Hârizmî: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k teşviği → teşviki
düzeltme AWB ile
69. satır:
Tamamlama ve Dengeleme ile Hesaplama Üzerine Özlü Kitap (Arapça: الكتاب المختصر في حساب الجبر والمقابلة al-Kitāb al-mukhtaṣar fī ḥisāb al-jabr wal-muqābala) 820 yılı dolaylarında yazılmış bir matematik kitabıdır. Bu kitap ticaret,ölçüm ve yasal miras alanlarında, çok geniş yelpazedeki problemlerin çözümü için örnekler ve uygulamalarla dolu popüler bir hesaplama çalışması olarak halife el-Memun’un teşviki ile yazılmıştır. “Cebir” terimi bu kitapta tanımlanan temel işlemlerden biri olan denklemlerden gelmektedir. ( al-jabr, manası "restorasyon" dır, terimlerin birleştirilmesi veya sadeleştirilmesi için denklemin her iki tarafına bir sayı eklenmesi anlamına gelir). Bu eser aynı zamanda doğu ve batının ilk müstakil cebir kitabı olma özelliğini taşımaktadır. Bu kitap Robert of Chester (Segovia, 1145) ve daha sonra Gerard of Cremona tarafından Latinceye çevrilmiştir. Özgün bir Arapça kopyası Oxford'da bulunmaktadır ve F. Rosen tarafından 1831 yılında tercüme edilmiştir. Latince bir çevirisi Cambridge'de muhafaza edilmektedir.
 
Matematik alanındaki çalışmaları [[cebir]]in temelini oluşturmuştur. Bir dönem bulunduğu [[Hindistan]]’da sayıları ifade etmek için harfler ya da heceler yerine basamaklı sayı sisteminin kullanıldığını saptamıştır. Harezmî'nin bu konuda yazdığı kitabın ''Algoritmi de numero Indorum'' adıyla Latince'yeLatinceye tercüme edilmesi sonucu, sembollerden oluşan bu sistem ve [[sıfır]], [[12. yüzyıl]]da batı dünyasına sunulmuştur. ''Hesab-ül Cebir vel-Mukabele'' adlı kitabı, matematik tarihinde, birinci ve ikinci dereceden denklemlerin sistematik çözümlerinin yer aldığı ilk eserdir. Bu nedenle Harezmî ([[Diophantus]] ile birlikte) "Cebir'in babası" olarak da bilinir. İngilizce'dekiİngilizcedeki "algebra" ve bunun Türkçedeki karşılığı olan "cebir" sözcüğü, Harezmî'nin kitabındaki [[ikinci dereceden denklemler]]i çözme yöntemlerinden biri olan "el-cebr"den gelmektedir.{{fact}}
 
Harezmi sıfır rakamını (0) ve x bilinmeyenini kullandığı bilinen ilk kişidir.<ref name="A History of Algebra">{{kitap kaynağı|ad=Prof. Dr. Bartel Leenert van der Waerden|başlık=A History of Algebra From al-Khwärizml to Emmy Noether|yıl=1985|isbn=978-3-642-51601-6|sayfalar=4}}</ref><ref>http://www.wilbourhall.org/index.html#algebra</ref><ref>http://historyofislam.com/contents/the-classical-period/al-khwarizmi/</ref><ref>http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Biographies/Al-Khwarizmi.html</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hârizmî" sayfasından alınmıştır