terör Mağdurlarımağdurları==
[[Beyaz Ordu]]'nun yenilgisinin en önemli sebebi izlenen taktiklerin ve yöntemlerin halkta yarattığı hoşnutsuzluktu. Beyaz Terör'ün kurbanlarının sayısı tam olarak belli değildir. Ancak resmi veriler rakamın 1.200.000'in üzerinde olduğunu göstermektedir.<ref>G. F. Krivosheev, ''Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century'', pp. 7-38.</ref>
 
Satır 167 ⟶ 160:
{{Antikomünizm}}
 
[[Kategori:RusyaBeyaz Terör| taslakları]]
[[Kategori:Tarih taslakları]]
[[Kategori:Rus İç Savaşı]]
[[Kategori:Rusya'da siyasi baskı]]
Satır 174 ⟶ 166:
[[Kategori:Toplu cinayetler]]
[[Kategori:Çeka]]
[[Kategori:Beyaz Terör| ]]
[[Kategori:Ekim Devrimi]]
[[Kategori:SovyetlerSovyet Birliğisavaş suçları]]
[[Kategori:RusyaBeyaz tarihiOrdu]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Beyaz_Terör" sayfasından alınmıştır