Bac: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mavrikant Bot (mesaj | katkılar)
-Kaynaksız şablonu, 5 adet kaynak var
düzeltme AWB ile
1. satır:
'''Bac''', bir çeşit [[vergi]]dir. [[Farsça]] ''baj'' kelimesinin [[Arapça]] ve [[Türkçe]]'de aldığı şekil olup, [[Gazneli]], [[Selçuklu]], [[İlhanlı]], [[Akkoyunlu]] ve [[Osmanlılar]]da vergi manasında kullanılmıştır. Bu vergi; pazarlarda, [[panayır]]larda alınıp satılan [[hayvan]]dan, her cins maldan, ithal edilen ve Osmanlı topraklarından transit olarak geçirilen mallardan alınırdı. Önceleri bağlı oldukları hükümdara vermeleri gereken para ve armağanlara ''baj'' denilmekteydi. 13. yüzyılda tekalif-i örfiye nevinden (devletin daimi ve fevkalade giderleri için divanın kararı ile toplanan vergiler) bir vergi oldu.
 
Bac, Osmanlılarda ilk defa [[Osman Gazi]]'nin pazara getirilen her yük için iki [[akçe]] almalarını emretmesi ile başlamıştır<ref>Âlî Bey, ''Tevârîh-i Âl-i 'Osmân’dan&nbsp;'Âşık Paşa-zâde&nbsp;Târîhi,'' İstanbul: Matbaa-i Âmire, İstanbul 1332, s. 19-20.</ref>. Bac'ın Narh uygulaması ile birlikte belirli kriterlere bağlı sistemli bir vergi şekline dönüşmesi ise, Bursa'nın fethinden sonra [[Orhan Gazi]] tarafından çıkarılan ilk [[:en:Ihtisab|İhtisab]] Kanunnamesi sayesinde olmuştur<ref>Hakan Yılmaz, "Kuruluş Devri Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi Üzerine Araştırmalar-1: Osmanlılar'da İhtisab Kurumunun Menşei, Gelişimi ve Orhan Gâzî'nin Bursa'da Çıkardığı İlk 'İḥtisāb Ḳānūn-nāmesi' / Researches on Socioeconomic History of Ottoman State During Its Foundation-1: The Origin and Development of the Municipal Tax Collection Department in the Ottoman State and The first 'Law on Municipal Tax Collection Department' Introduced by Orhan Ghazi in Bursa", ''JTS/TUBA,''&nbsp;Vol. 43 / December 2015, s. 201-236.</ref>. Tam olarak hangi tarihte çıkarıldığı bilinmeyen bu kanunnamede Osman Gazi'nin belirlediği iki akça Bac uygulaması büyük ölçüde sürdürülmüş; genel çerçevede ise Bursa'daki ehl-i hirfet ve dükkân sahiplerinden, sattıkları yükün ağırlığına, uzunluğuna ve ölçeğine göre yarım ilâ beş akça arasında bac alınması öngörülmüştür<ref>H. Yılmaz, ''a.g.m.,'' s. 221.</ref>. Bu zamanda bac, yalnız satıcıdan alınan bir vergiydi. Fatih'in günümüze ulaşmayan Kanunnamesi'nde ise, alım-satım vergisi olarak kullanılmıştır. [[Kanunname]]'de yabancı memleketlerden getirilen mallardan alınacak bac miktarı genellikle % 20 olarak tespit edilmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bac" sayfasından alınmıştır