Vikipedi

Vitoria-Gasteiz: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
Sabri76 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
166.238 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
66. satır:
| website = [http://www.vitoria-gasteiz.org/]
}}
'''Vitoria-Gasteiz''' (Baskca: ''Gasteiz''; İspanyolca: ''Vitoria''; resmi adi: ''Vitoria-Gasteiz''), [[İspanya]]'nın kuzeyinde otonom bölgelerinden biri olan [[Bask Özerk Bölgesi]]'nin [[Alava]] iline bağlı bulunan bir şehir ve belediye. [[Bask Özerk Bölgesi]]'nin ve [[Alava]] ilinin başkentidir. Nüfusu (2010 tahminiyle) 238,247 kişidir. Bask ülkesinde, nüfus itibarıyla, ikinci büyük şehirdir.
 
Bu şehirde yaşayanlara "Vitorianos" veya "Gasteiztarras" adı ile anılurlar; ama geleneksel ve daha alaylı olarak Baskça "fasulye yiyenler" anlamını veren "Babazorros" olarak cağrılırlar.
72. satır:
== Coğrafi konum ==
 
Vittoria-Gateiz'in coğrafi koordinatları 42°51′K , 2°41′B olur. Şehrin önemli Bask Bölgesi ve İspanya şehirlerinden uzaklıkları şunlardır: [[Madrid]]: 321 km; [[Bilbao]]: 66 km; [[Pamplona]]: 97 km; [[San Sebastián]]: 103 km; [[Burgos]]: 108 km.
 
[[Dosya:Alava municipalities Vitoria-Gasteiz.JPG|thumb|left|200px|Vitoria-Gasteiz'nin Alava ili içindeki konumu]]
Vittoria-Gateiz'in Alava ili cinde bulunan belediyeler icindeiçinde konumu su haritadan izlenebilir:
 
Şehirdeki önemli semtler şunlardır: Casco Viejo, Zaramaga, Zabalgana, Ensanche, El Pilar, Lovaina, Salburua, Txagorritxu, San Martín, Mendizörroza, Ariznavarra, Aranzabela, Arambizcarra, Arana, Judizmendi, Santa Lucía, Adürza, San Cristóbal, Ali-Gobeo, Sansomendi, Arriaga-Lakua, Abechuco.
81. satır:
==Çevrenin önemi ve yeşil şehir ==
 
2012 yılında Vitoria-Gasteiz şehri "Avrupa Yeşil Başkenti" seçildi. Vitoria-Gasteiz şehrine bu şeref 21 Ekim 2010 İsveç'te bulunan "Avrupa Yeşil Başkent Konferansı" tarafından, kendilerini aday gösteren diğer Avrupa şehirleri [[Barselona]], [[Malmö]], [[Nantes]], [[Nuremberg]] ve [[Reykjavik]] arasından seçilerek verilmiştir. Buna başlıca nedenler:
* Vitoria-Gasteiz etrafını çepeçevre saran 11.000 hektar alanı kapsayan bir yeşil doğa sahası ayrılmıştır. Bu yeşil saha içinde çok sayıda yürüyüş ve bisiklet yolu olmakla beraber ağaçların; yeşil bitkilerin ve küçük vahşi hayvanların doğal olarak bu bölgede yaşamaları sağlanmaktadır.
* Şehir su kullanımı diğer Avrupa şehirlerine kıyasla daha idarelidir. Diğer kentlerde su dagitimdağıtım kaybı %50ye50'ye kadar yaklaşırken Vittoria'da bu kayıp %10'dur.
* Şehir halkın bisiklet ve otobüs ve tramvay gibi kamu taşıma vasıtalarını kullanmasını, ve kendi otomobillerini kullanmamalarını, teşvik etmektedir.
 
== Demografi ==
 
Vitoria-Gasteiz belediye sinirlarisınırları icindeiçinde nüfus (2010 tahmini) itibarıyla 238.247 kişi olup nüfus yogunluguyoğunluğu 860.69 kişi/km² olur. Vitoria-Gasteiz belediye sinirlarisınırları icindeiçinde nüfusun gelişmesi şu gösterimde izlenebilir:
 
<small>''1.000 kişi''</small>
184. satır:
* 1483: Kastilya Kraliçesi [[İsabella]] tarafından şehre verilmiş hukuki imtiyazlarının tanınıp çoğaltılması.
* 1492: Diğer İspanyol şehirleri ile birlikte şehirde yüzyıllardır yaşiyan Yahudilerin Vitoria'dan kovulmaları.
* 1722: Şehirde Bartolomé Riego'nun bir kitap matbaası ve yayınevi kurması. Bu günümüzde de Vitoria-Gasteiz'de çok önemli bir sanayi kolu olan tipografik sanayinin ilk örneğini teşkil etmektedir.
* 1765: Şehrin iktsadı ve sanayi alanlarında gelişmesini sağlamak için "Societad Bascongada de los Amigos del País" adlı bir kurumun kurulması.
* 1813: İspanya'nın Fransa'ya karşı Bağımsızlık Savaşında [[Vitoria Muharebesi]]'nde Fransızların mağlup edilmesi. [[Ludwig van Beethoven]] bu galibiyet anısına orkestra için Opus 91 oalarak olarak bilinen bir kompozisyon hazırlamıştır.
* 1861: Katolik Kilisesi Vitoria'yı bir piskoposluk bölgesi olarak kabul etmesi.
* 1980: Vitoria-Gasteiz'in Bask Bölgesi başkenti olarak kabul edilmesi. Şehirde Bask Bölgesi konsey, hükümet ve bölge idaresinin ve Avrupa Birliği Parlamentosu kısımlarının kurulması.
193. satır:
== Görülecek yerler ==
 
* ''Plaza Virgen Blanca Meydanı'': Şehrin merkezi. Bu meydana birkaç tipik eski merkez "Casco Antigua" ile o zaman yeni "Ensanche"'yii birleştiren sokak gelir. Bu sokaklar kenarındaki eski binalarda camekanlı balkonlar bulunmaktadır. Meydanın ortasında İspanya'nın Fransa'ya karşı yaptığı Bağımsızlık Savaşı'nada 1813 "Vitoria Muharbesi" anıtı bulunur.
* ''Plaza España Meydanı'': Bu büyük meydan mimar Antonio de Olaguibel tarafından tasarlanmıştır. Eski merkez mahallesi "Casco Antiguo" ile o zaman yeni olan "Ensanche" (Yeni Ekleme)'yi birleştirir. Bu meydanda önemli bina neoklasik mimarı stilinde zemin katında çok süslü kemerli kapalı yol bulunan "Casa Consistorial" belediye binasıdır.
* ''Los Arquillos Sokağı'': 18. yüzyılda mimar Antonio de Olaguibel ve Díez de Guemes tarafından tasarlanmıştır. Bir tepe üzerinde bulunan eski ortaçağlar merkezindeki "Plaza del Machete" ile o zaman kurulmakta olan yeni şehirde "Plaza de Nueva" bağlamaktadır ve bir seri yükseklikleri değişen yapılar bulunmaktadır.
* ''Ajuria Enea Sarayı'': Bask Bölgesi Başkanı (Lehendakarı) için resmi ikemetgah sarayı. 1918'de "Serafın Ajuria" adlı bir zengin tarafından aile ikematgahı olarak günün Bask Mimarı stiline uygun olarak yaptırılmıştır.
* ''Casa del Cordón'': Ana binanin yapımı 15. yüzyıl. Kulesinin yapımı 13. yüzyıl. Eski şehirde sivil gotik mimarı stiline güzel bir örnek olan konak.
* ''ARTIUM'': Çağdaş Bask Güzel Sanatlar Müzesi. Açılısi 2002
* ''Müseo de Ciencias Naturales d'Alava / Arabako Natur Zientzien müseoa'': Alava Doğal Bilimler Müzesi: Eski şehirde bulunan ortaçağlarda yapılmış "Doña Otxanda Kulesi"'nde kuruludur.
* ''Museo Bibat '': Bu yeni binasinda Archéoloji muzesidir. Eski MüseoMuseo Fournier de Naipes binasinabinasına baglidirbağlıdır.
* ''Müseo Fournier de Naipes'': ''Palacio de Bendaña Sarayı'''nda kuruludur. Geleneksel olarak 15. yüzyıldan beri Vitoria'da üretilmiş olan "iskambil oyun kâğıtları" müzesidir. Müzede bazıları çok eskiden kalma 6.000 kadar iskambil oyun kağıdı takımı sergilenmektedir.
* ''Güzel Sanatlar Müzesi'': Müzede sergilenen Rönesans dönemi sonrası eserler arasında 14. yüzyıl heykeller, 16. yüzyıl Flaman stili dinsel triptik tablolar, İspanyol ressam Ribera ve öğrencilerinin eserleri ve [[Pablo Picasso]] ve Zuloaga gibi modern İspanyol ressamlarının eserleri anılabilir. Müze ayrıca Bask Bölgesi yörel güzel sanatları üzerindeki sergileri ile önemlidir.
* ''Museo d'Armería de Alava / Arabako Arma Museoa'': Alava Silah Müzesi. Bu müzede tarih öncesi taştan kamalardan 20. yüzyıl tabancalarına kadar her türlü silah sergilenmektedir. Çok zengin bir ortaçağlar silahlar koleksiyonu vardır. Bir büyük sergi de 1813'de Fransa'ya karşı İspanyol Bağımsızlık Savaşı sırasında önemli bir muharebe olan "Vitoria Muharebesi"'ne hasredilmiştir.
* ''Centro Cultural Montehermoso'': Montehermoso Kültür Merkezi) Bu yapı ilk olarak 16. yüzyılda yapılmış ama çok restorasyona uğramıştır. Eski binanın 1994'te Vitoria Katolik merkezi olarak kullanılması sona ermiş ve bu bina yanında bulunan bir büyük şu sarnicisarnıcı ile birleştirekbirleştirerek restore edilerek artistik sergiler ve müzik konserleri için kullanılabilecek salonlar haline getirilip 1997'de Montehermoso Kültürel Merkezi adıyla açılmıştır.
* ''Santa Maria KathedraliKatedrali'': Şehrin eski katedrali. 14. yüzyıl gotik mimarı stilinde yapı. Çan kulesi 17. yüzyılda yapılmıştır. BinaninBinanın dışarisıdışarısı heykeller ve roliyeflerle süslüdür. Binanın içerisindeki şapellerde Gotik, Flaman ve İtalyan Rönesans dönemlerinde yapılmış heykeller bulunur. Girişten soldaki şapellerde [[Antony van Dyck]] ve [[Peter Paul Rubens]] tarafından hazırlanmış dinsel konulu tablolar vardır. Katedral binası daha önceki restorasyonlar ve yılların getirdiği yıpranma ve çarpıklıkların ortaya çıkardıklaraçıkardıkları mimarı acayiplikleri ortadan kaldırmak için büyük bir restorasyondan geçmektedir ve bu dünyanın birçok restorasyon ekperieksperi tarafından ilgi ile takip edilmektedir.
* ''María Inmaculada Katedrali": 20. yüzyılda neo-gotik mimarı stilinde yapılıp takdis edilerek açılmış yeni katedral.
 
215. satır:
* {{Kardeş şehir|Cogo, Ekvator Ginesi|Ekvator Ginesi}}
* {{Kardeş şehir|Lagouira|Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti}}
* {{Kardeş şehir|Ibague|ColombiaKolombiya}}
* {{Kardeş şehir|Kutaisi|Gürcistan}}
* {{Kardeş şehir|Victoria, Teksas|Amerika Birleşik Devletleri}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Vitoria-Gasteiz" sayfasından alınmıştır