Bisiklet: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
Aybeg (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{diğer anlamı|Bisiklet (anlam ayrımı)}}
[[Dosya:Left side of Flying Pigeon.jpg|küçükresim|Dünya'nınDünyanın en popüler bisikleti ve en fazla satılan taşıtı olan Çin yapımı [[Uçan Güvercin]]. Halen yarım milyardan fazla kişi tarafından kullanılmaktadır.<ref>Koeppel, Dan (January/February 2007), "[http://books.google.co.uk/books?id=isUDAAAAMBAJ&pg=PA60&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Flight of the Pigeon]", Bicycling (Rodale, Inc.) 48 (1): 60–66, ISSN 0006-2073</ref>]]
'''Bisiklet''' (Fr. 'Bicyclette' İki dairecikli) ya da popüler olmayan eski adıyla '''velespit '''(Fr. 'Vélocipède' Tez Ayak), [[motor]]suz veya [[Elektrik motoru|elektrik motorlu]], iki veya üç [[tekerlek]]li, [[pedal]]lı, (bazen elektrik motor destekli) [[insan gücü]] ile ilerleyen bir [[ulaşım]] aracıdır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra [[bisiklet sporu]]nda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem (çift kişilik bisiklet), tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.
 
44. satır:
Teker çapı [[Türkiye]]'de {{convert|28|in|mm}}, [[Fransa]], [[İtalya]], [[İskandinavya|İskandinav ülkeleri]] gibi bölgelerde ise 650B olan bâzı bisikletler vardır ki bunlara ''şehir bisikletleri'' denir. Bu bisikletlerin çoğu zaman ön ve arkalarında sepetleri, dinamolu ışıklandırma sistemleri vardır. Avrupa'nın pek çok yerinde genç-yaşlı insanlar şehir içindeki işlerini görmek, bir yerden bir yere gitmek, yük taşımak için bu bisikletleri kullanırlar.
 
Asıl amacı [[akrobasi]] ve bâzı özel yarışlar olan, sağlam yapılı ve {{convert|20|in|mm}} tekerlekli bisikletlere ''BMX bisikletleri'' denir. Bu bisikletler 1980'li yıllardan itibaren ortaya çıkmış ve bütün Dünya'dadünyada popülerlik kazanmışlardır.
 
İki sürücünün aynı anda binmesine müsaade eden bisikletlere ''tandem'' denir. Tandemler, uzun turlardan kısa arazi yarışlarına kadar pek çok farklı alanda kullanılabilirler.
50. satır:
Sürücüsünün arkasına yaslanmasına hatta bâzı durumlarda yatar pozisyonda durmasına müsaade eden bisikletlere ''yatay bisiklet'' denir. Yatay bisikletler Türkiye'de yaygın değildir. Yatay bisiklet kelimesi bile bilinmemektedir. Yatay bisikletin İngilizcesi ''{{lang|en|[https://en.wikipedia.org/wiki/Recumbent_bicycle Recumbent Bicycle]}}'''dir.
 
Sadece tek bir tekerleki olan bisikletler de vardır. İki tekerlek karşılığı kullanılan İngilizcesi "{{lang|en|[https://en.wikipedia.org/wiki/Bicycle Bicycle]}}" olan bisiklet, tek tekerlekdentekerlekten olustuguoluştuğu için İngilizcedeki "{{lang|en|[https://en.wikipedia.org/wiki/Unicycle Unicycle]}}" kelimesinin karşılığı olarak unisiklet kelimesiyle tanımlanmaya başlamıştır. Eskiden sirklerde gösteri amacıyla kullanılan unisikletler, son yıllarda sokak hareket yarışmalardan unisiklet basketbolu, hokeyi ve dağ unisikleti mânâsına gelen "muni" kategorilerine kadar geniş bir alana yayılmış ve giderek Dünya'dadünyada popülerlik kazanmışlardır. Tek tekerlekli bisiklet, yani unisikleti kullanmayı öğrenmek, normal bisiklet kullanmaktan farklıdır.
 
''Elektrikli bisiklet'' motorda ve pilde yeni teknolojiler (örn. [[Nikel-metal hidrit pil|Ni-MH]]) sayesinde fiyat ve kulanım kolaylığı getirerek bisikleti daha çekici hale kılmaya başlamıştır. Bu yüzden daha uzun mesafeler bisikletle terlemeden ulaşılabilir hale gelmiştir. Buna ek olarak sıkışık trafikte araba içinde hareketsiz yolculuk yerine, daha hür, daha sosyal, daha sağlıklı, daha masrafsız, ve daha çevreci bir seçenek sunması gibi nedenler elektrikli bisikleti daha çekici hale getirmiştir. ElktrikliElektrikli motor ön teker göbeğine, arka teker göbeğine, yadaya da daha dengeli olsun diye pedallar arasına yerleştirilebilir. Elektrik enerjisinin depolandığı pil kadro içinde saklı veya üzerinde monte edilmiş olabilir. Motor pilden aldığı enerjiyle pedal gücüne yardım ederek sürücünün konforunu arttırır. Kanunun bisiklet süratine ve motor gücüne koyduğu kısıtlamalara uyabilmek ve kullanım kolaylığı için elektrikli bisikletlerde hız ve pedal gücü ölçen, motor yardımının oranını ayarlayan aygıtlar da sistemin parçası olabilir.
 
''İş bisikletleri'' özellikle yük taşımak için üretilirler. Bâzıları yüz kilo ve üstündeki yükleri taşıyabilecek kadar sağlamdır. Elektrik motor destekli olanları yüklü iken bile zorlanmadan trafiğe de uyabilir. İki veya üç tekerlekli modelleri vardır.
101. satır:
# Sonra ön teker göbeğinde pedal olanları çıktı (penny farthing 1872). Ön tekeri ayaklar ile çevirebilmek için yarı çapı sürücünün bacak boyuna uyacak şekilde aşırı geniş olmak zorunda idi. Bu yokuşlarda zorluyor, daha kötüsü viraj alırken pedal çevrilemiyordu, ayrıca da yüksek ağırlık merkezi yüzünden düşmeden binmesi daha zordu.
# Daha sonra ise iki teker arasında ortada, yani oturağın altındaki bir pedal - aynakol dişlisinin hareketini zincirle arka teker göbeğindeki bir dişliye ulaştıran vitessiz ya da tek vites düzen geliştirildi (rover safety bicycles 1884). Bu daha dengeli çözüm günümüzde en çok kullanılandır.
# Zincirle biri öbürünü çeviren bu iki dişlinin çap farkı aynı pedal hareketiyle daha yavaş ya da daha hızlı seyahat olanağı verdiği için daha sonra zincirin değişik çap oranlarındaki dişli çifleriçiftleri arasında "derayyör" (Fr. 'dérailleur' raydan çıkartan) yani "zincir aktarıcı" sayesinde sürücünün ihtiyacına göre vites seçimi yapabildiği, ''çok vitesli düzenler'' geliştirildi (1950).
# Bu gelişmenin son aşamaları olarak da dişli oranlarını ve vites seçim mekanizmasını arka göbek içinde gizleyen, kapalı, bu yüzden daha az bakım gerektiren vites kutuları ortaya çıktı.
# Son zamanlarda devinim açılarını didondan belirleyerek değişik metal yüzeyler (örneğin bilyalar) ve [[şanzuman]] yağlarıyla istenilen her devinim oranını gerçekleştirebilen ''basamaksız vites kutuları'' ..
108. satır:
Elektrik motoru destekli bisikletlerde, basamaksız ve otomatik vites kutuları, içindeki şanzuman yağlarının debriyaj işlevini kısmen görebilmesi yüzünden daha uygundur.
 
Bazı bisikletler pedaller ile arka göbek arasında, sarsıntıda dişliden düşen, ve dokunulduğunda lekeler bırakan yağlı bir çelik zincir yerine, hiç yağ gerektirmeyen, su ile yıkanabilen, daha temiz, daha dayanıklı, daha hafif, karbon elyaflı bir kayış kullanmaktadır. Bazılarında ise arabalardaki gibi uçları dişlilidişli, kendi ekseni etrafında dönen tahrik mili kullanılmaktadır. Tahrik mili zincirden biraz daha ağır olabilir. Kayış ve tahrik mili aktarıcısız göbek vitesli tasarımlara uygundur, ve montaj bakımından daha karmaşıktırlar. Bu sebeplerden pek yaygın değildirler.
 
:En yaygın olan aktarıcılı, zincirli, açık dişlilidişli vites düzenlerinin bisikletlerde 5 vitesten 33 vitese kadar seçenekleri olabilir. Pedallar arasındaki üç dişlinin verimli bir şekilde kullanımının mümkün olmamasından dolayı son yıllarda dağ bisikletlerinde de 2×10 vites seçeneği yaygınlaşmıştır. Yol bisikletlerinde de 2×10 ve 2×11 vites seçenekleri yaygındır. Açık dişlilidişli vites sistemi iki bölümden oluşur: ön (aynakol dişlileri) ile arka vitesten (arka vites dişlileri) oluşur. Bunları kontrol etmek için gidon çevresinde iki vites kontrol kolu bulunur; sağ kol arka vitesi, sol kol ise ön vites dişlilerini kontrol etmeyi sağlar. Pedâl devrine göre (optimum 70-90/dk./devir) devir arttıkça vites düşürülür, devir düştükçe vites büyütülür. Ön vitesdekivitesteki iki ilâ üç dişli setinden küçük dişli, yokuş için gerekli ana vitesdirvitestir. Ön-orta vites, düz yol için idealdir. Varsa ön büyük dişli ise sürat ana vitesidir. Arka viteslerde ise en büyük dişli yokuş dişlisidir. Vites küçüldükçe düz yol viteslerine ulaşılır. En küçük dişli ise sürat dişlisidir. Başka bir bakışla öndeki ana viteslerin arkadaki dişli kadar farklı seçeneği vardır. Kısaca üç ana dişlinin arkada yedi vites dişlisi olan bir bisiklette 3×7 = 21 vites bulunmaktadır. Sistemde ön küçük vites (yokuş vites ana dişlisi) 1. vites ana dişlisidir. Arka vitesdeviteste en büyük dişli (yokuş vitesi) 1. vitesdirvitestir. Dik yokuş için ön ×1, arka 1 kullanılırken düz yol için ön ×2, arka 3-4 ideal dişlilerdir. Sürat için ön ×3, arka 7 ideal dişliler daha uygun olur.
 
==Aksesuarlar==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bisiklet" sayfasından alınmıştır