Vikipedi

Kırım Tatarları: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Kolhisli (mesaj | katkılar)
Devriyeler
39.291 değişiklik
k .
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
düzeltme AWB ile
30. satır:
|ilgili grup = diğer [[Türk halkları]]
}}
'''Kırım Tatarları''', anavatanları [[Karadeniz]]'in kuzeyindeki [[Kırım]] yarımadası olan [[Türk halkları|Türk]] topluluğudur. 1783'te Kırım Hanlığı'nın [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] tarafından ilhak edilmesiyle birlikte [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne zorunlu göçe tabii tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. [[Sovyet Sosyalist CumhuriyetlerSovyetler Birliği|SSCB]] döneminde [[Josef Stalin|Stalin]]'in emriyle 18 Mayıs 1944'te [[Kırım Tatar Sürgünü|sürgüne]] uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönen halk, [[Ukrayna]]'nın ana [[Müslüman]] unsurunu teşkil eder.
 
Günümüzde Kırım Tatarlarının sürgünden dönen kısmı [[Kırım|Kırım'da]], sürgünden dönemeyenlerin çoğu [[Özbekistan]]'da, Rusya İmparatorluğu'nun Osmanlı İmparatorluğu'na zorunlu göçe tabii tuttuğu kısmı ise Dobruca(Günümüzde [[Romanya]] ve [[Bulgaristan]]'da kalmaktadır.) ve [[Türkiye]]'de yaşarlar.
44. satır:
O dönem Osmanlı İmparatorluğu toprağı olan, günümüzde ise Romanya ve Bulgaristan arasında paylaşılan [[Dobruca]] bölgesinde de toplamda 50.000 civarı Kırım Tatarı'nın kaldığı düşünülmektedir. Burada yaşayan Kırım Tatarlarının önemli bir kısmı Türkiye'ye ve az bir kısmı da Kanada'ya göç etmişlerdir.
 
[[Sovyet Sosyalist CumhuriyetlerSovyetler Birliği|SSCB]]'nin çöküşünden sonra [[Ukrayna]]'da kalan [[Kırım Özerk Cumhuriyeti]]'nde ise, sürgündeki Kırım Tatarlarının Kırım'a geri dönmelerine görünüşte müsaade verilmesine rağmen Kırım'daki Rus yetkililerce ve Moskova etkisindeki Kiev hükümetince sürekli zorluklar çıkarılmış ve geri dönüş yavaşlatılmaya çalışılmıştır. 1990 sonrası onbinlerce Kırım Tatarı kendi imkanlarıyla Kırım'a döndükten sonra 2000'li yıllarda geri dönüş hızı binlerle ifade edilmeye başlanmıştır. Sürgünden Kırım'a geri dönen Kırım Tatarlarının sayısı [[2014 Kırım krizi|2014 Rus işgali]] öncesinde 350.000 kişi olduğu tahmin edilmekle birlikte Rus işgalinin getirdiği olumsuz koşullar, baskı ve insan hakları ihlalleri nedeniyle yaklaşık 20.000 Kırım Tatarı Ukrayna anakarasına zorunlu göçmek durumunda kalmıştır. Yan taraftaki demografik haritalarda da görüleceği üzere, 1939 yılına atıf yapan haritada Kırım Tatarları 18 Mayıs 1944 [[Kırım Tatar Sürgünü]] öncesinde kıyı kesimlerinde çoğunluktaydılar, iç kesimde yaşayan Kırım Tatarları ise [[Rusya İmparatorluğu|Çarlık dönemi]]<nowiki/>nde Osmanlı topraklarına zorunlu göçmek durumunda kalmışlardı. 2001 yılına atıf yapan haritada ise Kırım Tatarları iç kesimlere yerleşmek zorunda kaldılar. Birçok insan vatandaşlık almaktan ve haklarını kullanmaktan yoksun kaldı, Kırım'da bıraktıkları hiçbir mülkü geri alamadılar ve geldikleri ilk yıllarda turistik Kırım kıyılarında yaşamaları yasaktı.
 
Kırım'ın Rusya tarafından işgal edilmesi sonrası Kırım'da 300.000 ila 350.000 kişi olduğu tahmin edilirken, Kırım'dan Ukrayna'ya sığınan Kırım Tatarlarının sayısının 20.000 kişi olduğu düşünülmektedir. Bu sığınmacıların önemli bir kısmı [[Lviv]] ve [[Kiev]]'de yaşamaya çalışmaktadır. Ukrayna anakarasında ise 1990 yılı öncesinde sürgünden dönüp Kırım'a girmesi engellenen ve bu nedenle [[Herson]]'a yerleşen 10.000 ila 15.000 kişi bulunmaktadır. Ayrıca Kırım'ın [[Kerç Boğazı|Kerç boğazı]]<nowiki/>nın karşı kıyısı olan [[Krasnodar|Krasnoda]]<nowiki/>r'da da yine 1990 öncesi gelip Kırım'a girmesi engellendiği için oraya yerleşen 10.000 kişi kadar Kırım Tatarının olduğu tahmin edilmektedir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kırım_Tatarları" sayfasından alınmıştır