|
'''Yedinci Haçlı Seferi''' [[1248]] - [[1254]] yılları arasında [[Mısır]]'a yönelik olmuştur.
Kudüs şehri [[Altıncı Haçlı Seferi]] sonunda 10 yıllık bir anlaşma ile Kudüs Krallığı'na verilmişti. Bu anlaşma 1239'da yenilenmemiş olmakla beraber Kudüs Krallığı Kudüs'ü idare etmekte idi. 1245 yılı ortasında Eyyubiler Sultanı [[Salih Eyyub]]'le ittifak halinde bulunan bir [[Harezmşahlar]] kalıntısı akıncı ordusu Kudüs'ü kuşattı; ele geçirdi; talan etti ve yakıp yıkıp harabeye döndürdü. Kudüs ne Müslümanlarca ne de Hristiyanlarca yaşanır bir şehir olmaktan çıktı. 17/18 Ekim 1245'dete Kudüs Krallığı ordusu (Filip Montfortlu, Walter Brienneli ve [[Tapınak Şövalyeleri]], [[Hospitalier]] tarikatı şövalyeleri ve [[Tüton Şövalyeleri]] Büyük Ustaları komutasında) ittifak halinde oldukları Eyyubiler [[Kerak]] Emiri [[Nasır Davud]] ve Eyyubiler [[Humus, Suriye|Humus]] Emiri [[Mansur İbrahim]], Ürdün Arap bedevileri ile birlikte Harezmşahlar kalıntı ordusu ve müttefiki ile Eyyubiler Mısır Sultanlığı ordusu ile kuzeybatı [[Gazze]]'da [[Harbiye Muharebesi]]'ne girişti. Mısır Sultanlığı ordusu komutanı Memluklu emiri Baybars (aynı isimli sonradan Memluklu Mısır sultanı olan Zahir [[Baybars]]'dan değişik bir Memluklu) idi. Bu muharebede Mısır Sultanlığı ve müttefiki ordusu Haçlı Hristiyan, Suriye Eyyubiler emirleri ve bedeviler koalisyonu ordusuna karşı gayet büyük bir galebe kazandı. Kudüs Krallığı ordusu gayet büyük zayiat verdi (5000 Haçlı asker ölü 5000 Haçlı esir) ve kommutanları Walter Brienneli esir alıp idam etti. Bundan sonra Kudüs Krallığı'nın hiçbir şekilde Kudüs'ü geri almayacağı ve geri verilse de bu şehri koruyamayacı açıkça ortaya çıktı. Harabe halinde olan Kudüs şehri sonradan Şam'ı da eline geçiren Eyyubiler Sultanı [[Salih Eyyub]] eline geçti.
Kudüs'ün Hristiyanların elinden çıkışı Batı Avrupa'da büyük yankılar yaptı. Papa [[IV. İnnocentius]] 1245'te [[Lyons Konsili]]'ni topladı ve Hristiyanlara yeni bir Haçlı Seferi çağrısında bulundu. Bu çağrıya Batı Avrupa hükümdarlar bu sefere çıkamayacakları şeklinde yanıt verdiler. Yalnız Fransa kralı [[IX. Louis]] yeni bir sefer arzusundaydı. Haçlı Seferi için büyük mali kaynaklar toplayıp büyük harcamalar yapan Kral IX. Louis Fransız ve İngilizlerden oluşan bir orduyla 1248'de gemiler ile Fransa güneyinden yola çıktı. Eylül 1249'da [[Kıbrıs]]'iı alıp oradan gemiler ile [[Mısır]]'a gittiler. Nil Nehri ağzında karaya çıkartma yaptılar. [[Dimyat]] kalesini zapt ettiler. [[Robert de Artois]] adlı haçlı kumandanı Mansura'ya bir sefer düzenlediyse de yenilip geri çekildi. Daha sonra bizzat Kral Louis [[Kahire]] üzerine yürüdü,
=== Papa'nın Haçlı seferi çağrısı ve Avrupalı hükümdarlar ===
1245'dete Papa IV. İnnocentius Kudüs'ün tekrar müslümanlar eline düşmesi üzerine yeni bir haçlı seferi ilan etmek istedi ve bunun için papazları, keşişleri ve asilleri [[Lyon]]'da bir Konsil tuplantısına çağırdı. Ne Avrupalı asiller ne de halk arasında yeni bir Haçlı seferine katılmak için pek istek bulunmuyordu.
Bu Konsilin toplanması Papa ile İmparator mücadelesinden de etkilendi. Kutsal Roma Germen İmparatoru II. Friedrich [[Altinci Hacli seferi]]'nden Avrupa'ya dönerdönmez Papa [[IV. Innocentius]] ile imparator-papa mücadeleleri yine başlamıştı. İmparator II. Friedrich bu [[Birinci Lyons Konsili]] toplantısına kendisine bağlı olan ülkelerden katılmak isteyen papazları yakalatıp tutuklattırmaya başladı. Buna karşılık veren Papa IV. İnnocentius, II. Friedrich'i resmen Kutsal Roma İmparatorluğu tahtından attığını ilan etti. Papa IV. İnnocentius İmparatorluk tahtını bundan biraz onceönce Fransa Kralı IX. Louis'in kardeşi olan Kont Robert Artoislı'ya vermeyi teklif etmişti ama Fransa Kralı IX. Louis bu teklifin uygunsuz olduğunu Papa'ya bildirmişti. Bunun için II. Friedrich'in hükümdarlığını yaptığı Almanya, Güney İtalya ve Sicilya'da hiç papalık Haçlı seferi propagandası yapılamamakta idi ve bu yeni haçlı seferine hiç talip bulunmamaktaydı.
İngiltere'de kral [[III. Henry (İngiltere)|III. Henry]] 6. Leicester Kontu olan ve Fransa'da Katharlara karşı [[Albigeois Haçlı seferi]]'ne komutanlık eden [[Simon de Montfort]] ile politik mücadele halinde idi ve Akdeniz'e bir Haclı Seferine iştirak etmesi mümkün değildi. Ayrıca sonradan bu yeni seferi komutanlığına yukselenen Fransa Kralı IX. Louis ile III. Henry'nin arası açıktı, ama Haçlı seferine pozitif bir katkıda bulunmak için III. Henry Fransa Kralı Haçlı seferi yapmakta iken Fransa ile hiçbir çarpışma yapmamaya yemin etti.
[[Norveç]] Kralı [[IV. Hakon]]'u Haçlı seferine davet etmek için Fransa Kralı IX. Louis bir Ìngiliz kronikçi-tarihçi olan "Matthew Paris"'i ona elçi olarak göndermişti ama bu elçi Norveç'in Haçlı seferine katılması için kralı inandıramadı.
Sonunda IV. İnnecentius'un yeni Haçlı Seferi'ne Avrupa hükümdarlarından şahsi destek sadece Fransa Kralı IX. Louis'den ibaret kaldı ve bu kral 1245'dete Doğu Akdeniz'e Haçlı Seferine çıkacağına dair bir ferman ilan etti.
=== Fransa Kralı IX. Louis'in yeni Haçlı seferine katılma kararı ===
Aralık 1244'dete Fransa Kralı IX. Louis çok ciddi bir [[dizanteri]] hastalığına yaklandı; yatağa düştü ve doktorları eğer bir mucize olmazsa bu hastalıktan kurtulamayıp ölmesini beklemeye koyuldular. Bu hastalık arasında IX. Louis tanrısına dua ederek eğer kendini bu hastalıktan ölmeden kurtarırsa ona şükürlerini sunmak için bir Haçli Seferine çıkıp Kudüs'ü tekrar Hristiyanlar eline geçireceğine yemin etti. Birkaç hafta sonra IX. Louis sanki bir mucize olmuş gibi hastaliğindanhastalığından iyilesipiyileşip yataktan kalktı. Hasta iken yaptığı Haçli Seferine gitme yeminini tutmaya karar verdi.
Fakat o günlerin kronik-tarihçisi olan ve Fransa sarayında önemli bir pozisyonda bulunan İngiliz asıllı Matthew Paris Haçlı Seferine gitmek iciniçin yapılan yeminin hasta ve kendinden geçmiş olarak yatakta olan Kral IX. Louis tarafından değil de annesi olan "Blanche Kastilli" tarafından yapıldığını bildirmektedir. Ona göre oğlunun bitkin kendinden geçmiş bir şekilde hasta yatağında görmekten çok etkilenen annesi oğlu iyileşirse onun bir Haçlı Seferi yapmasını sağlamak için yemin etmiştir ve oğlu iyileşince onu anne yemine uymaya zorlamıştır. Buna karşılık olarak diğer tarihçiler (örneğin bu seferin o günleri yaşayan ana tarihçisi olan Joinville) kralın annesi "Blanche Kastilli"'nin oğlunu sefere gitmeye zorlamak şöyle dursun; gerçekte onu sefere gitmekten alakoyup vazgeçirmek için elinden gelen herşeyi yaptığını iddia etmektedirler.<ref name="rileysmith">Riley-Smith, Jonathan (2005) , ''The Crusades: A History 2.Ed.'', New Haven:Yale University Press; ISBN 0300101287 {{ing}}</ref>
== Haçlı Seferinin askeri gelişmesi ==
=== Hazırlıklar ve gemiler ile yola çıkma ===
Bu yeni bir Haçlı seferi konusu ortaya cıktıgı zaman Fransa devleti Batı Avrupa'da en guclu devlet durumundaydı. Fransa'da [[Albigeois Haçlı seferi]] ile [[Provence]] eyaletinin idaresi ve gayet zengin devlet gelirleri Paris'deki merkezi hukumetinhükümetin
eline geçmişti. [[Poitou]] eyaleti kralın kardeşi olan Poitiers Kontu [[Alphonse de Poitiers|Alphonso]] tarafından idare edilmekteydi ve bu kisikişi de 1246'de kardesininkardeşinin sevk ve idare ettigiettiği Haçlı seferine katılacagını bildirmsti. [[I. Carlo (Napoli)|I. Carlo]] da Fransa Kralı'nın digerdiğer bir kardesikardeşi idi ve o da bu sefere katılacagını ilan etmistietmişti.
IX. Louis'in bu Haclı Seferi için hazırlıkları için devlet gelir ve harcamalarının mali kontrol ve organizasyonu dönemine göre gayet ileri seviyelere erişti. 1245'denten 1248'e kadar üç yıllık donemdedönemde Fransa kralı sırf Haçlı seferi harcamaları için kullanılmak için ülkesinde bulunan herkesten bir kilise vergisi olarak, genellikle tarım sektöründe bulunanlardan, gelirlerinin (1/10)ini ([[aşar]] (öşür) vergisi gibi) özel bir vergi olarak topladı. Bu toplanan ek vergilerin degeri yaklasık olarak 1,500,000 ''livres tournois '' <ref>1203-1795 doneminde Fransa Kraliyet devletinin resmi para birimi</ref> yekununa varmaktaydı. Bnun yanında IX. Louis'in haclı seferine katılan Fransa asilleri kendi kaynaklarından gelir saglayıpsağlayıp ona goregöre harcamalar yapmaları gerekmistigerekmişti. Bir asil iciniçin Hacli seferine gitmek iciniçin yapılması gereken harcamalar gunune goregöre gayet yuksekyüksek meblagara erismektedeydi. Bu harcamalara geliri yetismeyen FransizFransız bircokbirçok asil Krliyet Hazinesi'nden odunc paralar almaya mecbur kaldılar.<ref name="rileysmith">Riley-Smith, Jonathan (2005) , ''The Crusades: A History '2.Ed. ', Yale:Yale University Press; ISBN 0300101287 {{ing}}</ref>
1248 yılı sonunda yaklasık 15,000 kisilikkişilik bir ordu hazırlamıstı. Bu orduda yaklasık 3,000 agir suvari sovalyesi olan asker, yaklasık 5,000 kurmalı [[tatar yayi]] kullanan okcu asker bulunmaktaydibulunmaktaydı. Bu ordu Kral IX. Louis, I. Robert Artoisli, Artois Kontu [[Alfonso de Poitiers|Alphonso]], [[I. Carlo (Napoli)|I. Carlo Napolili]], [[Bretanya]] Duku ve [[Burgunya]] Duklu komutasindakomutasında 25 Ağustos 1248'de sirf bu Hacli seferi iciniçin yaniden yaptırılmıs 36 gemi ile yine Hacli seferi iciniçin yeniden yapılmıs olan [[Aigues-Mortes]] limanlarından ve [[Marsilya]] limanında DoguDoğu Akdeniz'e gitmek iciniçin ayrıldı.<ref name="rileysmith"/>
[[Dosya:Morel Fatio nef vénitienne.jpg|thumb|180px|right|IX. Louis Hacli ordusunu Filistin;'e goturmek icin Venediklilerden kiralanan gemilerden biri]]
Bu filo onceönce [[Kıbrıs]]'a gitti ve Hacli ordusu adanın iclerinde bir ordugahta kışı gecirdigeçirdi. Bu arada IX. Louis kendinende askeri destek isteyen cesitli DoguDoğu Akdeniz Hristiyan devleti ile muzakerelere gecti. Bunlar arasida 21204'dete [[Dorduncu Hacli Seferi]]'nde Konstantinopolis'de zapteden Haclılara tarafidan kurulmus [[Latin İmparatorluğu]] Bizans'i ihya etmek isteyen [[İznik İmparatorluğu|İznik Rum İmparatorluğu]]; kendini Bizans'in varisi gorup yeniden Bizans Imapratorlugu kurmak isteyen [[İznik İmparatorluğu]], Suriye'de Muslumanlara [[Sayda]] kalesini kaybeden ve bunu geri almak isteyen [[Tapinak Sovalyeleri]] ve Haclılar [[Antakya Prensliği]] bulunmaktaydibulunmaktaydı. Fakat IX. Louis bunlardan hicbirine yeni Hacli ordusuyla destek saglamamayasağlamamaya karar verdi. MisirMısır'in Haclilar ordusuna reel destek saglamaksağlamak iciniçin yeterli zahire ambari ile ileride zahire yetistirme kaynakları oldugunuolduğunu ve mali gereksinimleri karsilamakkarşılamak iciniçin yeterli fiziksel sermaye ve servet, mali guc, para ve insan gucu kaynagı ihtiva ettiginiettiğini dusunmekteydi. BunlarinBunların yanindayanında fethedilirse MisirMısır'i askeri baz olarak kullanarak Filistin ve Kudus'u ele gecirmeningeçirmenin daha kolay olacagını da dusunmekte idi.
=== Misir'a cikma ve Misir'da askeri harekat ===
=== İX. Louis'in Filistin'den ayrılışı ===
İX. Louis'in Fransa'dan ayrı kaldığı dönemde Fransa'da taht naipliği yapan annesi Blanche Kastilyalı 27 Kasım 1252'de öldü. Ülkesinin naipsiz yani krallık idarecisiz kalmasının geçici olmasını sağlamak için IX. Louis 24 Nisan 1254'dete Akka'dan Fransa'ya gitmek üzere gemi ile ayrıldı. Geride Akka'yı ve Kudüs Kralığı'nı idare etmek için "Krallık Vekilharcı" unvanı ile Geoffroy de Sargınes'i Akka'da bıraktı. Ona destek sağlamak için 100 şövalye ve 100 çavuştan oluşan bir Fransız gücü de Akka'da kalmıştı. Bu Fransız garnizonu Fransa tarafından finanse edilmekte idi ve 1291'de Akka'nın Memluklular tarafından ele geçirilmesine kadar Akka'da savunma gücü olarak kaldı.<ref name="grousset"/>
== Sonuclar ==
| 