Hatt-ı hümâyun: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Parametre güncelleme
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
2. satır:
'''Hatt-ı hümâyun''', ([[Osmanlı Türkçesi]]: '''خط همايون'''), [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] [[padişah]]larının önemli konularda bizzat yazdıkları ya da notlar düştükleri [[ferman]]lara verilen [[İsim|ad]].
 
Osmanlı devlet düzeni içinde en önemli yazılı buyruklar olan hattı hümayunlar, Osmanlı sülalesinin simgesi olan [[Kırmızı|al]] [[renk]]li keseler içinde taşınır, üç kez öpülüp başa götürüldükten sonra açılarak okunurdu. Bu fermanlar, Padişah tarafından şahsen yazılmışyazılıyordu, ancak bir saray katibi tarafından da kopyalanıyordu. Genellikle padişaha, sadrazam veya Osmanlı hükümetinin bir başka memuru tarafından verilen bir belgeye yanıt olarak yazılmışlardır. Bu nedenle, bir dilekçe mektubunun onaylanması veya reddi, bir raporun onaylanması, bir talep için izin verilmesi, bir kararname ile ilgili açıklama veya diğer hükümet belgeleribelgelerine cevap verilmiş olabilir. Hatt-ı hümayunlar varolan bir belgeye yanıt olarak değil, sıfırdan da oluşturulabilir. Osmanlı İmparatorluğunu modernize etmeyi amaçlayan [[Tanzimat]] reformundan (1856) sonra rutin türden hatt-ı hümayunlar yerine, padişah tarafından padişahın sözlü yanıtının belgeye kaydedildiği irâde-i seniyye uygulaması yerini almıştır.
 
[[İstanbul]]'daki Osmanlı arşivlerinde yaklaşık 100.000 hatt-ı hümayun var. En bilindik hatt-ı hümayunlar arasında [[Tanzimat Fermanı]] (1839) ve [[Islahat Fermanı]] (1856) yer alır. "Hatt-ı hümayun" terimi bazen de edebî anlamda, yani bir Osmanlı Sultanı tarafından yazılan bir belge anlamına gelebilir.