Rusya: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Belomorkanal.png adlı dosya, Taivo tarafından Commons'tan silindiği için kaldırıldı. Gerekçe:Missing essential information such as license, permission or source: [[:c:Commo... |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
||
232. satır:
1917 [[Ekim Devrimi]] ile iktidara gelen [[Bolşevik]]ler [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'ni kurdu. [[Bolşevik]]ler iktidara geldikleri gibi ilk iş olarak Rusya'nın I.Dünya Savaşı'ndan çekildiğini ilan ettiler. Ardından ülkede bir dizi reform hareketlerine başladılar.
1918 yılında ülkede [[antikomünizm|anti komünist]] [[Beyaz Ordu]]'nun saldırılarıyla iç savaş başladı. [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] rejimine bağlı [[Kızıl Ordu]] ile Çar destekçisi Beyaz Ordu arasında yaşanan iç savaş ülkede büyük bir yıkıma yol açtı. [[Bolşevik]]ler I. Dünya Savaşı sırasında [[İttifak Devletleri]] ile olan düşmanlıklarını sona erdiren [[Brest-Litovsk Antlaşması]]'nı imzalayarak Ukrayna, Polonya, Baltık devletleri ve Finlandiya'nın bağımsızlığını kabul ettiler.
Rusya'nın Brest-Litovsk Antlaşması'nı imzalamasının hemen ardından [[İtilaf Devletleri]], anti komünist güçlere destek amacıyla başarısız bir [[Rus İç Savaşı'nda İtilaf müdahalesi|askeri müdahale]]de bulundular. [[Birleşik Krallık]], [[Fransa]] ve ABD Beyaz Ordu'ya maddi yardımda bulunurken asker sevkiyatı da yapmış ve [[Beyaz Terör]]'ün katliamlarında işbirlikçi olmuşlardır. Bolşevikler ve Beyaz hareket, birbirlerine karşı [[Kızıl Terör]] ve [[Beyaz Terör]] olarak bilinen sürgün ve infaz kampanyalarını yürütmüşlerdir. İç savaşın sonucunda Rus ekonomisi ve altyapısı ağır hasar görmüş ve milyonlarca Beyaz göçmen ülkeden kaçmıştır.<ref>[http://books.google.com/books?id=uUsLAAAAIAAJ&pg=PA3 Transactions of the American Philosophical Society]. James E. Hassell (1991), p. 3. ISBN 0-87169-817-X</ref>
239. satır:
1924'te Lenin'in ölümünden sonra, Sovyetler Birliği'ni [[Sovyetler Birliği liderleri listesi#Troykalar listesi|troyka]] yönetmeye başladı. Ancak 1922'de [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri|Komünist Parti Genel Sekreterliği]]'ne seçilen [[Josef Stalin|Yosif Stalin]], Merkez Komite'de önemli bazı kişilerin desteğini alarak muhaliflerini bertaraf etti. [[Dünya devrimi]]nin ana savunucusu olan [[Lev Troçki]], 1929'da Sovyetler Birliği'nden sürgün edildi ve Stalin'in fikri olan [[Tek ülkede sosyalizm]] devlet politikası olarak benimsendi. Bolşevik parti içinde sürekli iç mücadele [[Büyük Temizlik]] adı verilen 1937-38 yıllarında aralarında [[Eski Bolşevikler|kurucu parti]] üyeleri ve darbe ile suçlanan askeri liderler de dahil olmak üzere binlerce kişinin idam edildiği kitlesel baskılar ile sonuçlandı.<ref>Abbott Gleason (2009). ''[http://books.google.com/books?id=JyN0hlKcfTcC&pg=PA373 A Companion to Russian History]''. Wiley-Blackwell. p. 373. ISBN 1-4051-3560-3</ref>
Stalin liderliğindeki hükûmet, [[planlı ekonomi]]yi başlatarak ülkenin kırsal kesimini önemli ölçüde sanayileştirdi ve tarımı [[Kollektivizasyon (SSCB)|kolektifleştirdi]]. Bu dönemde yaşanan hızlı ekonomik ve sosyal değişimler sırasında Çarlık döneminde geniş topraklara hakim olan toprak aristokratları kolektifleştirmeye karşı gelmelerinden dolayı çalışma kamplarına gönderildi.<ref>http://haber.sol.org.tr/yazarlar/kivilcim-cagla/gulag-efsanesi-ve-gercekler-kivilcim-cagla-rusya-2178</ref>
Satır 493 ⟶ 492:
[[Dosya:Population of Russia.PNG|thumb|1950 ile 2013 arasında Rusya'nın nüfusu]]
Ülkede 2009 yılında, son 15 yıl içinde ilk kez 10.500 kişilik bir [[nüfus]] artışı sağlanmıştır.<ref name=gks/> Söz konusu artış, 279.906 kişinin Rusya'ya göçmesi ile oluşmuştur ki bu sayının %93 Eski [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] ülkelerinden olmuştur.<ref name=gks/> Rus halkının göçü ise 2000 yılında 359.000 iken 2009 yılıdna 32.000 inmiştir.<ref name=gks/> Şu anda 116 milyon [[Ruslar|Rus]] ülke sınırlarında yaşarken, ülke dışında, özellikle eski sovyet ülkelerinde 20 milyon civarında rus yaşadığı tahmin edilmektedir.<ref name="ethnicgroups"/>
Rusya'da doğum oranı, Avrupa ülkelerinin ortalamalarında yüksektir. Rusya [[Doğum kontrolü|doğum oranı]] 2008'de her bin kişide 12.4 doğum olurken<ref name=gks/>, [[Avrupa Birliği]] ortalaması ise her bin kişide 9.90'dur<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html]</ref>. [[Ölüm oranı]] ise Avrupa Birliği ile kıyaslandığında çok yüksek kalmaktadır. [[Avrupa Birliği]] ortalama ölüm oranı binde 10,28 iken<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2066rank.html Cia ölüm oranları]</ref>, Rusya'da 2009 rakamlarına göre ölüm oranı binde 14,2'ye ulaşmıştır<ref name=gks/>. Hükümet bu durumu engellemek için 2007 yılında, aylık çocuk yardımını ikiye çıkararak 55 [[Dolar]] yapmış, tek seferlik ödemeyi ise ikinci çocuktan sonra çocuk başına 9.200 [[Dolar]]a yükseltmiştir.<ref>[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Russia.pdf Federal Araştırma Bölümü 27 Aralık 2007]</ref> Bu uygulamalar sonrası Rusya, şu anda Sovyetler sonrası en yüksek doğum oranına ulaşmıştır.
| |||