Şiilik: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Romantiklm (mesaj | katkılar)
DOĞRU DÜZENLEME
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + Hz vb ifadeler Tarafsız Bakış Açısı'na aykırıdır
1. satır:
{{Şiilik|all}}
'''Şiilik''' ({{dil-ar|الشيعة}} ''eş-Şiâ'', {{dil-fa|شیعه}} ''Şiâ''), bir [[İslam mezhepleri|İslam mezhebi]]. [[Sünnilik]]'ten sonra gelen ikinci geniş nüfusa sahip mezheptir ve İslam dünyası içerisinde %25'lik bir kısmı oluşturur.{{olgu}} Şiilik sözcüğü, [[Câferîlik]] ile eş anlamlı olarak kullanılabilmekteyse de Şiîlik veya Şiâ, [[hilâfet]] veya [[imamet]] sorununda tarihsel olarak "HZ. Ali'ye yandaş olan kişiler" anlamına gelmektedir.<ref>http://tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA</ref> Başlangıç dönemindeki bu ayrılık, daha sonraki devirlerde kendi kavramsal ve [[teoloji]]k alt yapısını oluşturarak [[mezhep]]leşmiştir.
 
== Etimoloji ==
"Şia" terimi "takipçiler" veya "izdeşler" anlamına gelen Arapça '''شيعة''' kelimesinden gelmektedir. Tarihteki kullanım "Şiât-u Ali", yani "Ali'nin takipçileri" anlamına gelen '''شيعة علي''' ifadesinin kısaltılmış formudur. Sünnî kaynaklar, bu terimin Muhammed'in ölümünü takip eden yıllarda kullanılmaya başlandığına, Şiiler ise daha önce de kullanıldığına inanırlar.
 
Şiî İslam inancında HZ.Ali'nin çok özel bir yeri vardır. Şii [[amentü]]sünde bulunan [[imamet]] anlayışına göre [[İslam]] peygamberi HZ. [[Muhammed]] (SAV) öldükten sonra onun yerine imam/halife olması gereken kişi HZ.Ali'dir ve [[imamet]] HZ.Ali'nin soyundan devam eder.
 
== Kolları ==
Şiilik akımı değişik fikirler barındırmaktadır. Ortak noktaları, Muhammed'in ölümünün sonrasında [[imamet]] veya [[halifelik]] makamının HZ.[[Ali]] ile başlamak üzere O’nun soyundan gelen insanlara ait olduğunu kabul etmektir.
 
[[Dosya:Branch of Shi'a Islam.png|800px|center|thumb|Şiiliğin dalları.]]
70. satır:
[[Şeriat]] veya İslam hukuku kısmen hadise dayalı olduğundan [[Câferiyye Şiiliği]] Sünnî hâdis kaynaklarından bazılarını reddederken Sünnîliğin de Şiî hadis kaynaklarından bazılarını reddetmesi, her iki grubun şeriat anlayışlarında farklılıklar doğmasına neden olmuştur.
 
Yine Caferîlerde Sünnîlikte reddedilen ve İslam'ın ilk zamanlarında uygulandığı hâlde daha sonra [[İslam peygamberi]] HZ.[[Muhammed]] (SAV) tarafından tümüyle uygulamadan kaldırıldığına ve yasaklandığına inanılan [[mut'a]] nikâhını uygulanmaya devam etmektedir. [[Câferîler]], bunun [[Ömer bin Hattâb]] tarafından kaldırıldığını ve peygamber zamanında kabul görülen bir şeyin kaldırılmasının uygun olmadığına inanırlar. Bu inanışa göre peygamberin doğru gördüğü Kıyamet’e kadar doğru, yanlış gördüğü ise Kıyamet’e kadar yanlıştır.
 
[[Câferîlik]]te sünnet,HZ. [[Hz. Muhammed (SAV)|Muhammed (SAV)]]'den aktarılan sözlü gelenek olduğu kadar imamlardan aktarılanları da kapsamaktadır. Tabatâî'ye göre "Şia dünyasında en güvenilen ve benimsenen hadis" külliyatı içeriğinde dört bin hadis bulunduran Kuleynî'nin "Al-Kâfî"’sidir. Şiîlerin güvenilir kabul ettiği diğer hadis kaynakları ise
 
* İbn-i Babeveyh el-Kummî’nin "Men Lâ Yehduruhül Fakîh" (Bir Fakihin Ortaya Koyduğu Şeyler)
120. satır:
 
== Şiîlik ile Sünnîlik arasındaki anlayış ve uygulama farkları ==
* Şiîler, HZ.[[Muhammed|Muhammed (SAV)]]'den sonra [[Hilâfet]]'in HZ. [[Ali bin Ebu Talib|Ali]] ve soyuna ait olduğunu savunur ve Sünnîlerin meşrû ve dince makbul kabul ettikleri ilk üç halife ([[Ebu Bekir|HZ.Ebu Bekir]], HZ.[[Ömer]] ve [[Osman|HZ.Osman]]'ın) hilafeti Ali'den gasp ettiklerine inanırlar. [[Yezid]]'in babası [[Muaviye]] konusunda da benzer bir durum sözkonusudur; Şiîler, Yezid hakkındaki görüşlerin benzerini Ali'nin hilafetine karşı çıktığı için Muaviye için de sürdürürler, ancak Sünnîler Muaviye'nin bir "içtihad" yaptığını ve içtihadında yanılsa bile Kur'an'ın vahiy kâtibi ve Peygamber'in sahabesinden olduğu gerekçesiyle hakkında kötü ifadede bulunmaktan kaçınırlar. Şiîler ise Muaviye'nin Peygamber'in sahabesinden olmasının daha sonra yaptığı çirkinlikleri örtemeyeceğini ifade ederler.
* Siyâsî iktidar ve emir sahiplerine itaat: Sünnîlere göre iktidar bir soy meselesi değil, ümmetin kendi içinde istişare ile çözeceği siyâsî bir konu olarak görülür ve genellikle "devlet başkanına itaat" kültürü hâkimdir. Sünnîlere göre Peygamber ve akabinden gelen raşid halifeler hem devlet başkanı, hem de imam, yani yönetici idiler. Onlardan sonra bu görevlerin ayrıldığından söz edilebilir. Şiîlerde ise iktidar inanç meselesidir ve meşrû siyâsî lider aynı zamanda ruhânî liderliği de elinde bulunduran Ali ve soyundan gelen imamlara aittir. Câferî Şiasında Kıyamet'e kadar gizli kalan [[Mehdî]] dahil [[On İki İmam]]ın günahsız olduğuna, "vahyi alma" hariç, "günahsızlık" ve benzeri konularda peygamberlere benzediğine inanılır.
* Küçük yaşta gaip (saklı) olan 12. imamın ölmediğine ve hâlen hayatta olup kurtarıcı ([[mehdî]]) olarak tekrar geri döneceğine inanırlar.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Şiilik" sayfasından alınmıştır