Van Allen kuşağı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
21. satır:
[[File:Jupiter radio.jpg|thumb|Jupiter'in değişken radyosyon kuşağı]]
NASA Van Allen Probları misyonu, uzayda gözlemsel elektronların ve [[İyon|iyonların]] populasyonlarının güneş etkinliği ve güneş rüzgarındaki değişimlere tepki olarak nasıl oluştuğunu veya bunu nasıl değişeceğini (öngörülebilir noktaya kadar) anlamayı amaçlamaktadır. NASA İşeri Conceptler Enstitüsü tarafından finanse edilen çalışmalar, Van Allen kemerleri içerisinde doğal olarak bulunan antimaddeyi toplamak için manyetik kürekler önermiş olsa da, tüm kemerde sadece yaklaşık 10 mikrogram [[Antiproton|anti
Van Allen Probes görevi 30 Ağustos 2012'de başarıyla başlatıldı. [7] Birincil görev iki yıla programlansa da 4 yıla kadar genişletilebilecek. NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi, Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO) ile birlikte Van Allen Probları'nın bir projesi olan Living With a Star programını yönetmektedir. Uygulamalı Fizik Laboratuvarı, Van Allen Probları için uygulama ve aygıt yönetiminden sorumludur. [8]
Satır 27 ⟶ 28:
==İç kuşak==
İçteki Van Allen Kemeri, tipik olarak, Dünya üzerindeki 0.2 ila 2 Dünya yarıçapından (1 ila 3'lük L değerleri) veya 1,000 km'den (620 mi) 6,000 km'ye (3,700 mil) kadar uzanır. [2] [9] Güneş etkinliğinin daha güçlü olduğu durumlarda veya Güney Atlantik Anomalisi gibi coğrafi bölgelerde iç sınır, Dünya yüzeyinin yaklaşık 200 kilometresine kadar [10] aşağı düşebilir. İç kemer, yüzlerce keV aralığında yüksek elektron konsantrasyonları ve enerjileri 100 [[Elektronvolt|MeV]]'ı aşan enerji yüklü protonları içerir, bu parçacıklar bölgedeki güçlü (dış kemere göre) manyetik alanlar tarafından yakalanmıştır. [11]
Düşük irtifalarda alt kemerde 50 MeV'yi aşan proton enerjilerinin, üst atmosferdeki çekirdeklerle kozmik ışınların çarpışmalarıyla oluşturulan [[Nötron|nötronların]] [[Beta bozunması|beta bozunumunun]] sonucu olduğuna inanılmaktadır. Daha düşük enerjili protonların kaynağının ise, [[Jeomanyetizma|jeomanyetik]] fırtınalar sırasında manyetik alan değişikliklerinden ötürü proton difüzyonu olduğu düşünülmektedir. [12]▼
▲Düşük irtifalarda alt kemerde 50 MeV'yi aşan proton enerjilerinin, üst atmosferdeki çekirdeklerle kozmik ışınların çarpışmalarıyla oluşturulan nötronların beta bozunumunun sonucu olduğuna inanılmaktadır. Daha düşük enerjili protonların kaynağının ise, jeomanyetik fırtınalar sırasında manyetik alan değişikliklerinden ötürü proton difüzyonu olduğu düşünülmektedir. [12]
Kemerlerin Dünya'nın geometrik merkezinden hafif kayması nedeniyle, iç Van Allen kemeri, Güney Atlantik Anomalisinde yüzeye en yakın yaklaşımı yapar. [13] [14]
Mart 2014'te, radyasyon kayışlarında Van Allen Probları Üzerinde Radyasyon Kemeri Fırtınası Probları İyon Kompozisyon Deneyi (RBSPICE) tarafından 'zebra çizgileri'ne benzeyen bir desen gözlemlendi. Bildirilen neden, Dünya'nın manyetik alan eksenindeki eğim nedeniyle gezegenin dönüşü, tüm iç radyasyon kuşağına nüfuz eden titreşen, zayıf bir elektrik alanı üretti. [15] Zebra şeritlerinin aslında radyasyon kayışlarındaki iyonosfer rüzgarlarının bir izi olduğu gösterildi. [16]
==Dış Kuşak==
Dış kemer, esasen dünyanın manyetosferi tarafından sıkışmış yüksek enerjili (0.1-10 MeV) elektronlardan oluşur. Güneş aktivitesinden daha kolay etkilendiği için iç kemerden daha değişkentir. Üçlü bir irtifada başlayıp, Dünya yüzeyinin 13.000 ila 60.000 kilometre (8.100 ila 37.300 mil) yukarıdaki on Dünya Yarıçapına (RE) uzanan, neredeyse toroidal bir şekle sahiptir. En büyük yoğunluğu genellikle 4-5 RE arasındadır. Dış elektron radyasyon kuşağı çoğunlukla ısının whistler-mode plazma dalgalarından radyasyon bandı elektronlarına aktarımı nedeniyle içe radyal difüzyon [17] [18] ve lokal ivme [19] tarafından üretilir. Radyasyon bandı elektronları, Dünya atmosferi ile çarpışmalar, [19] manyetopozda kayıplar ve dışarıya doğru radyal difüzyonyondan dolayı sürekli olarak uzaklaşır. Enerjik protonların döngüsü, onları Dünya atmosferi ile temasa geçirecek kadar büyük olurdu. Bu bant içinde, elektronların yüksek akısı vardır ve jeomanyetik alan çizgilerinin jeomanyetik "kuyruk" a açıldığı dış kenarda (manyetopozun yakınında), enerjik elektronların akısı yaklaşık 100 km'lik seviyedeki düşük gezegenler arası seviyelere düşebilir (62 mil), yani 1.
2014 yılında dış kemerin iç kenarının çok göreceli bir elektronun (> 5MeV) geçemeyeceği çok keskin bir geçiş ile nitelendirildiği keşfedildi. [20] Bu kalkan benzeri davranışın nedeni iyi anlaşılmamıştır.
42. satır:
Dış kemerde sıkışmış parçacık popülasyonu, elektronlar ve çeşitli iyonlardan dolayı çeşitlidir. İyonların çoğu enerji yüklü protonlar biçimindedir, ancak belli bir yüzde alfa parçacıkları ve O + oksijen iyonları bulunmaktadır. Bunlar iyonosferinkine benzer ancak çok daha enerjiktir. Bu iyon karışımı, halka akım parçacıklarının muhtemelen birden fazla kaynaktan geldiğini gösterir.
Dış kemer iç kemerden daha büyüktür ve parçacık popülasyonu büyük oranda dalgalanmaktadır. Enerjik (radyasyon) parçacık akıları, kendileri, Güneş tarafından üretilen manyetik alan ve [[plazma]] bozuklukları tarafından tetiklenen jeomanyetik fırtınalara tepki olarak dramatik bir şekilde artabilir veya azalabilir. Artışlar fırtınayla ilişkili enjeksiyonlardan ve manyetosfer kuyruğundaki parçacıkların hızlanmasından kaynaklanır.
28 Şubat 2013'te, yüksek enerjili ultra [[Rölativite|rölativisttik]] yüklü parçacıklardan oluşan üçüncü bir radyasyon kuşağının keşfedildiği bildirildi. NASA Van Allen Probe ekibinin düzenlediği basın toplantısında, bu üçüncü kemerin Güneş'ten gelen kütleli koronal çıkışın bir ürünü olduğu belirtildi. Dış Bandı bir bıçak gibi dış tarafından kesen bir oluşum olarak temsil edilmiştir ve Dış Kuşakla birleşmeden evvel bir ay kadar bir süreyle parçacıklara ev sahipliği yapmıştır. [21]
Bu üçüncü geçici bandın alışılmadık istikrarı, dünyanın ikinci geleneksel dış kemerinden kayboldukları anda Dünya'nın aşırı derecede etkili olan manyetik alanının parçacıkları 'sıkıştırmasından' kaynaklandığı açıklanmıştır. Bir günde oluşup kaybolan dış bölge, atmosferle olan etkileşimler nedeniyle değişkenlik gösterirken, üçüncü kemerin aşırı-rölativisttik parçacıklarının düşük enlemlerde atmosferdeki dalgalarla etkileşim kurmak için çok enerjik oldukları ve bu nedenle atmosfere dağılmadığı düşünülmektedir. [22] Saçılmanın ve yakalanmanın yokluğu uzun süre varlıklarını sürdürmelerini sağladı ta ki Güneşten gelen bir şok dalgası gibi alışılmadık bir olayla tahrip olana kadar.
==Akı değerleri==
Kuşaklarda, verilen bir noktada belirli bir enerjide parçacık akısı enerjiyle birlikte keskin bir şekilde azalır.
Manyetik ekvatorda 500 keV'yi (5 MeV) geçen enerjilerin elektronları saniyede santimetre kare başına 1.2 x 106 (3.7 x 104) ila 9.4 x 109 (en fazla 2 x 107) parçacık arasında değişen çok yönlü akılara sahiptir.
Satır 65 ⟶ 64:
Düşük Dünya yörüngesinin ötesine geçen uzay aracı Van Allen kayışlarının radyasyon bölgesine girer. Kemerlerin ötesinde, kozmik ışınlardan ve güneş parçacıkları olaylarından kaynaklanan ek tehlikelerle karşı karşıya kalır . İç ve dış Van Allen kuşakları arasındaki bölge, iki ila dört Dünya yarıçapında yatar ve bazen "güvenli bölge" olarak adlandırılır. [27] [28]
Güneş pilleri, entegre devreler ve sensörler radyasyondan dolayı zarar görebilir. Jeomanyetik fırtınalar bazen uzay aracındaki elektronik bileşenlere zarar verir. Elektronik ve mantık devrelerinin küçültülmesi ve dijitalleştirilmesi uyduları radyasyona karşı daha savunmasız hale getirdi, çünkü bu devrelerdeki toplam elektrik yükü, gelen iyonların yükleriyle karşılaştırılabilecek kadar küçük hale geldi. Güvenilir çalışması için uydulardan gelen elektronikler radyasyona karşı sertleştirilmelidir. [[Hubble Uzay Teleskobu]], diğer uydular gibi sık sık yoğun radyasyon bölgelerinden geçerken sensörlerini kapatır. [29] Radyasyon kemerlerinden geçen eliptik bir yörüngede (200 x 20.000 mil (320 x 32.190 km)) 3 mm alüminyum ile korunan bir uydu, yılda yaklaşık 2,500 rem (25 Sv) alacaktır (karşılaştırma için, tam vücut için 5 Svd doz ölümcüldür). Hemen hemen tüm radyasyon, iç bandı geçerken alınacaktır. [30]
Apollo misyonları, insanların görev planlamacılar tarafından bilinen birkaç radyasyon tehlikesinden biri olan Van Allen kemerlerinden seyahat ettiği ilk olay olarak tarihe geçti. [31] Astronotların, Van Allen kemerlerinde kısa süre boyunca uçtukları için maruz kaldıkları aradyasyon çok azdıı. Apollo uçuş yörüngeleri, iç kemerleri tamamen atladı ve sadece dış kemerlerin daha ince bölgelerinden geçti. [25] [32]
Satır 86 ⟶ 85:
==Ayrıca bkz.==
[[Dünya'nın manyetik alanı|Dünyanın manyetik alanı]]
[[Radyasyon]]
[[Plazma|Plazma (fizik)]]
==Notlar==
| |||