Bürünbirimcik: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Kaynakça: düzeltme AWB ile
düzeltme, added orphan tag AWB ile
1. satır:
{{Öksüz|date=Mart 2018}}
 
'''Bürünbirimcik'''<ref>{{Web kaynağı | başlık = Ayraç İçi Dilbilim Terimleri Üzerine | url = http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/mehmet_cicek_ayrac_ici_dilbilim_terimleri.pdf | erişimtarihi = 3 Şubat 2017 | yazar = Mehmet Çiçek | arşivengelli = evet}}</ref> ya da '''mora''', bazı dillerdeki [[vurgu]] ya da [[dilsel eş değerleme]]nin boyutunu ortaya koyan, [[seslem değeri|hece değeri]]nin belirlendiği [[fonetik|ses bilim]]sel birimdir. Bürünbirimcik, hece kavramından farklı olup heceden farklı bir zamansal ölçüme dayanmaktadır. Bununla birlikte, bürünbirimciğin birçok farklı tanımı vardır. İngilizcede kullanılan mora terimi Latincede "kalabalık, gecikme" anlamlarına gelir ve Yunanca "chronos" kelimesinin birebir çevirisidir. 1968'de Amerikan dil bilimci [[James D. McCawley]] bürünbirimciği "iki parçadan oluşan uzun bir hece ya da tek bir parçadan oluşan kısa bir hece" olarak tanımlamıştır.
 
Satır 15 ⟶ 17:
 
==Diller==
Eski Yunanda kısa heceler bir bürünbirimcik ve uzun ünlüler ile çift ünlüler iki bürünbirimcik olarak kabülkabul edilmiştir. Böylece, uzun ē ([[eta]]: η), ee şeklinde iki kısa ünlünün bileşimi şeklinde düşünülmüştür.<ref>[http://www.jstor.org/stable/412064 The Inflectional Accent in Indo-European]. Paul Kiparsky. ''Language''. Vol. 49, No. 4 (Aralık, 1973), s. 794–849. [[Linguistic Society of America]].</ref> Eski Yunanda, bir kelimedeki söyleyiş perdesi yalnızca bir bürünbirimcik üzerine yerleştirilirdi. Eski İngilizcede, kısa çift ünlüler ve tek ünlüler tek bürünbirimciklidir. Uzun çift ünlüler ve tek ünlüler iki bürünbirimciklidir. Bir hecenin ünsüzle biten her parçası bir bürünbirimcik barındırır. Ayrıca ikiz ünsüzler kendilerinden önceki heceye bir bürünbirimcik ekler. Modern İngilizcede de, aynı eski İngilizcede olduğu gibi heceler 4 bürünbirimcikten fazla barındıramaz. Aksi takdirde, ses düşmesi yaşanır. İngilizce, Eski İngilizceden beri İngilizcede, tüm anlamlı kelimeler en az iki bürünbirimciğe sahip olmak zorundadır.<ref>Hogg 1992, p. 95-98</ref>
Türkçe hece tabanlı bir dil olup bürünbirimcik barındırmaz. Yalnız hece ve aruz ölçüsü hesabı yapılırken, uzun ünlüler iki ünlü değerinde değerlendirilir ki.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Hece, aruz ve serbest ölçü | url = https://www.milliedebiyat.com/index.php/edebiturler/siir/hece-aruz-ve-serbest-olcu | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170204004706/https://www.milliedebiyat.com/index.php/edebiturler/siir/hece-aruz-ve-serbest-olcu | arşivtarihi = 4 Şubat 2017}}</ref>, bu da ölçüleme durumunda Türkçedeki bazı yabancı kökenli kelimelerin bürünbirimcikler olarak değerlendirildiğini gösterir. Ayrıca [[aruz]] ölçüsü bulunurken kullanılan [[med]] tekniği, bürünbirimcik mantığına farklı bir bakış açısı getirmektedir. [[Luanda]]ca, [[Kiribati|Kiribati dili]], [[Hawaice]], [[Japonca]] ve [[Sanskritçe]], bürünbirimciklerin kullanıldığı dillere verilebilecek diğer örneklerdir.
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bürünbirimcik" sayfasından alınmıştır