|
|longm = 13
}}
'''Suriye Kürdistanı''' ({{dil-ku|Kurdistana Sûriyê}}) ya da anılan diğer isimleriyle '''Batı Kürdistan''', ({{dil-ku|Rojavayê Kurdistanê}}), '''Güneybatı Kürdistan''' ({{dil-ku|Başûrê Rojavaya Kurdistanê}}) ya da '''Rojava''' ('''[[Kürtçe]]<nowiki/>de batı''') ya da '''Kuzey Suriye Federasyonu''', [[Suriye]]'nin kuzeydoğu kesiminde [[Araplar|Arap]], [[Çerkesler|Çerkes]], [[Suriye Kürtleri|Kürt]] nüfusun, Arap, Türkmen,[[Süryaniler|Süryani]]<ref name= Agos"tangled wilderness">{{Web kaynağı | başlık = ‘RojavaA modelininMountain önündeRiver çokHas önemliMany sınavlar var’Bends | url = http://www. agostangledwilderness. com.tr/tr/yaziorg/ 16619/rojavaa- modelininmountain- onunderiver- cokhas- onemlimany- sinavlar-var | yayıncı = Agosbends/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/ 2016100612384020161220035606/http://www. agostangledwilderness. com.trorg:80/ tr/yazi/16619/rojavaa- modelininmountain- onunderiver- cokhas- onemlimany- sinavlar-varbends/ | arşivtarihi = 620 EkimAralık 2016}}</ref> Çerkes ve Süryanilerle [[Türkmenler]]in<ref name= "tangled wilderness"Agos>{{Web kaynağı | başlık = A‘Rojava Mountainmodelinin Riverönünde Hasçok Manyönemli Bendssınavlar var’ | url = http://www. tangledwildernessagos. orgcom.tr/ atr/yazi/16619/rojava- mountainmodelinin- riveronunde- hascok- manyonemli- bends/sinavlar-var | yayıncı = Agos | arşivurl = http://web.archive.org/web/ 2016122003560620161006123840/http://www. tangledwildernessagos. orgcom.tr:80/ atr/yazi/16619/rojava- mountainmodelinin- riveronunde- hascok- manyonemli- bends/sinavlar-var | arşivtarihi = 206 AralıkEkim 2016}}</ref> yaşadığı bölge. [[Orta Doğu]] coğrafyasında [[Kürtler]]'in yoğun olarak yaşadığı bölgenin, [[Suriye]] sınırları içinde kalan kesimini tanımlar. [[PYD]] tarafından bölgede önce [[Özerklik|özerk]] [[kanton]]lar, sonrasında [[federasyon]] ilan edilmiş; fakat hiçbiri [[Suriye]] hükümeti tarafından tanınmamıştır.<ref>[http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160317_suriye_federasyon Suriyeli Kürtler federasyon ilan etti, Şam 'tanımıyoruz' dedi], BBC Türkçe, 17 Mart 2016.</ref> ▼
▲'''Suriye Kürdistanı''' ({{dil-ku|Kurdistana Sûriyê}}) ya da anılan diğer isimleriyle '''Batı Kürdistan''', ({{dil-ku|Rojavayê Kurdistanê}}), '''Güneybatı Kürdistan''' ({{dil-ku|Başûrê Rojavaya Kurdistanê}}) ya da '''Rojava''' ('''[[Kürtçe]]<nowiki/>de batı''') ya da '''Kuzey Suriye Federasyonu''', [[Suriye]]'nin kuzeydoğu kesiminde, [[Suriye Kürtleri|Kürt]] nüfusun, Arap, Türkmen,<ref name=Agos>{{Web kaynağı | başlık = ‘Rojava modelinin önünde çok önemli sınavlar var’ | url = http://www.agos.com.tr/tr/yazi/16619/rojava-modelinin-onunde-cok-onemli-sinavlar-var | yayıncı = Agos | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161006123840/http://www.agos.com.tr:80/tr/yazi/16619/rojava-modelinin-onunde-cok-onemli-sinavlar-var | arşivtarihi = 6 Ekim 2016}}</ref> Çerkes ve Süryanilerle <ref name="tangled wilderness">{{Web kaynağı | başlık = A Mountain River Has Many Bends | url = http://www.tangledwilderness.org/a-mountain-river-has-many-bends/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161220035606/http://www.tangledwilderness.org:80/a-mountain-river-has-many-bends/ | arşivtarihi = 20 Aralık 2016}}</ref> yaşadığı bölge. [[Orta Doğu]] coğrafyasında [[Kürtler]]'in yoğun olarak yaşadığı bölgenin, [[Suriye]] sınırları içinde kalan kesimini tanımlar. [[PYD]] tarafından bölgede önce [[Özerklik|özerk]] [[kanton]]lar, sonrasında [[federasyon]] ilan edilmiş; fakat hiçbiri [[Suriye]] hükümeti tarafından tanınmamıştır.<ref>[http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160317_suriye_federasyon Suriyeli Kürtler federasyon ilan etti, Şam 'tanımıyoruz' dedi], BBC Türkçe, 17 Mart 2016.</ref>
== Tarihçe ==
=== Tarih öncesi dönem ===
[[Bereketli hilal]]de yer alan Suriye Kürdistanı'nda Tell Halaf gibi [[neolitik dönem]] arkeolojik sitelersitleri bulunmaktadır.
=== İmparatorluklar ===
<ref>http://m.milliyet.com.tr/pyd-suriye-nin-kuzeyinde/dunya/detay/2211341/default.htm</ref>
== İsimToponimi ==
Rojava <ref>{{Web kaynağı | başlık = Iraq and Syria face further instability as Isis influence wanes | url = https://www.ft.com/content/7b690be8-5c0a-11e7-9bc8-8055f264aa8b | yayıncı = [[Financial Times]] | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170702070243/https://www.ft.com/content/7b690be8-5c0a-11e7-9bc8-8055f264aa8b | arşivtarihi = 2 Temmuz 2017}}</ref>([[Kürtçe]]: Rojavaya Kurdistanê, rojava "Batı" anlamına gelir) Batı Kürdistan ya da Suriye Kürdistanı olarak bilinir.{{fact}}
Bölgede soğuk ve kurak kışlar, sıcak, bulutsuz yazlar görülür. Çoğunlukla düzlük olması bu sayılan iklimsel sonuçları doğurur. [[Irak]] ve [[Türkiye]] sınırı boyunca uzanan kuzeydeki dağlık bölgeler, yoğun kar yağışı altındadır.
Rojava'nın iklim şartları, kuzeydeki topografik ve dağlık yapısı nedeniyle, ülkede bitki örtüsü olarak genellikle [[bozkır]] veolmakla birlikte yer yer [[orman]] bulunurgörülür. Bölgenin kuzeyindeki dağlık bölgede [[kavak]], [[söğüt]] ve [[meşe]] ağaçları bulunur. Güneyinde ise genelde [[çöl]] ağaçları olan [[hurma]] ve [[palmiye]] ağaçları vardır.
== Ekonomi ==
Rojava'nın ekonomisini [[petrol]] ihracatı ve [[tarım]] oluşturmaktadır.<ref name=Khalaf1 /> En önemli tarım.<ref name="yeniozgurpolitika.org">{{Web kaynağı | başlık = Kadınlar tarımda güçlü | url = http://www.yeniozgurpolitika.org/index.php?rupel=nuce&id=62318 | yayıncı = Politika | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170627160329/http://www.yeniozgurpolitika.org/index.php?rupel=nuce&id=62318 | arşivtarihi = 27 Haziran 2017}}</ref>
=== Tarım ===
=== Ticaret ===
Petrol ve gıda üretimi talebi aştığı için ihracatın önemli bir kısmını karşılamaktadır.<ref name=Econ1>{{cite news |title = Striking out on their own|url = https://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21628887-syrias-kurds-are-enjoying-more-autonomy-striking-out-their-own |work = The Economist}}</ref> Güvenlik gerekçesi ile Türkiye ile olan sınır kapılarından gerçekleştirilen ticaret sınırlıdır.<ref>{{cite web|title=Syrian Kurds risk their lives crossing into Turkey|url=http://www.middleeasteye.net/in-depth/features/syrian-kurds-risk-lives-cross-turkey-33769556|publisher=Middle East Eye|accessdate=11 Ocak 2015|date=29 Aralık 2014}}</ref>
Ticareti Türkiye abluka ediyor.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Kurds hope corridor to Aleppo will ease economic blockade on Rojava | url = http://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/04032017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170802024652/http://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/04032017 | arşivtarihi = 2 Ağustos 2017}}</ref> [[Halep]]le ticaret vardır.<ref name="kurdishquestion.com">{{Web kaynağı | başlık = Rojava's economics and the future of the revolution | url = http://www.kurdishquestion.com/article/3950-rojava-039-s-economics-and-the-future-of-the-revolution | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170816195522/http://kurdishquestion.com/article/3950-rojava-039-s-economics-and-the-future-of-the-revolution | arşivtarihi = 16 Ağustos 2017}}</ref>
Uzmanlar göre merkezli [[Irak]]la daha ticaret gerekir.<ref name="kurdishquestion.com"/>
== Ordu ==
Bölgede [[Suriye Demokratik Güçleri]] en çok [[YPG]]bulunmaktadır. {{fact}}
== Eğitim ==
Kürtçe ve Arapça eğitimi varyapılmaktadır.<ref name=Khalaf1 />
== Kültür ==
Rojava'nın kültürü [[Mezopotamya]] kültürü, [[İslam]] dini ve geleneksel Arap ve Kürt kültürü etrafında biçimlenmiştir.{{fact}} Buna karşın, Rojava'nın çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir.{{fact}} İslam etkisi Arap ve Kürt kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.
== Demografi ==
Rojava halkının çoğunluğu [[Kürtler|Kürtler']]<nowiki/>den oluşmaktadır.<ref name=WI>{{Web kaynağı | başlık = Rojava's Sustainability and the PKK's Regional Strategy | url = http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/rojavas-sustainability-and-the-pkks-regional-strategy | yayıncı = Washington Institute | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170610071311/http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/rojavas-sustainability-and-the-pkks-regional-strategy | arşivtarihi = 10 Haziran 2017}}</ref> Özellikle Cezire Kantonu'nda az sayıda [[Araplar|Arap]] yerleşim yerleriyeri vardır. Cezire Kantonu'nda [[Süryaniler]] de bulunmaktadır. [[Suriye Türkmenleri|Türkmenler]], [[Çerkesler]]([[s:Constitution of Rojava|anayasa]]), [[Yezîdîler]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Revenge for Sinjar: Syrian Kurds free Islamic State slaves | url = http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-yazidi-idUSKBN1950M2 | yayıncı = [[Reuters]] | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170819060524/http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-yazidi-idUSKBN1950M2 | arşivtarihi = 19 Ağustos 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = ROJAVA AS HOME TO OVER TWO MILLION IDPS | url = https://peaceinkurdistancampaign.com/2017/07/07/rojava-as-home-to-over-two-million-idps/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170819022240/https://peaceinkurdistancampaign.com/2017/07/07/rojava-as-home-to-over-two-million-idps/ | arşivtarihi = 19 Ağustos 2017}}</ref>, [[Suriye'deki Ermeniler|Ermeniler]] <ref name="kurdishquestion.com"/> de bölgedeki azınlık halklarındandır.
=== Mülteciler ===
Rojava'da iki milyon varmülteci bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Rojava as home to over 2 million IDPs | url = https://peaceinkurdistancampaign.com/2017/07/07/rojava-as-home-to-over-two-million-idps/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170819022240/https://peaceinkurdistancampaign.com/2017/07/07/rojava-as-home-to-over-two-million-idps/ | arşivtarihi = 19 Ağustos 2017}}</ref>
=== Nüfus bakımından büyük şehirler ===
Rojava kontrolünde 2004 Suriye nüfus sayımına göre Rojava'da nüfusu on binden fazla olan şehirlerinşehir ve kasabaların listesi:<ref>http://www.cbssyr.org/General%20census/census%202004/pop-man.pdf</ref>
{| class="toccolours sortable" border="1" cellpadding="3" style="border-collapse:collapse"
== Dil ==
Konuşulan diller [[Kürtçe]], [[Arapça]], [[Türkçe]] ve [[Süryanice]]'dir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = What languages are spoken in Rojava, and what is the proportion and distribution? | url = https://www.reddit.com/r/rojava/comments/3ixgk1/what_languages_are_spoken_in_rojava_and_what_is/ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170627160333/https://www.reddit.com/r/rojava/comments/3ixgk1/what_languages_are_spoken_in_rojava_and_what_is/ | arşivtarihi = 27 Haziran 2017}}</ref>
=== Kantonlar ===
Suriye Kürdistanı 2014 Anayasası'nın 8. maddesine göre Rojava Otonomu, içerisinde bulundan tüm kantonlar yerel özyönetim prensibi üzerine kuruludur. Kantonlar özgürce kendi temsilcilerini ve temsili organlarını seçme hakkına sahiptir.<ref>https://peaceinkurdistancampaign.com/charter-of-the-social-contract/</ref> Ama bazılarıbazılarına goregöre iktidar PYD'de ve çok merkezlimerkezlidir.<ref name=Khalaf1>{{Web kaynağı | soyadı1 = Khalaf | ad1 = Rana Marcel | başlık = Governing Rojava: Layers of Legitimacy in Syria | url = https://www.chathamhouse.org/publication/governing-rojava-layers-legitimacy-syria# | yayıncı = Chatham House | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161209160630/https://www.chathamhouse.org/publication/governing-rojava-layers-legitimacy-syria | arşivtarihi = 9 Aralık 2016}}</ref>
{|class="wikitable"
== Ulaşım ==
Bölgede [[Kamışlı, Suriye|Kamışlı]] kentinde olmak üzere bir adet'da uluslararası [[Kamışlı Havaalanı]] vardırbulunmaktadır.
== Ayrıca bakınız ==
| 